HUKUKİ VE TOPLUMSAL BOYUTUYLA ÇOCUK GELİN OLGUSU VE 2010 SONRASI TÜRK SİNEMASININ ÇOCUK GELİNLERİ

Year 2018, Volume: 10 Issue: 4, 75 - 94, 01.10.2018

Güliz Uluç , Alper Erçetingöz , Bilal Süslü

Abstract

Bu çalışmanın kavramsal çerçevesini, ulusal ve uluslararası mevzuatta yer alan
‘çocuk gelin’ olgusu oluşturmaktadır. Modern toplumlarda, on sekiz yaşın altında
yapılan her evliliğe ‘çocuk evliliği’, bu evliliğe mecbur bırakılan kız çocuklarına
da ‘çocuk gelin’ denilmektedir. Ulusal ve uluslararası yasal düzenlemelere
göre erken evlilikler, temel bir insan hakkı ihlali ve kız çocuklarına yönelik bir
şiddet eylemi olarak kabul edilmektedir. Buna karşın, evlilik yaşına gelmemiş
bir çocuğun hukuki olarak olmasa da, sosyolojik anlamda evlendirilmesi tüm
dünyada görülen bir durumdur. Türkiye’de, toplumsal bir sorun olarak varlığını
sürdüren çocuk gelin sorununa ilişkin, özellikle 2010 yılı ve sonrasında toplumsal
bir farkındalık yaşandığı görülmektedir. Çalışmada, geniş kitlelere ulaşabilen
bir kitle iletişim aracı olarak sinemanın, bu toplumsal bilinçlenmedeki rolü
araştırılmaktadır. 2010 sonrasında gösterime giren Lal Gece, Halam Geldi, Yarım ve Tereddüt filmleri olay örgüsü, konuyu ele alış şekli ve temsil düzeyi açısından
niteliksel içerik analizi yöntemiyle incelenmekte; bu filmler çerçevesinde
sinemanın, sorunun çözümüne katkı sunup sunmadığı araştırılmaktadır.

Keywords

Erken Evlilik, Çocuk Gelin, Ulusal Mevzuat, Uluslararası Mevzuat, Sinema

References

• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, (2015). Türkiye’de Evlilik Tercihleri Araştırması,http://ailetoplum.aile.gov.tr/data/54292ce0369dc32358ee2a46/ t % C 3 % B C r k i y e d e % 2 0 e v l i l i k % 2 0 t e r c i h l e r i % 2 0 ara%C5%9Ft%C4%B1rmas%C4%B1%202015.pdf, Erişim Tarihi: 18.05.2018. Alankuş, S. (2007). İnsan Hakları Haberciliği. İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları. BBC Türkçe (2016). “Gambiya ve Tanzanya’da çocuk evliliği yasaklandı”, http://www.bbc.com/turkce/dunya/2016/07/160708_gambia_cocukevliligi, Erişim Tarihi: 25.04.2018. Birleşmiş Milletler Çocuk Örgütü (UNICEF), (2004). “Çocuk Haklarına Dair Sözleşme”, Ankara: Unicef Türkiye. https://www.unicefturk.org/public/uploads/ files/UNICEF_CocukHaklarinaDairSozlesme.pdf, Erişim Tarihi: 25.04.2018. Birleşmiş Milletler Enformasyon Merkezi, (1979). http://www.unicankara.org.tr/ doc_pdf/metin136.pdf, Erişim Tarihi: 25.04.2018. Boran, P., Gökçay, G., Devecioğlu, E., Eren, T. “Çocuk Gelinler”, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, Cilt 26, Sayı 2, İstanbul, 2013. http://www. marmaramedicaljournal.org/text.php3?id=667, Erişim Tarihi: 25.04.2018. Çakmak, D. (2009). «Türkiye›de Çocuk Gelinler», Birinci Hukukun Gençleri Sempozyumu-Hukuk Devletinde Kişisel Güvenlik, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Ankara, 20-21 Mart 2009. http://www.umut.org.tr/UserFiles/Files/ Document/document_DIREN%20CAKMAK.doc, Erişim Tarihi: 25.04.2018. Ertem, M. ve Koçtürk, T. (2008). “Opinions on Early-Age Marriage and Marriage Customs Among Kurdish-Speaking Women in Southeast Turkey”, J Fam Plann Reprod Health Care. Jul; 34(3): 147-152. Güvenç, B. (1993). “Geleneklerden Kalıntılar: Başlık, Berdel, Kız-Kaçırma, Kuma ve Amca-Kızı Evliliği”, Kadın Araştırmaları Dergisi, 43-48. Jain, S. ve Kurz, K. (2007). New Insights on Preventing Child Marriage, Washington: The International Center for Research on Women. NTV, (2016). “Dünyada 700 Milyon “Çocuk Gelin” Var (11 Ekim Dünya Kızlar Günü)”, http://www.ntv.com.tr/saglik/dunyada-700-milyon-cocuk-gelin-var11- ekim-dunya-kizlar-gunu,-9-Z-gf3GEmZZ1kC9-BKyw, Erişim Tarihi: 25.04.2018. Özcebe, H. ve Biçer, B. K. (2013). “Önemli Bir Kız Çocuk ve Kadın Sorunu: Çocuk Evlilikler”. Türk Pediatri Arşivi Dergisi. 86-93. Özkan, M. S., (2013). “Erken Yaşta Evliliklerin Önlenmesi Konusunda Yargının Üstlenebileceği Rol”, Yaşar Üniversitesi Elektronik Dergisi 8 (Özel Sayı), 2177- 2190. Sarıoğlu, B. (2016). “İşte Çocuk Gelin Haritası! En Düşük Tunceli’de, En Yüksek Kilis’te”, http://www.hurriyet.com.tr/iste-cocuk-gelin-haritasi-40283867, Erişim Tarihi: 25.04.2018. Sezen, L. (2005). “Türkiye’de Evlenme Biçimleri”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Cilt.11, Sayı:27, 185-195. TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi), (2010).“Erken Yaşta Evlilikler Hakkında İnceleme Yapılmasına Dair Rapor”, https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/kefe/ docs/komisyon_rapor.pdf, Erişim Tarihi: 25.04.2018. Timisi, N. (2010). “Medyada Hak Haberciliği”. http://bianet.org/biamag/ medya/124294-medyada-hak-haberciligi, Erişim Tarihi: 25.04.2018. TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), (2018). Yaş Grubuna Göre İlk Defa Evlenenler, http://tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1104, Erişim Tarihi: 18.05.2018. United Nations, (2000). “World Marriage Patterns 2000”, www.un.org/esa/ population/publications/worldmarriage/worldmarriagepatterns2000.pdf, Erişim Tarihi: 25.04.2018. Uzun, R. (2006). “Gazetecilikte Yeni Bir Yönelim: Yurttaş Gazeteciliği”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S: 16. 633-656. Yüksel-Kaptanoğlu, İ., Ergöçmen, B., (2012). “Çocuk Gelin