SOSYAL MEDYADAKİ GÖZETİM UYGULAMALARININ BİLİNİRLİĞİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Year 2021, Volume: 6 Issue: 1, 63 - 77, 19.05.2021

Mehmet Türk , Kübra Erden

Abstract

21. yüzyıl dünyasında, insanlar interneti çok boyutlu olarak hayatlarının birçok alanında kullanmakta ve dijital teknolojilerden yararlanmaktadır. Bu çalışmada, internet ve sosyal medya kullanımının, bireylerin hayatında gözetim olgusu çerçevesinde değerlendirilmesi ve insanların maruz kaldıkları gözetim asemblajının farkındalık düzeylerini ölçmek amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında, nicel araştırma yöntemlerinden anket tekniğiyle kullanıcıların gözetim pratikleri hakkında farkındalık düzeyleri araştırılmıştır. Bu araştırmada, kullanıcıların veri toplanması ve gözetlenme konularında bilinç düzeylerinin yüksek olduğu, sosyal medyada paylaşım yaparken oluşturdukları içeriklerini bu gözetim unsuruna göre belirleyip paylaştıkları sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan bu çalışmada Türkiye’de yaşayan bireylerin, dijital mecralarda maruz kaldıkları gözetim unsuru hakkında farkındalık düzeylerinin yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Keywords

Gözetim, sosyal medya, banoptikon

References

• Akdağ,G. (2015). Gözetim Toplumu Teorilerinin Tarihsel ve Teorik Bir İncelemesi (Yüksek Lisans Tezi), Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Andrejevic, M. (2007). “Surveillance in the Digital Enclosure”, The Communication Review, Vol: 10, No: 4, pp. 295-317.
• Bauman, Z. (2015). Akışkan Modern Dünyada Kültür. Ankara: Atıf Yayınları.
• Boyne, R. (2000). “Post-Panopticism”, Economy and Society, Vol: 29, No: 2, pp. 285-307.
• Erden, K . (2019). The Evaluation of Social Media within the Context of the Silencing System . Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD) , 5 (1) , 308-322 .
• Karasar, N. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemi. İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Korkmazcan, F. (2019). Toplumsal Denetim Ve Kontrol Mekanizması Olarak Gözetim Olgusu Ve Sosyal Medyada Kullanıcının Kendini İfşa Etmesi Üzerine Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Koskela, H. (2000). ‘The gaze without eyes’: video-surveillance and the chancing nature of urban space. Progress in Human Geography, 24 (2), 243-265.
• Mattelart, A. (2012). Gözetimin Küreselleşmesi: Güvenlileştirme Düzeninin Kökeni (O. Gayretli & S. E. Karacan, Çev.). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Okmeydan, S. B. (2017). Postmodern Kültürde Gözetim Toplumunun Dönüşümü: ‘Panoptikon’dan ‘Sinoptikon’ ve ‘Omniptikon’a. Online Academic Journal of Information Technology -Special Issue/Özel Sayı –Cilt/Vol: 8‐Sayı/Num: 30
• Pimenta, E. D. M. (2010). The city of sun: panopticon, synopticon and omniopticon-big brother and the giant with thousand eyes. In Pimenta, E. D. M. (Eds.), Low power society- continuous hyperconsumption and the end of the medium class in a hyperurban planet (pp. 260-303). UK: ASA Art and Technology Limited.
• Poster, M. (1990). The Mode of Information: Poststructuralism and Social Context, University of Chicago Press, USA.
• Temiztürk, H. ve Taner, E. (2015). Gözetleyen İktidardan Gözetlenen İktidara: Yeni İletişim Teknolojilerinin Güç Paylaşımına Etkisi, Atatürk İletişim Dergisi, Sayı 9.
• Zygmunt B. ve David L. (2013). Liquid Surveillance: A Conversation, Cambridge, Polity Publications, UK, 2012. Akışkan Gözetim, Çev. Elçin Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• www.tdk.gov.tr Erişim Tarihi: 11.03.2021
• https://www.oed.com/ Erişim Tarihi: 11.03.2021
• http://www.rogerclarke.com/ Erişim Tarihi: 15.03.2021