Sarfta ‘Adl’ Olgusu

Year 2016, Issue: 7, 119 - 133, 01.05.2016

Doğan Fırıncı

Abstract

Bu makalede sarf ilminde adl olgusu çeşitleriyle birlikte ele alınmış, kelimeye kattığı anlamlar yönünden incelenmiş ve îrâb bakımından yaptığı etkiler değerlendirilmiştir. Adl kavramının sadece gayr-i munsarifler içerisinde bir bölüm olarak yer alması veya modern çalışmalarda şekil ve anlam yönüyle aslı dışında kullanılan tüm ögeleri içerir şekilde kullanılması, ifade ettiği mananın anlaşılmasını zorlaştırmaktadır. Dolayısıyla görülen bu olumsuzluk, kavramın sözlük ve ıstılâhî anlamlarının klasik kaynaklar çerçevesinde irdelenmesini zorunlu kılmaktadır. İşte bu çerçevede klasik kaynaklardan verileri elde etmek ve bunların analizini yapıp bir senteze varma şeklinde takip edilen usul neticesinde, sarftaki adl olgusunun müstakil bir işleyişi ve felsefesinin olduğu, dolayısıyla adl kavramının diğer konulardan bağımsız olarak gramer ve eğitim kitaplarında yer alması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Keywords

Adl, madul isimler, inziyâh, mebni, gayr-i munsarif.

Fact of ‘Adl’ in Morphology

Abstract

In this review, the phenomenon of adl in morphology has been examined together with its various types in terms of meanings it gives to the word, and the effects of it have been assessed in terms of î‘râb. The inclusion of the term adl being used as a part in gayr-i munsarif nouns or being used in a form that includes all the elements used outside their original forms in terms of shape and meaning in modern works make their meaning difficult to be understood. For this reason, this negative situation makes it compulsory to investigate the lexical and figurative meaning of the word in the light of classical sources. In this context, a methodology in which the data were obtained, analyzed and synthesized from classical sources has been used in the study, and it has been concluded that the term adl phenomenon used in morphology has an independent functioning and philosophy, and therefore, the term adl should be included in grammar and education books as a subject independent from the other subjects.

Keywords

Adl, madul names, inziyah, mabni, gayri munsarif.