DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER BAĞLAMINDA TÜKETİCİLERİN MARKA BOYKOTUNA KATILMA MOTİVASYONLARI

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 11 - 30, 30.11.2021

Yelda Ülker

https://doi.org/10.47107/inifedergi.852824

Öz

Günümüzde tüketiciler bilgi ağındaki gelişmeler, toplumsal olaylar ve düşünceler aracılığıyla daha bilinçli olmaktadır. Bilinçli olan tüketiciler, çevrelerine, sosyal olaylara karşı daha hassas davranmakta ve bu durum tüketim davranışlarına da yansımaktadır. Tüketiciler markalardan da sosyal ve çevresel konulara karşı hassas olmalarını beklemektedir. Marka, tüketicilerin hoşlanmayacağı bir davranışta bulunduğu zaman, tüketiciler tarafından cezalandırılmaktadır. Markanın yapmış olduğu olumsuz davranışın boyutlarına göre, bazen cezalandırılma eylemi bireysel kalmamakla, kitleler halinde markaya karşı tepki gösterilmektedir. Bu tepkilerden biri de markayı satın almama yani boykot etme davranışı olabilir. Diğer bir deyişle boykot markanın herhangi bir davranışından veya uygulamasından dolayı aldığı tüketicilerin markayı satın alması olarak tanımlanmaktadır. Boykot kavramı tüketicinin sevmediği markaya karşı sık sık gösterdiği davranışlardan biridir. Boykot eylemi ne kadar uzun ve geniş kitlelerce sürdürülebilirse, başarıya o kadar hızlı ulaşılmaktadır. Bu sebeple çalışmada, tüketicilerin boykot eylemine katılma motivasyonlarının demografik özellikler bağlamında herhangi bir farklılık gösterip göstermediğinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda 315 kişiye yüz yüze anket uygulanmıştır. Elde edilen veriler doğrultusunda tüketicilerin marka boykotuna katılma motivasyonları ile demografik özellikleri arasında kuvvetli bir bağın olduğu söylenemez. Fakat araştırmada katılımcılardan daha önce herhangi bir markayı boykot edenlerin marka boykotuna katılma motivasyonlarının, daha önce hiçbir markayı boykot etmemiş olanlara oranla anlamlı bir farklılığın olduğu görülmektedir. Araştırmadan elde edilen veriler doğrultusunda markaların tüketicilerin tutumlarını daha iyi kavrayacağı ve stratejilerini de bu doğrultuda belirleyebileceklerine inanılmaktadır. Ayrıca çalışma ileride belli markaların seçimiyle daha kapsamlı araştırmaların yapılmasına yol gösterici olacaktır.

Anahtar Kelimeler

boykot, marka boykotu, marka, tüketici davranışı

CONSUMERS 'MOTIVATIONS TO PARTICIPATE IN THE BRAND BOYCOTT IN THE CONTEXT OF DEMOGRAPHIC CHARACTERISTICS

Öz

Today, consumers become more conscious through developments in the information network, social events and thoughts. Conscious consumers behave more sensitive to their environment and this is reflected in their consumption behavior. Consumers also expect brands to be sensitive to social and environmental issues. When the brand acts in a way that the consumers do not like, it is punished by the consumers. Depending on the dimensions of the negative behavior of the brand, sometimes the act of punishment is not individual, but a massive reaction is shown against the brand. One of these reactions may be the behavior of not buying the brand, ie boycotting it. In other words, boycott is defined as the purchase of the brand by the consumers who buy it due to any behavior or application of the brand.The concept of boycott is one of the frequent behaviors of the consumer towards the brand he does not like. The longer the boycott action and sustained by the masses, the faster the success is achieved. For this reason, the study aimed to evaluate whether the motivation of consumers to participate in the boycott action differs in the context of demographic characteristics. In line with the data obtained, it cannot be said that there is a strong link between consumers' motivation to participate in the brand boycott and their demographic characteristics. For this purpose, 315 people were interviewed face to face. However, the research shows that there is a significant difference in the motivation of participants who boycotted a brand before, compared to those who have never boycotted any brand before. In line with the data obtained from the research, it is believed that brands will better grasp the attitudes of consumers and determine their strategies accordingly. In addition, the study will guide the selection of certain brands in the future to make more comprehensive research.

Anahtar Kelimeler

boycott, brand boycott, brand, consumer behavior

Kaynakça

• Abercrombie & Fitch ceo explains why he dislikes fat girls. (2013, 05 13). Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=pCv-bwCqqXE adresinden alınmıştır. (Erişim Tarihi, 10.09.2018).
• Altan, S. (2017, 19 Haziran). Dolce & Gabbana, kendisine yönelik bir boykot kampanyası başlattı. pazarlamasyon: https://pazarlamasyon.com/dolce-gabbana-kendisinin-boykot-edilmesine-yonelik-bir-kampanya-baslatti/ adresinden alınmıştır. (Erişim Tarihi, 10.10.2019).
• Arslan, M. (2018). Influencer pazarlama ve markalama. Arslan, M. (Ed.). Masamızda Marka Sohbetleri (ss. 133-160). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Balıkçıoğlu, B., Koçak, A., & Özer, A. (2007). Şiddet içermeyen bir eylem olarak dolaylı tüketici boykotlarının oluşum süreci ve türkiye için değerlendirme. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 62(03), 79-100.
• Bayuk, N., & Ofluoğlu, M. (2013). Tüketici boykotu ve işletme faaliyetlerine etkileri. Kamu-İş Dergisi, 13(1), 141-155. Cumhuriyet (2018). Boykot ve Zamlar IPhone Satışlarını Nasıl Etkiledi? http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/ekonomi/1067024/Boykot_ve_zamlar_iPhone_satislarini_nasil_etkiledi_.html adresinden alınmıştır. Erişim Tarihi, 10.10.2018.
• Çakır, H. Ö. (2010). Tüketici boykotlarının kriz iletişimi açısından değerlendirilmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 121-136.
• Çin'den Vans'a Boykot. (2019, 09 Ekim). Bursadabugün: http://www.bursadabugun.com/haber/cin-den-vans-a-boykot-1187893.html adresinden alınmıştır. (Erişim Tarihi, 10.11.2019).
• Delacote, P. (2006). Are consumer boycotts effective? :1-24. https://www.researchgate.net/publication/228930946_Are_consumer_boycotts_effective adresinden alınmıştır. Erişim Tarihi: 10.10.2019.
• Delzen, M. (2014). Identifying the motives and behaviors of brand hate. (Master’s Thesis). Twente: Faculty of Behavioral Science Communication Science University of Twente.
• Demirhan, S. (2019). Atlas jet (atlas global) havacılığı yanlış anladıysa. CinsoMedya: http://www.cinsomedya.org/atlas-jet-atlas-global-havaciligi-yanlis-anladiysa/ adresinden alınmıştır. (Erişim Tarihi, 10.11.2019
• Diken.com (2019). Zilli ve Delikanlı diye bira çıkaran Efes’e cinsiyetçilik suçlaması ve boykot çağrısı. http://www.diken.com.tr/zilli-ve-delikanli-diye-bira-cikaran-efese-cinsiyetcilik-suclamasi-ve-boykot-cagrisi/ adresinden alınmıştır. Erişim Tarihi, 10.10.2019.
• Ethical Consumer (2019). Boycotts List. https://www.ethicalconsumer.org/ethicalcampaigns/boycotts adresinden alınmıştır. Erişim Tarihi, 10.10.2019.
• Ettenson, J., & Klein, G. (2005). The fallout from french nuclear testing in the south pacific. International Marketing Review, 22 (2), 199-224.
• Euromonitor. (2018). Top ten global trends for 2018. https://blog.euromonitor.com/2018/01/explore-the-top-10-global-consumer-trends-for-2018.html adresinden alınmıştır. (Erişim Tarihi, 10.08.2019).
• Friedman, M. (1985). Consumer boycotts in the united states, 1970-1980: contemporary events in historical perspective. The Journal of Consumer Affairs, 96-117.
• Friedman, M. (1999). Consumer Boycotts Effecting Change Through the Marketplace and the Media. New York: Routledge.
• Fuchs, C. (2016). Sosyal Medya: Eleştirel Bir Giriş. Ankara: NotaBene Yayıncılık.
• Garrett, D. E. (1987). The effectiveness of marketing policy boycotts: environmental opposition to marketing. Journal of Marketing, 51(2), 46-57.
• Grams, C. (2017). Reklamsız Marka Yaratmak: Dijital Dünyada Başarılı Markalar İnşa Etmenin Sırları. (2. Baskı). İstanbul: The Kitap Yayınları.
• Hoffmann, S., & Müller, S. (2009). Consumer boycotts due to factory relocation. Journal of Business Research, 62(2), 239-247.
• Hoffmann, S., Balderjahn, I., Seegebarth, B., Mai, R & Peyer, M. (2018). Under which conditions are consumers ready to boycott or buycott? The roles of hedonism and simplicity. Ecological Economics, 147, 167-178.
• Hollenbeck, C., & Zinkhan, G. (2006). Consumer activism on the ınternet: the role of anti-brand communities. Advances in Consumer Research, 33, 479-485.
• Irkçılıkla Suçlanan H&M Mağazalarına Saldırı Düzenlendi. (2018, 13 Ocak). Euronews: https://tr.euronews.com/2018/01/13/irkc-l-kla-suclanan-h-m-magazalar-na-sald-r-duzenlendi adresinden alınmıştır (Erişim Tarihi, 10.08.2019).
• İstanbul Gezi Rehberi (2020). İstanbul en iyi alışveriş merkezleri (Avrupa ve Anadolu yakası Avmler). https://istanbeautiful.com/tr/istanbul-alisveris-merkezleri/ Erişim Tarihi, 10.10.2018.
• İşte Sektöre Göre ABD Boykot Listesi 2018 ABD Amerikan Boykot Son Dakika Ürünleri Hangisi? (2018, 18 Ağustos). Akşam: https://www.aksam.com.tr/ekonomi/2018-amerikan-abd-boykot-son-dakika-urunleri-hangisi-iste-sektore-gore-abd-boykot-listesi/haber-764680 adresinden alınmıştır. (Erişim Tarihi, 01.10.2018).
• John, A., & Klein, J. (2003). The boycott puzzle: consumer motivations for purchase sacrifice. Management Science, 49(9), 1196-1209.
• Kadıbeşegil, S. (2009). Şimdi Stratejik İleşim Zamanı. İstanbul: Mediacat Yayıncılık.
• Klein, J. G., Smith, N. C., & John, A. (2004). Why we boycott: consumer motivations for boycott participation. Journal of Marketing, 68(3), 92-109.
• Kozinets, R. V., & Handelman, J. (1998). Ensouling consumption: a netnographic exploration of the meaning of boycotting behavior, Advances in Consumer Research, 25, 475-480.
• Krishnamurthy, S., & Kucuk, U. S. (2009). Anti-branding on the ınternet. Journal of Business Research, 62(11), 1119-1126.
• Kucuk, U. S. (2008). Negative double jeopardy: the role of anti-brand sites on the ınternet. Journal of Brand Management, 15(3), 209-222.
• Kurtuluş, K. (2010). Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Lavorata, L. (2014). Influence of retailers’ commitment to sustainable development on store image, consumer loyalty and consumer boycotts: proposal for a model using the theory of planned behavior. Journal of Retailing and Consumer Services, 21, 1021-1027.
• Naresh, K. M. & Birks, D. F. (2000). Marketing research an applied approach, Prentice Hall.
• Richins, M. L. (1983). Negative word-of-mouth by dissatisfied consumers: a pilot study. Journal of Marketing, 47(1), 68-78.
• Sen, S., Gürkan-Canli, Z., & Morwitz, V. (2001). Withholding consumption: a social dilemma perspective on consumer boycotts. Journal of Consumer Research, 28(3), 399-417.
• Timisi, N. (2003). Yeni İletişim Teknolojileri ve Demokrasi. Ankara: Dost Kitabevi.
• Torlak, Ö. (2007). Pazarlama Ahlakı (4. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları A.Ş.
• Üçhisarlı, C. (2019, 22 Şubat). Markaların çocuk istismarına yönelik boykotuna youtube’dan yanıt geldi. Pazarlamasyon: https://pazarlamasyon.com/markalarin-cocuk-istismarina-yonelik-boykotuna-youtubedan-yanit-geldi/ adresinden alınmıştır.
• Yuksel, U., & Mryteza, V. (2009). A evaluation of strategic responses to consumer boycotts. Journal of Business Research, 62(2), 248-259.
• Yüksel, Ü. (2013). Non-Participation in anti-consumption: consumer reluctance to boycott. Journal of Macromarketing, 33(3), 204-216.