Kutuplaşma hipotezi, farklı gelişmişlik düzeyindeki ülkelerin oluşturduğu ekonomik entegrasyonların, üye
ülkelerdeki gelişmişlik farklarını arttıracağını ileri sürer. Hipotezin temel varsayımı entegrasyondan sonra
kümülatif nedensellik mekanizmaları ile faktör hareketliliğinin çevreden merkeze doğru olacağıdır. Diğer
yandan faktör hareketliliğinin merkezden çevreye doğru olacağını ileri süren görüşler de bulunmaktadır.
Literatürde bu iki hipotezi sınayan çalışmalar çoğunlukla Avrupa Birliği üyesi ülkeleri konu almaktadır. Bu
çalışmada kutuplaşma teorisi, Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (NAFTA-North American Free Trade
Agreement) özelinde incelenmiş, söz konusu entegrasyonun kurulmasıyla üye ülkeler arasındaki gelişmişlik farkı
açığının artıp artmadığı istatistiksel yöntemler ile test edilmiştir. Çalışmada, 1970-2020 yıllarını ve 3 ülkeyi
kapsayan kutuplaşma düzeyi, dışa açıklık, üyeler arasındaki ticaret hacmi ve yabancı sermaye yatırımları
değişkenlerine ait veri seti panel veri analizine tabi tutulmuştur. Kutuplaşma düzeyi, her bir ülke için tüm
GSYH’lerin ortalamasından ilgili ülkenin GSYH’sinin farkının karesi alınarak hesaplanmıştır. Analiz
sonucunda dışa açıklık ve yabancı sermaye yatırımlarının ülkeler arasındaki kutuplaşmayı azalttığı ancak
üyelerin kendi aralarında gerçekleştirdikleri ticaretin kutuplaşmayı artırdığı tespit edilmiştir. Analiz
sonuçlarından yola çıkarak gelişmekte olan ülkelere yönelik önerilerde bulunulmuştur.
The polarization hypothesis suggests that economic integration of countries at different development
levels will increase the development gap between member countries. The basic assumption of the hypothesis is
that after integration, factor mobility will occur from the periphery to the center with cumulative causality
mechanisms. On the other hand, there are also views that suggest that factor mobility will be from the center to
the periphery. Studies testing these two hypotheses in the literature mostly focus on European Union countries.
In this study, polarization theory was examined specifically in the context of the North American Free Trade
Agreement (NAFTA), and it was tested with statistical methods whether the development gap between member
countries increased with the establishment of the said integration. In the study, the data set of the variables of
polarization level, openness, trade volume between members and foreign capital investments, covering the years
1991-2019 and 3 countries, was subjected to panel data analysis. The polarization level was calculated for each
country by squaring the difference of the relevant country's GDP from the average of all GDPs. As a result of
the analysis, it has been determined that openness and foreign capital investments reduce polarization between
countries, but trade between members increases polarization. Based on the analysis results, recommendations
were made for developing countries.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Econometric and Statistical Methods, Economic Theory (Other) |
Journal Section | Research Articles |
Authors | |
Early Pub Date | October 24, 2024 |
Publication Date | October 30, 2024 |
Submission Date | June 24, 2024 |
Acceptance Date | July 24, 2024 |
Published in Issue | Year 2024 Volume: 20 Issue: ICMEB'24 Özel Sayı |