Hemşirelerin Maneviyat ve Manevi Bakımı Algılama Düzeyleri ve Etkileyen Bazı Faktörlerin Belirlenmesi

Year 2014, Volume: 1 Issue: 3, 1 - 12, 27.11.2015

Aslı Sis Çelik , Funda Özdemir , Hatice Durmaz , Türkan Pasinlioğlu

Abstract

 Amaç: Bu araştırmada hemşirelerin maneviyat ve manevi bakımı algılama düzeyleri ile etkileyebilecek bazı faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Doğu Anadolu Bölgesinde bulunan bir ildeki iki üniversite hastanesi ile dört devlet hastanesinde çalışan hemşireler üzerinde yapılmıştır. Herhangi bir örnekleme yöntemine gidilmemiş, araştırmaya katılmayı kabul eden toplam 554 hemşire araştırmaya dâhil edilmiştir. Verilerin toplanmasında araştırmacılar tarafından oluşturulan “Kişisel Bilgi Formu” ve “Maneviyat ve Manevi Bakım Dereceleme Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçeğin maneviyat ve manevi bakım alt boyutundan alınabilecek en yüksek puan 31, dinsellik ve bireysel bakım alt boyutlarından 16’dır. Toplamından alınabilecek en yüksek puan ise 69’dur.

Bulgular: Hemşirelerin %56.5’inin toplam çalışma yılının 1-5 yıl arasında olduğu, %56’sının sözleşmeli çalıştığı, %55’inin haftalık çalışma saatinin 40 saat olduğu bulunmuştur. Hemşirelerin %53.2’sinin dâhili bölümlerde çalıştığı ve %55.2’sinin gündüz vardiyasında çalıştığı belirlenmiştir. Çalışmaya katılan hemşirelerin MMBÖ maneviyat ve manevi bakım alt boyutu puan ortalamasının 24.32±3.53 olduğu, dinsellik alt boyut puan ortalamasının 10.79±2.37 olduğu ve bireysel bakım alt boyut puan ortalamasının 13.49±1.90 olduğu bulunmuştur. Hemşirelerin MMBÖ toplam puan ortalamasının 53.40±5.33 olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin toplam çalışma yılına, çalışma şekline, haftalık çalışma saatine, çalıştıkları bölüme, vardiya tipine ve daha önceden hastanede yatma durumuna göre MMBÖ toplam puan ortalamaları arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı bulunmuştur (p>0.05). Hemşirelerin anne eğitim düzeylerine, medeni durumlarına, bakmakla yükümlü bakıma muhtaç bir yakınlarının bulunma durumuna, nazara inanma durumlarına ve hastaların maneviyata ilişkin yaptıkları geleneksel uygulamalar karşısında gösterdikleri tutuma göre MMBÖ toplam puan ortalamaları arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0.05).

Sonuç: Hemşirelerin toplam çalışma yılının, çalışma şeklinin, haftalık çalışma saatinin, çalıştıkları bölümün, vardiya tipinin, daha önceden hastanede yatma durumunun maneviyat ve manevi bakımı algılama düzeylerini etkilemediği saptanmıştır. Annesi lise ve üzeri eğitim düzeyinde olan, bekâr olan, bakmakla yükümlü olduğu bakıma muhtaç bir yakını bulunan, nazara inanmayan ve hastaların maneviyata ilişkin yaptıkları geleneksel uygulamalar karşısında yararı yoktur uygulamasın diye düşünen hemşirelerin maneviyat ve manevi bakım algılama düzeylerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin maneviyat ve manevi bakımı algılama düzeylerinin yüksek olduğu saptanmış buna karşın konu ile ilgili bilgi gereksinimleri de olduğu düşünülmüştür.

Anahtar Kelimeler: Hemşire, maneviyat, manevi bakım

Keywords

Hemşire, maneviyat, manevi bakım

References

• Araştırma sonuçları doğrultusunda şu önerilerde bulunulabilir; • Hemşirelerin manevi bakımın önemini daha iyi anlamaları ve konu hakkındaki
• farkındalıklarının artırılmasına yönelik kurs, seminer ve hizmet içi eğitimlerin düzenlenmesi,
• • Manevi bakımı etkileyen başka faktörlerin belirlenmesi amacıyla daha büyük örneklem gruplarıyla araştırmaların yapılması.
• Baldacchino D. Nursing competencies for spiritual care. Journal of Clinical Nursing 2006 Jul; 15(7): 885-96.
• Daştan NB, Buzlu S. Meme kanseri hastalarında maneviyatın etkileri ve manevi bakım. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2010 Nisan; 3(1):73-9.
• Ergül Ş, Bayık A. Hemşirelik ve manevi bakım. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2004; 8(1): 37-45.
• Öz F. Sağlık alanında temel kavramlar. İmaj iç ve Dış Ticaret A.Ş, Ankara, 2004.s.1-16.
• Ergül Ş, Temel-Bayık A. Maneviyat ve manevi bakım dereceleme ölçeği’nin Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirliği. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2007; 23(1): 75-87.
• Kostak M. Hemşirelik bakımının spiritüel boyutu. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2007 Aralık; 6(2): 105-15.
• Hutchinson M. Healing the whole person: the spiritual dimension of holistic care. 1997; URL: http:// Members.Tripod.Com/~Marg_Hutchison/Nurse-4.Html. Ocak 14, 2010.
• Baker DC. Studies of inner life: the impact of spirituality on quality of life. Quality of Life Research 2003 Jan; 12 (Suppl.1): 51-7.
• Matthews DA. Prayer and spirituality. Rheumatic Disease Clinics of North America 2000 Feb; 26(1):177- 87.
• Nelson JC, Rosenfeld B, Breitbart W, Galietta M. Spirituality, religion, and depression in the terminally III. Psychosomatics 2002 May; 43(3):213-20.
• Ross LA. Spiritual aspects of nursing. Journal of Advanced Nursing 1994 March; 19(3): 439-47.
• Chochinov HM. Dying, dignity and new horizons in palliative end-of-life care. CA: A Cancer J Clin 2006 March/April; 56(2): 84-103.
• Chiu L. Lived experience of spirituality in Taiwanese women with breast cancer. West J Nurs Res 2000 Feb; 22 (1): 29-53.
• Delgado C. A discussion of the concept of spirituality. Nurs Sci Q 2005 April; 18(2):157-62.
• Thoresen C. Spirituality and health: Is there a relationship? J Health Psychol 1999 May; 4(3): 291-300.
• Woods TE, Ironson GH. Religion spirituality in the face of illness: How cancer, cardiac, and HIV patients describe their spirituality /religiosity. J Health Psychol 1999 May; 4(3): 393-412.
• Govier I. Spiritual care in nursing: a systematic approaach. Nursing Standard 2000 Jan; 14(17):32-6.
• Narayanasamy A, Owens J. A critical incident study of nurses’ responses to the spiritual needs of their patients. Journal of Advanced Nursing 2001 Feb; 33(4):446-55.
• McSherry W, Draper P, Kendrick D. The construct validity of a rating scale designed to assess spirituality and spiritual care. International Journal of Nursing Studies 2002 Sep; 39(7): 723-34.
• Kostak MA, Çelikkalp Ü, Demir M. Hemşire ve ebelerin maneviyat ve manevi bakıma ilişkin düşünceleri. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi Sempozyum Özel sayısı 2010; 218-25.
• Yılmaz M, Okyay N. Hemşirelerin maneviyat ve manevi bakıma ilişkin görüşleri. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2009;11(3): 41-52.
• Özbaşaran F, Ergül Ş, Bayık Temel A, Gürol Aslan G, Çoban A. Turkish nurses’ perceptions of spirituality and spiritual care. Journal of Clinical Nursing 2011 Nov; 20 (21-22): 3102-10.
• Wong KF, Lee LYK, Lee JKL. Hong Kong enrolled nurses’ perceptions of spirituality and spiritual care. International Nursing Review 2008 Sep; 55(3): 333-40.