1990-2019 Period Turkey-Germany Foreign Trade and Economic Growth Relationship

Yıl 2023, Cilt: 38 Sayı: 4, 1052 - 1070, 06.12.2023

Hatice Erkekoğlu , Ayşe Nur Demir

https://doi.org/10.24988/ije.1304295

Öz

Germany is one of the most important countries in Turkey’s foreign trade, and it is important to investigate the foreign trade relationship between the two countries. In this study, the relationship between foreign trade and economic growth between Turkey and Germany for the period 1990-2019 has been examined. In the study, the relationship between exports, imports, and Gross Domestic Product (GDP) (economic growth) was investigated with the Maki cointegration test and the Toda-Yamamoto causality test. First, the stationarity of the variables was examined with the Zivot-Andrews unit root test and the Lee-Strazicich unit root test with one break and two breaks, and it was determined that the variables were stationary at the first difference. Afterwards, the Maki cointegration test was performed, and it was concluded that there is a cointegration relationship between export, import, and GDP variables. According to the results of the Toda-Yamamoto causality analysis, a one-way causal relationship was found from exports to economic growth and from exports to imports. As a result of the study, it was concluded that foreign trade with Germany is important for the Turkish economy.

Anahtar Kelimeler

Germany, Turkey, Export, Import, Economic Growth

1990-2019 Dönemi Türkiye-Almanya Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme İlişkisi

Öz

Almanya, Türkiye’nin dış ticaretinde en önemli ülkelerden birisi olup iki ülke arasındaki dış ticaret ilişkisinin araştırılması önem arz etmektedir. Bu çalışmada, 1990-2019 dönemi Türkiye ve Almanya arasındaki dış ticaret ve ekonomik büyüme ilişkisi incelenmiştir. Çalışmada ihracat, ithalat ve Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) (ekonomik büyüme) arasındaki ilişki Maki eşbütünleşme testi ve Toda-Yamamoto nedensellik testi ile araştırılmıştır. İlk olarak değişkenlerin durağanlığı Zivot-Andrews birim kök testi ve Lee-Strazicich tek kırılmalı ve iki kırılmalı birim kök testleri ile incelenmiş ve değişkenlerin birinci farklarında durağan olduğu belirlenmiştir. Daha sonra Maki eşbütünleşme testi yapılmış ve ihracat, ithalat ve GSYH değişkenleri arasında eşbütünleşme ilişkisi bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Toda-Yamamoto nedensellik analizi sonucuna göre, ihracattan ekonomik büyümeye doğru ve ihracattan ithalata doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Çalışma sonucunda Almanya ile yapılan dış ticaretin Türkiye ekonomisi için önemli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Almanya, Türkiye, İhracat, İthalat, Ekonomik Büyüme

Kaynakça

• Acet, H., Erdoğan, S. ve Köksal, M. (2016). İthalat, İhracat ve Büyüme Arasındaki Nedensellik ilişkisi: Türkiye Uygulaması. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(31), 145-161.
• Adıgüzel, U. (2014). Türkiye'de Kamu Harcamaları Dış Ticaret Açıkları Üzerinde Etkili mi?. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 6(10), 39-55.
• Aksoy, E., Teker, T., Mazak, M. ve Kocabıyık, T. (2020). Kripto Paralar ve Fiyat İlişkileri Üzerine Bir Analiz: Toda-Yamamoto Nedensellik Analizi ile Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (37), 110-129.
• Aktaş, C. (2009). Türkiye'nin İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik Analizi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (18), 35-47.
• Alaoui, A. E. (2015). Causality and Cointegration Between Export, Import and Economıc Growth: Evidence from Morocco. Journal of World Economic Research, 4(3), 83-91.
• Ali, B. J., Hasan, H. ve Oudat3, M. S. (2021). Relationship Among Export, Import and Economic Growth: Using Co-ıntegratıon Analysis. Psychology and Educatıon Journal, 58(1), 5126-5134.
• Aytaç, A. (2017). Ekonomik Büyüme- İhracat İlişkisi: 2001-2016 Türkiye Örneği. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 6(4), 214-222.
• Aytaç, A. ve Akduğan, U. (2012). Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme Üzerine Bir Nedensellik Analizi: 2001-2011 Örneği. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 55-70.
• Awokuse, T. O. (2008). Trade Openness and Economıc Growth: İs Growth Export-led or İmport-led. Applied Economics, 40, 1-29.
• Coşkun, Y. ve Ümit, A. Ö. (2016). Türkiye'de Hisse Senedi ile Döviz, Mevduat, Altın, Konut Piyasaları Arasındaki Eşbütünleşme İlişkilerinin Analizi. Business and Economic Research Journal, 7(1), 47-69.
• Çamurdan, B. (2013). Türkiye'de 1999-2013 Dönemi İçin İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Social Sciences, 8(4), 183-195.
• Çütçü, İ. ve Yaşar, M. (2019). Ekonomik Büyüme ile Dış Ticaret Politikaları Arasındaki İlişki: Yapısal Kırılmalı Testlerle Ekonometrik Bir Analiz. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(1), 265-282.
• Demirhan, E. (2005). Büyüme ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(4), 75-88.
• Dereli, D. D. (2018). Türkiye'de Dış Ticaret ile Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi (1969-2016). Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(3), 279-289.
• Doğan, B. (2017). Ekonomik Küreselleşme ve Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği Toda-Yamamoto Nedensellik Analizi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 54(628), 19-27.
• Erdoğan, S. (2006). Türkiye'nin İhracat Yapısındaki Değişme ve Büyüme İlişkisi: Koentegrasyon ve Nedensellik Testi Uygulaması. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekononmik Araştırmalar Dergisi, (10), 30-39.
• Farag, F. S., Ab-Rahim, R. ve Mohd-Kamal, K.-A. (2021). Foreign Trade and Economic Growth Relationship: Empirical Evidence from Libya. Internatıonal journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 11(4), 181-190.
• Gürdal, T. ve Yavuz, H. (2015). Türkiye'de İç Borçlanma- Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1990-2012 Dönemi Analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(1), 117-129.
• Hameed, I., Iqbal, A. ve Devi, K. (2012). Relationship between Exports and Economıc Growth of Pakistan. European Journal of Socıal Sciences, 32(3), 453-460.
• International Monetary Fund (IMF), Republic of Türkiye. (2021, 23 Ağustos). Erişim adresi https://www.imf.org/en/Countries/TUR
• İlten, Ş. ve Doğan, B. B. (2018). Ticari ve Finansal Dışa Açıklık Oranı ile Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(15), 89-115.
• Kızıldere, C. (2020). Dış Ticaret-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneğinde Bir Nedensellik Analizi. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergisi, 1(45), 318-331.
• Korkmaz, S. ve Aydın, A. (2015). Türkiye'de Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(3), 47-76.
• Li, Y., Chen, Z. ve San, C. (2010). Research on the Relatıonship Between Foreıgn Trade and the GDP Growth of East China-Empirical Analysis Based on Causality. Modern Economy, 1(2), 118-124.
• Maki, D. (2012). Tests for Cointegration allowing for an Unknown Number of Breaks. Economic Modelling, 29(5), 2011-2015.
• Oxley, L. (1993). Coıntegratıon, Causality and Export-led Growth in Portugal, 1865-1985. Economıcs Letters, 43, 163-166.
• Özgür, M. I. (2015). İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkileri: Türkiye Örneği. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 7(2), 187-194.
• Ramos, F. F. (2001). Exports, İmports and Economic Growth in Portugal: Evidence from Causality and Coıntegration Analysis. Economic Modelling, 18(4), 613-623
• Saleem, A. ve Sıal, N. H. (2015). Exports-Growth Nexus ın Pakıstan Coıntegratıon and Causality Analysis. Pakıstan Economıc and Socıal Revıew, 53(1), 17-46.
• Selamcı, F. ve Çetin, G. (2020). Türkiye'de Bölgesel Dış Ticaret ile Ekonomik Büyüme İlişkisi: Marmara Bölgesi Üzerine Bir Araştırma. Ekonomi, İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 2(2), 130-145.
• Serletis, A. (1992). Export Growth and Canadian Economic Development. Journal of Development Economics, 38(1), 134-145.
• Shahbaz, M., Azeem P. ve Ahmad, K. (2011). Exports-led Growth Hypothesis in Pakistan: Further Evidence. Asian Economic and Financial Review, 1(3), 182-197.
• Shihab, R. A., Soufan, T. Ve Abdul-Khaliq, S. (2014). The Causal Relationship between Exports and Economic Growth in Jordan. Global Journal of Management and Business Research: B Economics and Commerce, 14(1), 119-124.
• Şenkardeşler, R. A. (2018). Cumhuriyetten Günümüze Türkiye'nin Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme İlişkisi Üzerine Nedensellik Analizi. Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 4(1), 108-129.
• Şerefli, M. (2016). Dış Ticaretin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. Kastomonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 136-143.
• Şimşek, M. (2003). İhracata Dayalı Büyüme Hipotezinin Türkiye Ekonomisi Verileri ile Analizi, 1960-2002. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2), 43-63.
• Temiz, D. (2010). Türkiye'de Reel İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: 1965-2009 Dönemi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1-2), 71-82.
• Tıraşoğlu, B. Y. (2014). Yapısal Kırılmalı Birim Kök Testleri ile OECD Ülkelerinde Satın Alma Gücü Paritesi Geçerliliğinin Testi. Ekonometri ve İstatistik e-dergisi, 0(20), 68-87.
• Tuncer, İ. (2002). Türkiye'de İhracat İthalat ve Büyüme: TODA YAMAMOTO Yöntemiyle Granger Nedensellik Analizleri 1980-2000. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(9), 89-107.
• Tunçsiper, B. ve Rençber, E. Z. (2017). Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(2), 619-630.
• Uçan, O. ve Koçak, E. (2014). Türkiye'de Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 51-60.
• UN Comtrade, Erişim adresi https://comtrade.un.org/ (Erişim Tarihi: 20.07.2021)
• V.Jenicek ve Krepl, V. (2009). The Role of Foreign Trade and its Effects. Agricultural Economics, 55(5), 211-220.
• Yılmaz, F. (2022). Ekonomik Büyüme ve Dış Ticaret Bağıntısı: Türkiye Örneği. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 21-32.
• Yiğidim, A. ve Köse, N. (1997). İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki, İthalatın Rolü: Türkiye Örneği (1980-1996). Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 8(26), 71-85.