SALGIN EKONOMİSİNE GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 135 - 158, 30.08.2021

Abdülkadir Işık

Öz

İnsanlık tarihi boyunca çok sayıda hastalıkla mücadele etmiş, bu hastalıklar toplumlar üzerinde çeşitli etkiler bırakmış, bazıları milyonlarca insanın yaşamını tehdit etmiş ve çok ciddi ekonomik, sosyal, politik ve psikolojik etkileri olmuştur. Günümüzde yaşanan COVID-19 salgını özelinde salgınların sadece tıbbi veya biyolojik olarak değil sosyo-ekonomik özellikleri ile de ele alınması gerekmektedir. Salgının ekonomik ve sosyal etkileri en az tıbbi etkileri kadar önem taşımakta öyle ki bu etkiler enfekte olmayan bireylerde farklı sağlık problemlerinin ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir. Bu çalışmada COVID-19 salgısı sonrasında dünya genelinde belirgin bir şekilde hissedilmiş olan ekonomik göstergeler incelenmiştir. Buna göre COVID-19 salgının ekonomi üzerindeki etkileri bütüncül bir şekilde ele alınarak salgından olumlu ve olumsuz olarak etkilenmiş olan sektörler tespit edilmiştir. Çalışmada elde edilmiş olan sonuçlar doğrultusunda ülkelerin salgınla mücadele kapsamında aldıkları ekonomik tedbirlere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Salgın, Ekonomi, COVID-19

Kaynakça

• Akbaba, M., Kurt, B., Nazlıcan, E. (2014). Yeni Coronavirus Salgını: MERS-CoV. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 12(3), 217-227.
• Anderson RM, Heesterbeek H, Klinkenberg D and Hollingsworth TD (2020) How will country-based mitigation measures influence the course of the COVID-19 epidemic. The Lancet 395(10228): 931-934.
• Arabacı, H., Yücel, D. Pandeminin Türkiye Ekonomisine Etkileri Ve Türkiye Merkez Bankası Tarafından Finansal İstikrarı Sağlamak Amacıyla Alınan Önlemler. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 9(2), 91-98.
• Béland LP, Brodeur A, Wright T. The Short-term economic consequences of covid-19: exposure to disease, remote work and government response. IZA Discussion Paper No. 13159. 2020. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3584922 25. Benedict, C. A. (1996). Bubonic plague in nineteenth-century China. Stanford University Press.
• Bennett, J. V., Jarvis, W. R., & Brachman, P. S. (Eds.). (2007). Bennett & Brachman's hospital infections. Lippincott Williams & Wilkins.
• Bilgiç Ulun, A. (2020). Covid-19 salgınının küresel düzeyde incelenmesi: Ekonomik etkiler ve vergisel önlemler. Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 2(2), 89-102.
• Bozkurt, Y, Zeybek, Z, Aşkın, R . (2020). Covid-19 Pandemisi: Psikolojik Etkileri Ve Terapötik Müdahaleler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,19(37),304-318.https://dergipark.org.tr/tr/pub/iticusbe/issue/55168/753233
• Cameron, P., Little, M., Mitra, B., & Deasy, C. (2019). Textbook of Adult Emergency Medicine E-Book. Elsevier Health Sciences.
• Ceyhan, M. (2006). Avian influenza (kuş gribi, tavuk vebası): yaşadığımız bir salgının ardından. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 49, 81-89.
• Cinel, E. A. (2020). Covid-19’un Küresel Makroekonomik Etkileri ve Beklentiler. Politik Ekonomik Kuram, 4(1), 124-140.
• Couch KA, Fairlie RW, Xu H. The Impacts of covid-19 on minority unemployment: first evidence from april 2020 cps microdata (May 18, 2020). Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3604814 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3604814
• Çavmak, D., Çavmak, Ş., Söyler, S. (2020). A cross-sectional examination of the effects of COVID-19 on Turkish community: an integrated perspective of social, economic and public health issues. Management in Health, 14 (2), 8-13.
• Demir, İ. (2020). Kovid-19 Salgının Seyri ve Türkiye Ekonomisi. Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Araştırmalar (ULİSA) Enstitüsü, ULİSA 12 (1), 7-16.
• Dry, S., & Leach, M. (2010). Epidemics: science, governance and social justice. Routledge.
• Duran, M. S., Acar, M. (2020). Bir virüsün dünyaya ettikleri: covid-19 pandemisinin makroekonomik etkileri. International Journal of Social and Economic Sciences. 10 (1), 54-67.
• Dündar, N. (2020). Küresel salgınların makroekonomik etkileri üzerine bir araştırma. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 7(52), 837-852.
• Dündar, N. (2020). Küresel salgınların makroekonomik etkileri üzerine bir araştırma. Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi, 7 (52), 837-852.
• Elmalı, A, D, Bebek, N, Yıldırım, İ, Ayta, S, Altındağ, E, Aslan, K, Velioğlu, S, K, Yeni S, N. COVID-19 and Epilepsy: Its Effects on Seizures, Treatment and Social Life. Epilepsi. 2020; 26(2): 49-58. DOI: 10.14744/epilepsi.2020.82713.
• Eryüzlü, H. (2020). COVID-19 ekonomik etkileri ve tedbirler: Türkiye’de “Helikopter Para” uygulaması. Ekonomi Maliye İşletme Dergisi, 3(1), 10-19.
• Ferguson, N. M., Keeling, M. J., Edmunds, W. J., Gani, R., Grenfell, B. T., Anderson, R. M., & Leach, S. (2003). Planning for smallpox outbreaks. Nature, 425(6959), 681-685.
• Göze Kaya, D. (2020). Koronavirüs Pandemisinin Küresel Ekonomideki İzleri: Kamu Finansman Dengesi, Ticaret Hacmi, Enflasyon, İşsizlik ve Ekonomik Büyüme. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 221-237.
• Hotar, N , Omay, R , Bayrak, S , Kuruüzüm, Z , Ünal, B . (2020). Pandeminin Toplumsal Yansımaları . İzmir İktisat Dergisi , 35 (2) , 211-220 . DOI: 10.24988/ije.202035201
• HSGM, (2017). https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/bulasici-hastaliklar/mers-co-v/mers-cov-liste/mers-co-v.html, Erişim tarihi: 15.09.2020.
• Kara, A. (2010). Domuz Gribi (Pandemik İnfluenza 2009, İnfluenza 2009 H1N1). Cocuk Sagligi ve Hastaliklari Dergisi, 53(1), 42-58.
• Kayabaşı, E. T. Covid-19’un tarımsal üretime etkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 38-45. Keeling, M. J., & Gilligan, C. A. (2000). Metapopulation dynamics of bubonic plague. Nature, 407(6806), 903-906.
• Kraemer MU, Yang CH, Gutierrez B, Wu CH, Klein B, Pigott DM., ... and Brownstein JS (2020) The effect of human mobility and control measures on the covid-19 epidemic in china. Science 368(6490): 493-497.
• LeMay, M. C. (2016). Global Pandemic Threats: A Reference Handbook: A Reference Handbook. ABC-CLIO. Macfarlane J. T., Lim, W. S. (2005). Bird flu and pandemic flu. BMJ, 331, 975-976.
• Magnus, M. (2012). Essential readings in infectious disease epidemiology. Jones & Bartlett Publishers.
• Merson, M. H., Black, R. E., & Mills, A. J. (2011). Global health: Diseases, programs, systems, and policies. Jones & Bartlett Publishers.
• Parıldar, H. (2020). Tarihte Bulaşıcı Hastalık Salgınları. Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi, 30, 19-26 . Parıldar, H., Dikici, M.F. (2020). Pandemiler tarihi, Klinik Tıp Aile Hekimliği Dergisi, 12 (1).
• Patil, R. (2018). Community Medicine: Practical Manual-E-Book. Elsevier India.
• Sastry, A. S., & Bhat, S. (2018). Essentials of medical microbiology. Jaypee Brothers, Medical Publishers Pvt. Limited.
• Shortridge, K. F. (1999). The 1918'Spanish'flu: pearls from swine?. Nature medicine, 5(4), 384-385.
• Stich, A., Oster, N., Abdel-Aziz, I. Z., Stieglbauer, G., Coulibaly, B., Wickert, H., ... & Lanzer, M. (2006). Malaria in a holoendemic area of Burkina Faso: a cross-sectional study. Parasitology research, 98(6), 596-599.
• Sujathan PK, Azad P. Social impact of lockdown in kerala: a case study (April 25, 2020). Available at SSRN: https://ssrn.com/ abstract=3587603.
• Tapisiz OL, Kiykac Altınbas S. Microorganisms existed before us on the blue planet: The history of pandemics. Turk J Womens Health Neonatol 2020; 2(2): 53-69.
• TCCSBB, (2020). Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Bülteni. 2020/1-2.
• Torales J, O’Higgins M, Castaldelli-Maia JM, Ventriglio A. The outbreak of covid-19 coronavirus and its impact on global mental health. International Journal of Social Psychiatry. 2020; 66(4): 317-320 https://doi.org/10.1177/0020764020915212.
• TÜRMOB (2020). Korona Salgınının Türkiye Ekonomisine Etkisi Değerlendirmeler ve Öneriler Raporu, TÜRMOB Yayınları-503. Tyagi, K., Pande, B. (2007). Concepts of Biology XII. Rastogi Publications.
• Varga, J. G. (2014). Restoring Balance:(The Power of Introspection and Timeless Wisdoms). Balboa Press.
• Vega, F. E., & Kaya, H. K. (2012). Insect pathology. Academic press.
• Webb, P., Bain, C., & Page, A. (2017). Essential epidemiology: an introduction for students and health professionals. Cambridge University Press.
• COVID-19 outbreak a pandemic. http://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19/news/news/2020/3/who-announces-covid-19-outbreak-a-pandemic, Erişim tarihi: 15.09.2020. WHO (2020f) Coronavirus disease 2019 (COVID-19) Situation Report – 72. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/331685/nCoVsitrep01Apr2020-eng.pdf, Erişim tarihi: 15.09.2020.
• WHO, (2020). https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hiv-aids, Erişim Tarihi: 15.09.2020.
• WHO, (2020b). https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ebola-virus-disease, Erişim Tarihi: 15.09.2020.
• WHO, (2020c). Q&A on coronaviruses (COVID-19). https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019, Erişim tarihi: 15.09.2020.
• WHO, (2020d). WHO Coronavirus Disease (COVID-19) Dashboard. https://covid19.who.int/, Erişim tarihi: 15.09.2020.
• Wobeser, G. (2007). Disease in Wild Animals: Investigation and Management. Berlin: Spinger-Verlag.
• Woodley, C. M., Downs, C., Bruckner, A. W., Porter, J. W., & Galloway, S. B. (2016). Diseases of coral. Wiley Blackwell.
• Yaralı, S. (2019). Bulaşıcı hastalıklar epidemiyolojisi. N. Karabulut (Ed.), Epidemiyoloji. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını, ISBN: 978-605-7638-63-2.
• Yılmaz, M.L. (2020). Kovid-19 salgını ve sonrası ekonomi boyutu ile ilgili değerlendirmeler. Polis Akademisi Yayınları: 91. Youngerman, B. (2008). Pandemics and global health. Infobase Publishing.
• Zhang Y, Ma ZF. Impact of the covid-19 pandemic on mental health and quality of life among local residents in liaoning province, china: a cross-sectional study. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2020;17(7): 2381