Çin ve Osmanlı İmparatorluklarında Hadımlık Müessesesinin Karşılaştırmalı Analizi

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 1, 82 - 95, 30.06.2021

Feyza Görez

Öz

Hadımlara ilişkin dünya turu, Türkiye’den, Hindistan’dan, sahil bölgesinden, Mısır’dan, Mağrip’ten ve İtalya’dan geçerek Çin’e ve Rusya’ya kadar uzanmaktadır. Bütün coğrafyalarda hadım edilmiş tüm bu insanları birbirine bağlayan ortak noktalar vardır. Kimisi tanrının uğruna kendini feda ederken, kimisi saray kapılarının arkasındaki ihtişamlı hayata kanıp erkekliklerinden vazgeçmiştir. Kimisi bıçakçıya bedenini koşulsuz teslim ederken, kimisi her şeyden habersiz bir sabah uyandığında kendini hadım edilmiş bulur.
Osmanlı tarihinde olduğu gibi, uzak ve eski komşumuz Çin medeniyetinde de hadımlar saray teşkilatında önemli bir yere sahiptir ve 20. yüzyılda her iki medeniyette de saray kapıları kapanana kadar güçlü mevcudiyetlerini sürdürmüşlerdir. Bu makalenin konusu Çin’den Osmanlı saraylarına uzanan hadımlık müessesinin karşılaştırmasıdır. İki farklı medeniyette hadım etme yöntemleri, sebepleri ve bağlı bulundukları patrimonyal bürokrasi içerisinde konumları karşılaştırmalı olarak ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Hadım, Harem Ağası, Osmanlı, Çin, Tai Jian

Kaynakça

• Akgündüz, A. (2012). Tüm Yönleriyle Osmanlı'da Harem. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Altındal, M. (1993). Osmanlı'da Harem. İstanbul: Altın Kitaplar.
• Anderson , M. M. (1990). Hidden Power. New York: Premetheus.
• Birch, C. (1965). Anthology of Chinese Literature from Earliest Times to the Fourteenth Century. New York: Grove Press.
• Görez, F. (2016). Üçüncü Cinsiyetin Dünyası: Çinli Hadımlar. International Journal of Social and Educational Sciences, 3(6), 76-86.
• Görez, F. (2017). Çin Tarihinde Hadım Olgusu ve Hadımların Hanedanlık Yönetim Sistemindeki Etkileri. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Hathaway, J. (2014). Osmanlı Sarayının En Ünlü Haremağası Hacı Beşir Ağa. İstanbul: Kitap yayınevi.
• Heredotos. (2011). Tarih. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Hester, D. J. (2005). Eunuchs and the Postgender Jesus: Matthew 19:12 and Trangressive Sexualities. 28(1), 11-25.
• Hucker, C. O. (1961). The Tradition Chinese Staten in Ming Times (1368-1644). Tucson: Tucson University of Arizona Press.
• Jay, J. W. (1993). Another Side of Chinese Eunuch History: Castration, Marriage, Adoption and Burial. Canadian Journal of History, 28(3), 459-478.
• Marliave, O. (2015). Hadımların Dünyası – Çağlar Boyunca Hadımlık. İstanbul: Doğan Kitap.
• Mitamura, T. (1992). Chinese Eunuchs. Japan: Turtle Company.
• Osmanoğlu, A. (2013). Babam Sultan Abdulhamit. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Penzer, N. M. (2014). Harem. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Stent, G. C. (1877). Chinese Eunuchs. Journal of the North China Branch of the Royal Asiatic Society, 1-33.
• Şimşirligil, A. (2016, 03 15). Harem Ağaları. http://ahmetsimsirgil.com/harem-agalari/ adresinden alındı
• Tang , Y. (2013). Tujie Lidai Huanguan Quanzhuan 图解历代宦官全传 (Grafiklerle Antik Hadım Biyografileri). Pekin: Nei Meng Gu Wen Hua Chubanshe.
• Tougher, S. (2002). Eunuchs in Antiquity and Beyond. Swansea: Classical Press of Wales.
• Tsai, S. H. (1996). The Eunuchs in the Ming Dynasty. New York: State University of New York Press.
• Uluçay, Ç. (2013). Harem. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Uzunçarşılı, İ. H. (1988). Osmanlı Devleti’nin Saray Teşkilatı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Wang, Y. D. (2012). Di San Xing Shi Jie: Zhon Guo Tai Jian Kao (第三性世界: 中国太监考) (Üçüncü Cinsiyetin Dünyası: Çinli Hadımların Sınavı),. Pekin: Dongfang Chubanshe.
• Xu, J. (2014). Zhong Guo Gu Dai Tai Jian (中国古代太监) (Antik Çin Hadımları). Pekin: Zhongguo Shangye Chubanshe (中国商业出版社).
• New York Times 20.12.1996. (2017, 04 15). http://www.nytimes.com/1996/12/20/world/the-death-of-the-last-emperor-s-last-eunuch.html adresinden alındı
• Kur'an, Nisa, Ayet 119. (2018, 02 21). http://www.kuran.gen.tr/?x=s_main&y=s_middle&kid=3&sid=4 adresinden alındı