YUNANİSTAN’DA HÂLÂ AYAKTA BİR OSMANLI: NARDA (ARTA) SAAT KULESİ

Year 2022, , 167 - 174, 31.12.2022

Neval Konuk Halaçoğlu

https://doi.org/10.55243/ihssr.1221592

Abstract

Yunanistan Arta Saat Kulesi, Arta kalesinin yanında bağımsız bir yapıdır. Saat Kulesi 17. yüzyıla ait bir eserdir. Ancak, kesin yapım tarihi bilinmemektedir. 1630 - 1650 yılları arasında yapılmış olması muhtemeldir. Epirus'un en eski, Yunanistan'ın en eski saatlerinden biri iken, saatin orijinal mekanizması onu Osmanlı İmparatorluğu boyunca kendi türünde eşsiz kılmıştır. Saatin orijinalinde Arap rakamları vardı ve emaye ile süslenmişti. Tarihsel olarak bizleri saatin varlığından haberdar eden ilk kaynak Evliya Çelebi'nin saatin 24 saatte bir tam dönüş yaptığını ve sesi çıkarılabilen büyük bir çanı olduğunu anlatan "Seyahatnamesi" dır. Arta'dan bir saat uzaklıkta duyulduğunu ve aynı zamanda başka hiçbir yerde benzer teknik mükemmellikte bir saatin olmadığını vurgulamaktadır.
1908'de eski mekanizma, Avrupa saatlerini işaret etmek için sarkaçlı yeni bir mekanik saatle değiştirildi. 1994 yılında bu mekanizma yerine elektronik bir mekanizma konuldu. Saat, bölgenin tarihi, ekonomik ve sosyal değişimleriyle yakından bağlantılıydı ve kalenin yanındaki merkezi konumu, onu bir referans noktası haline getirdi. Saatin önündeki Hera Meydanı, şehrin en işlek yerlerinden biri ve Arta'nın üç dini cemaatinin buluşma yeridir.

Keywords

Yunanistan, Balkanlar, Osmanlı Mimarisi, Saat Kulesi

References

• Acun, Hakkı. (2018), Osmanlı İmparatorluğu Saat Kuleleri, Atatürk Kültür Merkezi Yay., Ankara, 2.baskı.
• Aslanapa, Oktay. (1965-1966), “Yunanistan’da Türk Eserleri ve Türklerin Durumu”, Türk Kültürü, S.37-48, s.477-485.
• Ayverdi, Ekrem Hakkı. (2000), Avrupa’da Osmanlı Mimarî Eserleri, Bulgaristan, Yunanistan, Arnavudluk, IV, (4.5.6.Kitap), İstanbul Fetih Cemiyeti, 2.baskı İstanbul.
• Bıçakçı, İsmail. (2003), Yunanistan’da Türk Mimari Eserleri, İSAR, İstanbul.
• Bostan, İdris. (2013), “Narda”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c.32, s.385-387.
• Büktel, Yılmaz. (2017), “Arta-Narda Osmanlı Hatıraları”, XX.Uluslararası Ortaçağ Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, 2-5 Kasım 2016, Sakarya, s.1004-1023.
• Çam, Nusret. (2000), Yunanistan’daki Türk Eserleri/Turkish Monuments in Greece, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara.
• Evliya Çelebi Seyahatnâmesi. (1984), V, İstanbul, s.383.
• Eyice, Semavi. (1991), “Arta Köprüsü” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c.3, s.413-414.
• Eyice, Semavi. (1995), “Faik Paşa Camii”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.XII, s.102-103.
• Eyice, Semavi. (1995), “Feyzullah Camii”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c.12, s.525.
• Eyice, Semavi. (1954), “Yunanistan’da Türk Mimari Eserleri-I”, Türkiyat Mecmuası, İstanbul Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü, İstanbul, XI, s.157-182.
• Eyice, Semavi. (1955), “Yunanistan’da Türk Mimari Eserleri-II”, Türkiyat Mecmuası, İstanbul Üniversitesi Türkiyat Enstitüsü, İstanbul, XII, s.205-230.
• Eyice, Semavi. (1968), “Yunanistan’da Unutulmuş Eski Bir Türk Eseri”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, S.5, s.67-73.
• Günümüz Türkçesi’yle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi: Gümülcine- Kavala- Selânik -Tırhala- Atina- Mora-Navarin- Girit Adası- Hanya- Kandiye- Elbasan- Ohri- Tekirdağı, (2011) Hazırlayan: Seyit Ali Kahraman, 8.Kitap-2.cilt, Yapı Kredi Yay., İstanbul, s.621.
• İnciciyan, P.L.,-Andreasyan, H.D. (1973-1974) “Osmanlı Rumelisi Tarih ve Coğrafyası”, Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, S.2-3, s.11-52.
• Ottoman Architecture in Greece. (2008), (Author: Ersi Brouskari), Hellenic Ministry of Culture, Directorate of Byzantine and Post-Byzantine Antiqiuities, Athens, 494 s.
• Yunanistan, tarihi, resimli. 280 tarihi gravür içeren tarihi, topografik ve sanatsal belgelerin eksiksiz bir koleksiyonu]. (1984), Atina, Nikolas Books.
• Ελλάδα, ιστορική, εικονογραφημένη. Μια πλήρης συλλογή ιστορικών, τοπογραφικών και καλλιτεχνικών ντοκουμέντων. Με 280 γκραβούρες εποχής, 1842 - 1885.
• https://www.kastra.eu/castleen.php?kastro=artaclock (İnternet Erişim Tarihi 10.10.2022).