Tip 1 Diyabetli Adölesanların Benlik Saygısının Diyete Uyumla İlişkisi

Year 2020, Volume: 5 Issue: 1, 1 - 5, 31.01.2020

Zühal Artuvan , Sabire Yurtsever

Abstract

ÖZET

Tip 1 Diyabetli Adölesanların Benlik
Saygısının Diyete Uyumla İlişkisi

Amaç: Araştırma Tip 1 diyabetli adölesanların benlik saygılarının diyete uyum üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır.

Gereç ve Yöntem: Araştırma iki devlet hastanesi ve iki üniversite hastanesinin diyabet polikliniklerinde yapılmıştır. Araştırma kapsamına bu polikliniklere kayıtlı yaşları 12-20 arasında olan toplam 85 Tip 1 diyabetli adölesan alınmıştır. Verilerin toplanmasında anket formu ve Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği kullanılmıştır. Toplanan veriler SPSS 10 paket programında değerlendirilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde yüzdelik ve ki-kare testi kullanılmıştır.

Bulgular: Araştırma sonucunda, Tip 1 diyabetli adölesanların %57.6’sının benlik saygısının yüksek olduğu belirlenmiştir. Adölesanlarda yaş ve cinsiyet ile benlik saygısı arasında anlamlı bir ilişki bulunmazken (p>.05), okula gidenlerde daha yüksek benlik saygısı olduğu saptanmıştır (p>.05). Adölesanların okuldaki başarı durumunun benlik saygılarını olumlu yönde etkilediği belirlenmiştir (p≤.05). Diyete uyma durumu ile benlik saygısı düzeyi arasında anlamlı bir ilişki bulunmazken, öğün sayısına uyan adölesanlarda benlik saygısı daha yüksek bulunmuştur (p>.05). Ayrıca diyete uymayan adölesanlarda kendilik kavramının sürekliliğinin az olduğu, eleştiriye duyarlılık ve kişilerarası ilişkilerde tehdit hissetmenin yüksek olduğu, insanlara güvenin ve baba ile ilişkinin orta düzeyde olduğu belirlenmiştir (p>.05).

Sonuç: Öğün sayısına uyan adölesanlarda benlik saygısının daha yüksek olduğu, benlik saygısı ölçeğinin alt kategorileri değerlendiğinde ise, diyete uymayan adölesanlarda bu kategorilerin olumsuz etkilendiği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Tip 1 diyabet, adölesan, benlik saygısı, diyet.

ABSTRACT

Objective: This study was designed to determine the effects of self-esteem on the compliance of a diet program for adolescents who have been diagnosed with type 1 diabetes mellitus.

Material and Methods: The research was carried out in the diabetes polyclinics of two public hospitals and two university hospitals. The research included 85 adolescents ranging between the ages of 12 and 20, who were diagnosed with type 1 diabetes and registered at these polyclinics. A questionnaire and Rosenberg Self-Esteem Scale were used for data collection. The data were evaluated using SPSS 10 programme. Percentages and chi-square tests were used for the analysis.

Findings: The results indicate that, 57.6% of the adolescents with type 1 diabetes have high levels of self-esteem. While self-esteem does not have a statistically significant relationship with gender and age (p>.05), the self-esteem scores of adolescents who attend school was higher than those who do not (p>.05). The success of an adolescent in school has a statistically significant and positive effect on self-esteem (p≤.05). While there is no statistically significant relationship between diet compliance and self-esteem level, self-esteem is higher in adolescents who followed the instructions on the number of meals (p>.05). Moreover, adolescents who did not comply with the diet have lower levels of self-esteem, higher levels of sensitivity to criticism, higher levels of feeling threatened in interpersonal relationships and moderate levels of trust in people and relationship with father (p>.05).

Conclusion: Self-esteem is higher in adolescents who follow the instructions on the number of meals and, when the sub-categories of self-esteem scale were evaluated, it was found that these categories were adversely negatively affected in adolescents who did not comply with the diet.
Keywords: Type 1 diabetes, adolescent, self-esteem, diet.

Keywords

Tip 1 Diyabet, Adölesan, Benlik Saygısı

References

• Abualula, N., Rodan M., Milliga, R., & Jacobsen, K. (2018). Self-rated health among American adolescents with type 1 diabetes in the T1D Exchange Clinic Registry. Journal of Diabetes and Its Complications, 32, 83–88.
• Adana, F., Arslantaş, H.,& Şahbaz, M. (2012). Lise öğrencilerinin benlik kavramlarını algılama biçimleri ve ilişkili faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 3(1), 22-29.
• Boztepe, H.(2012). Tip 1 diyabet yönetiminde riskli bir dönem: ergenlik. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 82-89.
• Caccavale, L., Corona, R., LaRose,J., Mazzeo, S., Sova, A., & Bean, M.(2018). Exploring the role of motivational interviewing in adolescent patient-provider communication about type 1 diabetes. Pedaitric Diabetes, 20, 217-225.
• Ceylan, Ç. & Altay, N. (2016). Tip 1 diabetes mellitus tanısı olan adölesanlarda sosyal kaygı ve hemşirelik yaklaşımı. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 1(2), 77-89.
• Cherubini, V., Skrami, E., Iannilli, A., Cesarett, A., Paparusso, Alessandrelli, M.,Carle, F. et al. (2018). Disordered eating behaviors in adolescents with type 1diabetes: A cross-sectional population-based study in Italy. Int J EatDisord., 51, 890–898.
• Commissariat, P., Laffel, L., & Gonzalez, J. (2019). Identity and treatment adherence in predominantly ethnic minority teens and young adults with type 1 diabetes. Pediatric Diabetes, 1-8.
• Çavuşoğlu, H. (2019). Çocuk Sağlığı Hemşireliği. Ankara: Sistem.
• Çavuşoğlu, H. (2004). Çocuk Sağlığı Hemşireliği. Ankara: Sistem.
• Çelebi, A. (2014). Tip 1 Diyabetli Çocukların Hastalıklarına Yönelik Tutumları ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Cuhadaroğlu, F. (1986). Adölesanlarda benlik saygısı. Uzmanlık Tezi. Hacettepe Üniv. Tıp Fak. Psikiyatri AD, Ankara.
• Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği. (2018). Çocukluk Çağı Diyabeti. http://www.cocukendokrindiyabet.org/uploads dokumanlar/4rQmbOPqvZha1SywGHSV.pdf Erişim Tarihi: 30.10.2019
• Ergün, S., & Sivrikaya, S. (2012). Tip1 Diyabetli Çocukların evde bakım uygulamaları ve yönetimi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 1 (2).
• Hatun, Ş., Yenigün, M. (ed). (2001). Çocukluk çağı diyabeti. Her yönüyle Diabetes Mellitus. Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul,173-213.
• Husted, G., Esbensen, B., Hommel, E., Thorsteinsson, B., & Zoffmann, V. (2014). Adolescents developing life skills for managing type 1 diabetes: a qualitative, realistic evaluation of a guided self-determination-youth intervention. Leading Global Nursing Research, 70(1), 2634-2650.
• Internatıonal Diabetes Federation. (2017). Diabetes estimates. People with diabetes. 8. Baskı. https://diabetesatlas.org/across-the-globe.html. Erişim tarihi:31.10.2019.
• Işıklar, A. (2012). Ergenlerde yaşam kalitesi ve benlik saygısı düzeyinin cinsiyet ve obezite değişkenleri açısından incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (2), 84-92.
• Mellin, A. (2004). Unhealty weight management behavior among adolescents girls with type 1 Diabetes Mellitus, the role of familial eating patterns and weight-related concerns. J.Adolescent Health, 35, 278-279.
• Mohn, J., Igland, J., Zoffmann, V., Peyrot, M., & Graue, M. (2018). Factors explaining variation in self-esteem among persons with type 1 diabetes and elevated HbA1c. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0201006.
• Oris, L., Rassart, J., Prikken, S., Verschueren, M., Goubert, L., Moons, P., Berg, C., Weets, I., & Luyckx, K. (2016). Illness ıdentity in adolescents and emerging adults with type 1 diabetes: ıntroducing the ılness ıdentity questionnaire. Diabetes Care, 39.
• Öz, R., & Yılmaz, H., Akçay, N. (2009). Tip 1 diyabetli çocuklarda benlik saygısını etkileyen faktörler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1).
• Powers, M., Richter, S., Ackard, D., & Craft, C. (2017). Diabetes distress among persons with type 1 diabetes. Diabetes Distress and Psychological Health, 43(1).
• Rasbach, L.,Volkening, L., Markowitz, J., Butler, D., Katz, M., & Laffel, L. (2015). Youth and Parent Measures of Self-Efficacy for Continuous Glucose Monitoring: Survey Psychometric Properties. DıabetesTecnology&Therapeutics, 17(5).
• T.C. Sağlık Bakanlığı, (2015-2020). Türkiye Diyabet Programı. Ankara. https://extranet.who.int/ncdccs/Data/TUR_D1_T%C3%BCrkiye%20Diyabet%20Program%C4%B1%202015-2020.pdf Erişim tarihi: 30.10.2019.