The Evaluation of Narratives About Prophet Sulaiman in Al-Nasafi's Interpretation Of Surah Al-Naml in Terms Of İsrâîliyyât

Year 2022, Issue: 17, 1 - 25, 30.06.2022

Muhammet Ayyıldız , Mustafa Sağlam

Abstract

In the early days, akhbâr narrated in Jewish sources was called isrâiliyyât, but later on, ali lcinds of information transferred to İslam from other sources were called isrâiliyyât. Qur’an presents exemplary sections from the lives of many prophets. However, the stories told do not describe an event with ali its details. It only draws attention to the points that need to be learned. This is what aroused people’s curiosity. In other words, they tried to investigate the aspects that were not mentioned in the story. Companions of the prophet Muhammad often referred to the Ahi al-Kitab (people of the book). The answers received in the face of the questions aslced have found a wide place both among the companions and in the books of tafsır över time. Such narrations have come to precede even the hadith. We believe that the tafsır books written under such a situation should be examined. Because most of the exegetes presented the narra¬tions to the reader without citing the source and without filtering in their exegesis. As a result of our research, we found Abü 1-Barakât al-Nasafî (d. 710/1310) as an example for this situation. In this study, we tried to analyze the narrations about isrâiliyyât in Madârik al-Tanzıl wa Haqâ'iq al-Ta'wıl, the tafsır of al- Nasafi in the context of the surah al-Naml. We examined the narrations men¬tioned in the interpretation of this surah one by one. In our study, we primarily gave the narrations in Madârik al-Tanzıl. Then we mentioned the narrations in other exegeses. If the author of the tafsir we benefited from mentioned an idea related to the narration, we tried to present it. We have revealed the content of the narrations in the tafsir that we have examined by malcing use of other narrations. While giving the verse translations, we benefited from the Turkish tafsır Kur’ân Yolu. As a result of this, we tried to determine whether the mentioned narrations are authentic and if it is a type of isrâiliyyât narration, we tried to determine its scope.

Keywords

Tafsir, isrâıliyyât, Prophet Sulaiman, Surah al-Naml, al-Nasafî.

en-Nesefî’nin en-Neml Sûresi Tefsirinde Geçen Hz. Süleyman ile ilgili Rivayetlerin İsrâiliyat Açısından Değerlendirilmesi

Abstract

Önceleri erken dönem Yahudi sözlü kültüründen intikal eden haberlere isrâiliyât denilirken, daha sonraları başka din ve kültürlerden İslam’a aktarılan her türlü bilgiye isrâiliyât denilmiştir. Kur’ân birçok peygamberin hayatından ibretlik kesitler sunar. Fakat bu kıssalar bir olayı bütün detay ve teferruatlarıyla birlikte anlatmaz. Bu durum sahabenin dikkatini çekmiş ve özellikle kıssalarla alakalı konularda Ehl-i kitaba müracaat etmişlerdir. Yöneltilen sorular karşısında alman cevaplar hem sahabe arasında hem de zamanla İslam’ın özüne uygun olup olmadığına bakılmadan tefsir kitaplarında kendisine geniş yer bulmuştur. Bu durumun bir neticesi olarak tefsir kitaplarında isrâiliyât nevi haberlerin izinin sürülmesi ve aktarılan bu türlü rivayetlerin muhteva analizine tabi tutul¬ması gerektiğini düşünüyoruz. Zira bazı müfessirler rivayetleri tefsirlerine alırken kaynak göstermeden ve bir tenkitten geçirmeden okuyucuya sunmuşlardır. İncelemelerimiz neticesinde bu müfessirlerden birinin de Ebû’l-Berelcât en- Nesefî (ö. 710/1310) olduğu kanaati bizde oluştu. Bundan dolayı biz bu çalışmamızda Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vil tefsirindeki isrâiliyâtla ilgili rivayetleri, en-Neml suresinde geçen Hz. Süleyman’la alakalı rivayetler bağlamında ele aldık ve sûrenin tefsirinde zikredilen rivayetleri tek tek incelemeye tabi tuttuk. Çalışmamızda öncelikli olarak Medâriku’t-Tenzîl’de geçen rivayetleri verdik. Daha sonra diğer tefsirlerde geçen rivayetleri aktardık. Yararlandığımız tefsirin müellifi eğer rivayetle alakalı bir düşünce zikretmişse onu belirttik. Diğer rivayetlerden yararlanmak suretiyle de mezkûr tefsirde geçen rivayetlerin muhtevasını ortaya koyduk. Ayet meallerini verirken Kur’ân Yolu tefsirinden yararlandık. Bunun neticesinde de zikredilen rivayetlerin sahih olup olmaması ve eğer isrâliyât türü bir rivayet ise kapsamını belirledik.

Keywords

Tefsir, İsrâliyât, Hz. Süleyman, en-Neml Sûresi, en-Nesefî.

References

• Altuntaş, Abdurrahman. “Kur’ân’da Hz. Süleyman’a Verilen Nimetler”. Turkish Studies Comperative Religious Studies, 13, sy. 17 (Eylül 2018): 49-62.
• Âlûsî, Şehâbeddin Mahmûd el-. Rûhu’l-Meânî fî Tefsîri’l-Ḳurʾâni’l-Aẓîm ve’s-Sebʿi’l-Mesânî. thk. Ali Abdu'l-Bêrî Atıyye. 16 cilt. Beyrut: Dâru’l Kütübi’l-İlmiyye, 1415.
• Atmaca, Gökhan. “Süleyman Ateş’in Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsiri Adlı Eserinde İsrâiliyat”. Ekev Akademi Dergisi, 16, sy. 51 (Bahar 2012): 155-166.
• Aydemir, Abdullah. “Hz. Süleyman (as)”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1, sy. 1 (1983): 173-226.
• Aydemir, Abdullah. Tefsirde İsrâiliyat. İstanbul: Beyan Yayınları, 2015.
• Beyzâvî, Nâsırüddîn Ebû Saîd (Ebû Muhammed) Abdullāh b. Ömer b. Muhammed el-. Envârü’t-Tenzîl ve Esrârü’t-Te’vîl. nşr. Muhammed Abdurrahman Maraşlı. 5 cilt. Beyrut: Dâru İhyâi't-Türâsi'l-Arabi, 1431.
• Cerrahoğlu, İsmail. “Tefsir Sahasında İsrâiliyyata Kısa Bir Bakış I”. Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi, 1, sy. 6 (Kasım 1962): 8-11.
• Cerrahoğlu, İsmail. “Tefsir Sahasında İsrâiliyyata Kısa Bir Bakış”. Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi, 2, sy. 3-4 (Mart-Nisan 1963): 3-6.
• Cerrahoğlu, İsmail. “Tefsir Sahasında İsrâiliyyâta Kısa Bir Bakış II”. Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi, 1, sy. 7 (Aralık 1962): 6-9.
• Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Usulü. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1971.
• Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Usûlü. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 26. Basım, 2014.
• Çetiner, Bedreddin. Ebu’l-Berekât en-Nesefî ve Medârik Tefsîri. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1995.
• Demirci, Muhsin. Tefsîr Usûlü. İstanbul: İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 25. Basım, 2013.
• Döner, Ertuğrul. “İsrâiliyyât Kavramının Oluşum ve Olgunlaşma Süreci”. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2, sy. 4 (Eylül 2015): 1-39.
• Ebû Şuhbe, Muhammed. el-İsrâiliyat ve’l-Mevdûât fî-Kütübi’t-Tefsîr. 4.Basım. Kâhire: Mektebetü’s-Sünne, 1431.
• Endelûsî, Ebû Hayyân Muhammed b. Yûsuf b. Alî b. Yûsuf b. Hayyân el-. el-Bahru’l-Muhît. thk. Sıdkî Muhammed Cemîl. 10 cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1431.
• Hamîdullah, Muhammed. İslami İlimlerde İsrâiliyyât Yahut Gayr-i İslami Menşeli Rivayetler. çev: İbrahim Canan, Ankara: Sevinç Matbaası, 1977.
• Hatiboğlu, İbrahim. “İsrâiliyat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 23: 195. Ankara: TDV Yayınları, 2001.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer b. Kesîr b. Dav’ b.. el-Bidâye ve’n-Nihâye. nşr. Ali Şîrî. 14 cilt. Beyrut: Dâru İhyâi't Türâsi'l-Arabi, 1431.
• İbnü'l-Esir el-Cezeri, Mecdüddîn Ebü's-Seâdât el-Mübârek b. Muhammed, Üsdü’l-Ğâbe, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1415.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer b. Kesîr b. Dav’. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm. nşr. Sâmî b. Muhammed es-Sellâm. 8 cilt. Riyad: Dâru’t-Taybe, 1431.
• Karacabey, Salih. “İsrâiliyyât’ı Belirleme Kriterleri Çerçevesinde İlâhî Mesajın Birliği Meselesi”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 12, sy. 1 (2003): 71-104.
• Karaman vd., Hayrettin. Kur’ân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2020.
• Kaya, Mesut. “Tefsirde İsrailiyyata Farklı Bir Yaklaşım”. Marife Dinî Araştırmalar Dergisi, 13, sy. 1, (Bahar 2013): 199-213.
• Kevserî, Muhammed Zâhid el-. “Ka'bu'l-Ahbâr ve İsrâiliyât”. çev: Osman Güner, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 4, sy. 1 (2004): 221-225.
• Kurtubî, Muhammed b. Ahmed el-. el-Câmiu li-Ahkâmi’l Kur’ân. nşr. Ahmed el-Berdûnî- İbrahim Atfîş. 20 cilt. Mısır: Dâru’l Kütübi’l-Mısrıyye, 1432.
• Kuzudişli, Ali. “Ka’bu’l-Ahbâr’ın Karısının İki Oğlu ve Rivayetlerinin İsrailiyatla İlişkisi”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 31 (Bahar 2011): 67-90.
• Na’nâ’a, Remzi. el-İsrâiliyyât ve Eserüha fî Kütübi’t-Tefsîr. Beyrut: Dâru’l-Kalem, 1390/1970.
• Nesefî, Ebü’l-Berekât Hâfızüddîn Abdullah b. Ahmed b. Mahmûd en-. Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl. nşr. Yusuf Ali Bedevî. 3 cilt. 8. Basım. Dımeşk-Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 2018.
• Ören, Halis. Keşşâf ve Nesefî Tefsirlerinde Hz. Musa ile İlgili İsrâiliyyat. Yüksek Lisans tezi, Marmara Üniversitesi, 1988.
• Özel, Orhan. “Bir Kur’ân Kıssası Bağlamında Tefsirde İsrâiliyyât Kritiği: Hz. Davud’a Gelen Davacılar”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 14, sy. 3 (2014): 123-155.
• Öztürk, Mustafa. “Kur’ân Kıssaları Bağlamında İsrâiliyat Meselesine Farklı Bir Yaklaşım -Tefsirde İsrâiliyat Karşıtı Söylemin Tahlil ve Tenkidi-”. İslami İlimler Dergisi, 9, sy. 1 (Bahar 2014) 11-68.
• Selbes, Hasan. Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vî’in İsrailiyyât Açısından Tahlili. Yüksek Lisans tezi, Marmara Üniversitesi 1998. II, 1999.
• Şevkânî, Muhammed b. Ali eş-. Fethu’l-Kadîr. 6 cilt. Dımeşk: Dâru İbni Kesîr, 1431.
• Uzun, Nihat. “Sahabenin Tefsirde İsrailiyata Bakışı”. Karadeniz Teknik Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2, sy. 1 (Bahar 2015): 7-39.
• Yargıcı, Atilla. “Tefsirlerde İsrâiliyat Konusuna Eleştirel Bir Yaklaşım”. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11, sy. 15 (Ocak-Haziran 2006) 51-65.
• Zehebî, Muhammed el-Hüseyin. el-İsrâiliyat fi’t-Tefsîr ve’l-Hadîs. Kâhire: Mektebetü Vehbe, ty.
• Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân ez. Tefsir ve Hadiste İsrâiliyat. çev: Enbiya Yıldırım, Ankara: Otto Yayınları, 2017.
• Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer. el-Keşşâf an Hakâiki Gavâmizi’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvîl fî Vücûhi’t-Teʾvîl. 4 cilt. Beyrut: Dâru’l Kütübi’l-Arabî, 1431.