Methods And Techniques In Teaching Grammar In Secondary School Turkish Teaching Programs From the Republican Era to the Present Day

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 4, 210 - 230, 30.12.2022

Semih Topal , Musa Çifci

https://doi.org/10.29228/ijlet.65950

Öz

The aim of the study is to determine the development and change of teaching methods and techniques that are required to be
applied for grammar teaching at secondary school level in the Turkish Language Curriculum published between 1924-2019. The
study object of the descriptive study is the Turkish Language Teaching Programs published between 1924-2019. According to the
data obtained by the researchers through document analysis, the Turkish Language Curriculum includes the methods and
techniques of direct expression, demonstration, deduction, induction, question-answer, repetition, discovery learning, game-based learning, cooperative learning and analysis for grammar teaching at secondary school level. detected. In general, it is seen
that the method and technique suggestions that will guide the teacher in grammar teaching, their introduction, and sample
application plans are not included enough. The results of the study show that the changing perspectives in grammar teaching are
directly or indirectly reflected in the curriculum. İt is thought that introducing and suggesting methods and techniques suitable
for contemporary approaches to grammar teaching in Turkish Language Curriculum and sharing application examples will be
beneficial in terms of guiding teachers.

Anahtar Kelimeler

Grammar, curriculum, method, technique, implementation

Cumhuriyet’ten Günümüze Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarında Dil Bilgisi Öğretiminde Yöntem Ve Teknikler

Öz

Çalışmanın amacı 1924-2019 yılları arasında yayımlanan Türkçe Dersi Öğretim Programlarında ortaokul düzeyinde dil bilgisi öğretimi için uygulanması istenen öğretme yöntem ve tekniklerinin gelişim ve değişimini tespit etmektir. Betimsel desenli araştırmanın çalışma nesnesi 1924-2019 yılları arasında yayımlanan Türkçe Dersi Öğretim Programlarıdır. Araştırmacılar tarafından doküman analizi ile elde edilen verilere göre Türkçe Dersi Öğretim Programlarında ortaokul düzeyinde dil bilgisi öğretimi için düz anlatım, gösterip yaptırma, tümdengelim, tümevarım, soru-cevap, tekrar, sezdirme, oyun temelli öğrenme, işbirlikli öğrenme, çözümleme yöntem ve tekniklerine yer verildiği tespit edilmiştir. Programların genelinde dil bilgisi öğretiminde öğretmene rehberlik edecek yöntem ve teknik önerilerine, bunların tanıtımına, örnek uygulama planlarına yeteri kadar yer verilmediği görülmektedir. Çalışmanın sonuçları, dil bilgisi öğretiminde değişen bakış açılarının öğretim programlarına da doğrudan veya dolaylı olarak yansıdığını göstermektedir. Ayrıca Türkçe Dersi Öğretim Programlarında dil bilgisi öğretimine yönelik çağdaş yaklaşımlara uygun yöntem ve tekniklerin tanıtılması, önerilmesi, uygulama örneklerinin paylaşılmasının öğretmenlere rehberlik etmesi bakımından yararlı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dil bilgisi, öğretim programı, yöntem, teknik, uygulama

Kaynakça

• Aksan, D. (2015). Her Yönüyle Dil. Ankara: TDK.
• Antlová, A., Chudý, Š., Buchtová, T. ve Kučerová, T. (2015). The Importance of Values in the Constructivist Theory of Knowledge. Procedia-Social and Behavioral Sciences, (203), 210-216.
• Arıcı, A.F. (2006). Türkçe Öğretiminde Kullanılan Strateji Yöntem ve Teknikler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 7(1) , 299-307.
• Arslan, M. (2007). Eğitimde Yapılandırmacı Yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(1), 41-61.
• Ausubel, D. P. (1968). Educational Psychology: A Cognitive View. New York: Holt, Rinehart and Winston.
• Bağcı, E. (2011). İlköğretim 1.,2. ve 3. Sınıf Türkçe Dersi Öğretmen Kılavuz Kitaplarında Yer Verilen Eğitsel Oyun Etkinliklerinin İncelenmesi ve Alternatif Etkinlik Önerileri. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 487-497.
• Benzer, A. (2017). Cumhuriyet Dönemi Karşılaştırmalı Ana Dili Öğretim Programları. Güzel, A. (Ed.), Türçenin Eğitim- Öğretim Tarihi Araştırmaları. Ankara: Akçağ.
• Bıçak, N. ve Alver, M. (2018). 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programı’na İlişkin Öğretmen Görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2480-2501.
• Biber, D. ve Reppen, R. (2002). What Does Frequency Have To Do with Grammar Teaching?. Studies in Second Language Acquisition, 24(2), 199-208.
• Briede, B. ve Pēks, L. (2014). A Constructivist Approach in Teaching in Higher Education for Getting Methodological and Reflection Competences. Proceedings of The 7th İnternational Scientific Conference Rural Environment Education Personality (REEP). (s.84-89). Jelgava.
• Büyükalan Filiz, S. (2009). Soru Cevap Yöntemi Eğitiminin Öğretmenlerin Soru Sorma Bilgisi ve Soru Sorma Tekniklerine Etkisi. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (9), 167-195.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.A., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Bybee, J. (2003). Cognitive Processes in Grammaticalization. Tomasello, M. (Ed.), The New Psychology of Language Cognitive and Functional Approaches to Language Structure. London: Lawrence Erlbaum Associates.
• Chiniwar, P. (2016). Constructivist Approach: Creating a Meaning to Learning. International Journal of Research – Granthaalayah, 4(9). 18-25.
• Chomsky, N. (1986). Knowledge of Language: Its Nature, Origin and Use. New York: Praeger.
• Chomsky, N. (2016). Doğa ve Dil Üzerine. (Çev. A.B. Karadağ). İstanbul: Sözcükler.
• Chomsky, N. (2019). Dil ve Zihin İncelemelerinde Yeni Ufuklar. (Çev. F. B. Aydar). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Coşkun, E. (2007). Geçmişten Günümüze Türkçe Öğretimi. Akyol, H. ve Kırkkılıç, H. (Ed.), İlköğretimde Türkçe Öğretimi, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Çeçen, M. A. ve Aytaş, G. (2008). Metne Dayalı Dil Bilgisi Öğretiminin Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Dil Bilgisi Başarısına Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 133-149.
• Çifci, M. (2004a). Kaşgarlı Mahmud'un Dil Öğretim Yöntemi Üzerine. 5. Uluslararası Türk Dili Kurultayı (s. 580-596). Ankara: TDK.
• Çifci, M. (2004b). Dil Bilgisi Öğretiminde Temel Yöntem Yanlışları. 1.Türk Dili Etkinlikleri Konferans ve Panel Etkinlikleri (s.98-106). Afyon: Eda Matbaası.
• Demir, N. ve Yılmaz, E. (2012). Türk Dili El Kitabı. Ankara: Grafiker.
• Demirel, Ö. (2003). Türkçe ve Sınıf Öğretmenleri İçin Türkçe Öğretimi (5.baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Derviş, N. (1993). Grup Çalışmalarının Öğrenci Başarısına Etkisine İlişkin Öğretmen-Öğrenci Görüşleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Du Bois, J. W. (2003). Discourse and Grammar. Tomasello, M. (Ed.), The New Psychology of Language Cognitive and Functional Approaches to Language Structure. London: Lawrence Erlbaum Associates.
• Dunn, J. (2017). Computational Learning of Construction Grammars. Language and Cognition (9), 254-292.
• Ellis, R. (1995). Interpretation Tasks for Grammar Teaching. Tesol Quarterly, 29(1), 87-105.
• Erdem, İ. (2011). Dil Bilgisi Öğretimi Açısından Dil Bilgisi Kaynaklarıyla İlgili Bir Değerlendirme. Dünya Dili Türkçe Bilgi Şöleni (s. 357-370). Ankara: TDK.
• Fischer, K. (2010). Beyond the Sentence: Constructions, Frames and Spoken Interaction. Constructions and Frames, 2(2), 185-207.
• Ford, C. E., Fox, B. A., Thompson, S. A. (2003). Social İneraction and Grammar. Tomasello, M. (Ed.), The New Psychology of Language Cognitive and Functional Approaches to Language Structure. London: Lawrence Erlbaum Associates.
• Fraenkel, J. R. ve Wallen, N.E. (2006). How to Design and Evaluate Research in Education. New-York: McGraw-Hill.
• Göçer, A. (2008). Türkçe Dil Bilgisi Öğretiminde Çözümleme Yönteminin Kullanılması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 101-119.
• Göçer, A. (2019). Türkçe Öğrenme ve Öğretim Yaklaşımları (4.baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Göğüş, B. (1970). Anadili Olarak Türkçenin Öğretimine Tarihsel Bir bakış. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı- Belleten, 18(123), 123-154.
• Gözlet, D. ve Çifci, M. (2021). Dil Bilgisi Öğretimin Türkçe Eğitimindeki Yeri. Homeros, 4(1), 11-20.
• Güneş, F. (2009). Türkçe Öğretiminde Günümüz Gelişmeleri ve Yapılandırıcı Yaklaşım. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 1-21.
• Güneş, F. (2011). Dil Öğretim Yaklaşımları ve Türkçe Öğretimindeki Uygulamalar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 123-148.
• Güneş, F. (2013a). Yapılandırmacı Yaklaşımla Dil Bilgisi Öğretimi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(3), 171-187.
• Güneş, F. (2013b). Dil Bilgisi Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2(7), 71-92.
• Güneş, F. (2013c). Türkçede Metin Öğretimi Yerine Metinle Öğrenme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 603-637.
• Heyet, C. (2009). Ana Dili ve Onun Ehemmiyeti. 5. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri (s. 3409-3416). Ankara: TDK.
• Hoque, E. (2021). The Universal Grammar Theory: Noam Chomsky’s Contribution to Second Language (SL). The Journal of EFL Education and Research, 6(2), 57-62.
• İşcan, A. (2007). İşlevsel Dil Bilgisinin Türkçe Öğretimindeki Yeri. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (1), 253-258.
• İşeri, K. ve Baştuğ, M. (2016). Yeni Türkçe Dersi Öğretim Programının Değerlendirilmesi. International Journal of Language Academy, 4(4), 17-35.
• Jones, S., Myhill, D. ve Bailey, T. (2013). Grammar for Writing? An İnvestigation of the Effects of Contextualised Grammar Teaching on Students’ Writing. Reading and Writing, 26(8), 1241-1263.
• Kalaycı, N. ve Yıldırım, N. (2020). Türkçe Dersi Öğretim Programlarının Karşılaştırmalı Analizi ve Değerlendirilmesi (2009-2017-2019). Trakya Eğitim Dergisi, 10(1), 238-262.
• Karadüz, A. (2007). Dil Bilgisi Öğretimi. Akyol, H. ve Kırkkılıç, H. (Ed.), İlköğretimde Türkçe Öğretimi, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Karahan, L. (2010). Dil Bilgisi Öğretiminde Örnek Seçimi. 1. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatları Öğretimi Sempozyumu Bildirileri (s. 139-145). Ankara: TDK.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi (23. baskı). Ankara: Nobel.
• Karatay, H., Balcı, O. ve Özkan A. (2011). İlköğretim 6 ve 7. Sınıf Türkçe Dersi Kitaplarında Yapılandırmacılık: Metinler Arasılık. Dünya Dili Türkçe Bilgi Şöleni (s. 329-351). Ankara: TDK.
• Kaya, M. ve Kardaş, M.N. (2019). Geçmişten Günümüze Türkçe Öğretim Programları -4- 2005, 2006, 2015, 2017 Türkçe Dersi Öğretim Programları. Akçay, A., Kardaş, M.N. (Ed.), Türkçe Dersi Öğretim Programları, Ankara: Pegem Akademi.
• Ke, Z. (2008). An Inductive Approach to English Grammar Teaching. HKBU Papers in Applied Language Studies, (12), 1-18.
• Kokmaz, Z. (1992). Atatürk ve Türk Dili Belgeler. Ankara: TDK.
• Korkmaz, Z. (2007). Türk Dili Üzerine Araştırmalar 3. Ankara: TDK.
• Kurnaz, H. (2020). Dil Bilgisi Öğretimi. Özenç M., Özenç Gül, E. (Ed.), Kuramdan Uygulamaya Türkçe Öğretimi, Ankara: Pegem Akademi.
• Kutlubay, H. (2015). 1928’den Günümüze Kadar Türkçe Öğretimi Programlarında Dil Bilgisi Öğretiminin Durumu, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Kültür Bakanlığı (1938). Ortaokul Programı. İstanbul: Devlet Basımevi.
• Li, Z. ve Song, M. (2007). The Relationship Between Traditional English Grammar Teaching and Communicative Language Teaching. Online Submission, 4(1), 62-65.
• Maarif Vekâleti (1340). Lise Birinci Devre Müfredat programı. İstanbul: Matbaa-i Ȃmire.
• Maarif Vekâleti (1929). Ortamektep ve Liselerin Türkçe Müfredat Programı. Ankara: Yenigün Matbaası.
• Maarif Vekâleti (1931). Ortamektep Müfredat programı (1931-1932 Ders Senesi Tadilatı). İstanbul: Devlet Matbaası.
• MEB (1949). Ortaokul Programı. Ankara: Millî Eğitim Basımevi.
• MEB (1962). Ortaokul Programı. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• MEB (2006). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (6, 7, 8. Sınıflar). Ankara. Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• MEB (2015). Türkçe Dersi (1-8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB (2017). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8. Sınıflar). Ankara.
• MEB (2018). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8. Sınıflar). Ankara.
• MEB (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8. Sınıflar). Ankara.
• MEB (1981). Temel Eğitim Okulları Türkçe Eğitim Programı. Tebliğler Dergisi, 44(2098), 327-356.
• Mete, F., Çiçek, S. ve Asar, A. (2022). Türkçe Ders Kitaplarındaki Dil Bilgisi Konuları: Yapılandırmacı Yaklaşım Öncesi ve Sonrası. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(2), 363-384.
• Morita, E. (1998). A Cognitive Approach to Language Learning by Peter Skehan. Oxford: Oxford University Press.
• Musaoğlu, M. (2004). Türkçe Dilbilgisinin Düzenlenmesinde Yeni Dilbilimsel Yöntemlerin Uygulanması Üzerine. 5. Uluslararası Türk Dili Kurultayı (s. 2139-2155). Ankara: TDK.
• Onan, B. (2017). Dil Bilgisi Öğretiminde Sentezci Yaklaşım. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(4), 2627-2638.
• Ömeroğlu, A.F. (2018). Dil Bilgisi Öğretiminin 2004-2017 Yılları Arası Türkçe Dersi Öğretim Programları Açısından İncelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(1), 260-280.
• Önal, Ş. (2021). Oyun Temelli Öğrenmenin Fen Bilimleri Dersinde Akademik Başarıya, Özyeterliğe ve Tutuma Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• Özkan, Y.Ö. (2019). Problemin Çözümü İçin İhtiyaç Duyduğum Verileri Nasıl Elde Edeceğim. Turan, S. (Ed.), Eğitimde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel.
• Parlak, M. (2015). Başlangıçtan Günümüze Türkçe Dilbilgisi Çalışmalarına Bakış, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Samancı, O. ve Yasul, A.F. (2015). Sınıf Öğretmenlerinin ‘Grup Çalışmaları’na İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (7), 131-156.
• Sarıçoban, A. (2004). Ana Dili Eğitiminde Öğrenme Yöntemleri ve Başarıya Etkileri. 5. Uluslararası Türk Dili Kurultayı (s. 2585-2600). Ankara: TDK.
• Savaş, B. (2006). Okuma Eğitimi ve Çocuklarda Dil Gelişimi. İstanbul: Alfa.
• Savaş, N. (2021). 2006 ve 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programlarının Ortaokul Dil Bilgisi Öğretimi Açısından Karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Sawyer, W. ve Van de Ven, P. H. (2007). Paradigms of Mother Tongue Education: Introduction L1. Educational Studies in Language and Literature, 7(1), 1-3.
• Selvi, K. (2019). Kendi Kendine Öğrenme. Ankara: Pegem Akademi.
• Sever, S. (2000). Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme. Ankara: Anı.
• Steels, L. (2004). Constructivist Development of Grounded Construction Grammar. Scott D. (Ed.), Proceedings of the 42nd Meeting of the Association for Computational Linguistics. Stroudsburg:Association for Computational Linguistics.
• Şahin, E. K. ve Arseven, İ. (2021). Dil Bilgisi Öğretiminde Sezdirme Yönteminin Kullanımı. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Kongresi- 5 (s.92-111).https://www.academia.edu/49077209/INTERNATIONAL_CONGRESS_OF_EURASIAN_SOCIAL_SCIENCES_5_ULUSLARARASI_AVRASYA_SOSYAL_B%C4%B0L%C4%B0MLER_KONGRES%C4%B0_5_21_2_May%C4%B1s_May_2021,[24 Temmuz 2022].
• Şahin, N. (2001). Dil ile Zihin İşleyişinin Etkileşimi. Bilim Kültür ve Öğretim Dili Olarak Türkçe. Ankara: TDK.
• Temizyürek, F. ve Balcı, A. (2021). Cumhuriyet Dönemi İlköğretim Okulları Türkçe Programları (3. Baskı). Ankara: Nobel.
• Thornbury, S. (2013). How to Teach Vocabulary (13.basım). England: Pearson Education Limited.
• Topal, S. ve Çifci, M. (2021). Türkçe Dersi 7. Sınıf Kazanımlarının Öğretmen Görüşlerine Göre Güçlük Düzeyi. The Journal of Academic Social Science Studies, 14(88), 29-44.
• Tosunoğlu, M. ve Kayadibi, N. (2011). İlköğretim İkinci Kademede Dil Bilgisi Öğretimi. Dünya Dili Türkçe Bilgi Şöleni (s. 427-436). Ankara: TDK.
• Tura, S. S. (2018). Dilbilimin Dil Öğretimindeki Yeri. Türk Dili (s. 8-17). Ankara: TDK.
• Tural, H. (2005). İlköğretim Matematik Öğretiminde Oyun ve Etkinliklerle Öğretimin Erişi ve Tutuma Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Ültay, E., Akyurt, H. ve Ültay, N. (2021). Sosyal Bilimlerde Betimsel İçerik Analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 188-201.
• Vardar, B. (1998). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü (2. Basım), İstanbul: ABC Kitabevi.
• Weisberg, D., Zosh, J. M., Hirsh-Pasek, K., ve Golinkoff, R. (2013). Talking It Up: Play, Language Development, and the Role of Adult Support. American of Journal Play, 6(1), 39-54.
• Yalçın, A. (2002). Türkçe Öğretim Yöntemleri Yeni Yaklaşımlar. Ankara: Akçağ.
• Yeşilyurt, D. (2016). Cumhuriyet Dönemi Ortaokul Türkçe Ders Programlarındaki Dil Bilgisi Öğretiminin Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Yıldız, C. (2003). Türkçe Öğretiminde Alternatif Yöntemler. Ankara: Anı.
• Zhang, J. (2003). Necessity of Grammar Teaching. International Educational Studies, 2(2), 184-187