THE EFFECTS OF ZIYA GÖKALP’S IDEAS ABOUT ESTABLISMENT OF OUR NATIONAL MUSIC ON ATATURK’S IDEAS AND ON THE CONTEMPORARY TURKISH MUSIC

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 529 - 550, 30.12.2019

Arman Artaç

Öz

The purpose of this research is to
analyse the question of correctness, reactions towards and consequences of the
determination that “Ottoman/Turkish music is an artificial, imitation of
Byzantine music and not has Turkish national elements, therefore it can not
seen as a resource to create of our national music” which was said by Ziya
Gökalp in his work “The Essentials of Turkism” under the title “National
music”.

Besides the purpose of this research is
to reveal that wherein the Contemporary Turkish Music affected by national
music establishment policies which constituted that result of these
determinations.

In this research, literature review
method was used, the knowledges that acquired has been commented on the basis
of historical realities and resources.

In this research Ziya Gökalp’s ideas on
national music and mistakes in these ideas analysed in addition to the ideas of
those against him and support him and the correct knowledges has been
introduced.

Atatürk’s aim to execute the policies
under those ideas on music revolution with their mistakes has been explicated
by basing on the conditions of that time, his personal preferences and his
statesman personality, reached an objective conclusion with confirmation of
resources. 

Anahtar Kelimeler

Atatürk, Ziya Gökalp, National Music, Contemporary Turkish Music

ZİYA GÖKALP’İN MİLLİ MÜZİĞİMİZİ OLUŞTURMAKLA İLGİLİ DÜŞÜNCELERİNİN ATATÜRK’ÜN AYNI DOĞRULTUDAKİ FİKİRLERİNE VE ÇAĞDAŞ TÜRK MÜZİĞİNE ETKİLERİ

Öz

Bu çalışmanın amacı, Atatürk’ün ilke ve inklaplarına temel
oluşturan kaynaklardan biri olan Ziya Gökalp’in “Türkçülüğün Esasları” adlı
eserinde, “Milli Musıki” başlığı altında dile getirdiği, Osmanlı/Türk müziğinin
Bizans taklidi ve Türk unsurlarını taşımayan sun’i bir müzik olduğu ve bundan
dolayı milli müziğimizi oluşturmak için bir kaynak olamayacağı tespitinin ne
derece doğru olduğunu, doğurduğu sonuçları ve tepkileri incelemek ve Çağdaş
Türk Müziğinin, bu tespitler sonucu oluşan var edilme politikalarından ne
şekilde etkilendiğini ortaya çıkartmaktır.

Çalışmada literatür taraması yöntemi kullanılmış, elde
edilen veriler tarihsel gerçeklere ve kaynaklara dayanılarak yorumlanmıştır.

Bu çalışmada Ziya Gökalp’in milli müzik konusunda ortaya
koyduğu fikirler ve buradaki yanlışlıklar, onunla karşıt fikirde olanlar ve onu
destekleyenlerin dile getirdikleri düşüncelerle birlikte incelenmiş ve bunların
karşılığındaki doğru bilgiler sunulmuştur. Mustafa Kemal Atatürk’ün, bu
fikirleri, içerdiği yanlışlıklarla birlikte musıki inkılabında uygulamaktaki
amacı da, zamanın gerektirdiği koşullar, kendi kişisel tercihleri ve devlet
adamı kişiliği baz alınarak irdelenmiş, kaynakların desteğiyle objektif bir
sonuca varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Atatürk, Ziya Gökalp, Milli Müzik, Musıki İnkılabı, Çağdaş Türk Müziği

Kaynakça

• Referans1 Arel, H.S., (1990) Türk Musikisi Kimindir, (1. Baskı), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Referans2 Atalay, A., “Türk Müziğinde “Komalı Ses” Var Mıdır?”, Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi Konservatuvarı Dergisi, 2015, (7), ss. 39-62.
• Referans3 Ataman, S. Y., (1991), Atatürk ve Türk Musıkisi, (1. Baskı), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Referans4 Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi (TTK), Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri (2006), TTK Yayını, Ankara.
• Referans5 Ayas, O. G., “Musiki İnkılabı ve Rus Modeli: Karşılaştırmalı Müzik Sosyolojisi Açısından Bir Tartışma”, Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar 2016, (77), ss. 131-155.
• Referans6 Behar, C., (2005), Musikiden Müziğe Osmanlı/Türk Müziği: Gelenek ve Modernlik,( 1. Baskı), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Referans7 Boztaş, F., (2009), Onaltıncı Yüzyılın Sonuna Kadar Osmanlı Devleti̇’nde
Tabl Ve Alem Mehterleri̇ Teşki̇latı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), T.C. İstanbul Üni̇versi̇tesi̇, Sosyal Bilimler Ensti̇tüsü Tari̇h Anabi̇lim Dalı, İstanbul.
• Referans8 Çonoğlu, S.(Haz.), (2019), Ziya Gökalp - Türkçülüğün Esasları, (1. Baskı), Ötüken Yayınları, İstanbul.
• Referans9 Eren, H., “Atatürk ve Ziya Gökalp”, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Kasım 1972, C: XXVII, (254), ss. 172-177
• Referans10 Galo, G. A., “Leopold Stokowski’s Rarest Recording: Saygun’s Yunus Emre - United Nations 1958”, Association for Recorded Sound Collections Conference, New Orleans L.A. A.B.D., 19- 22 Mayıs 2010.
• Referans11 Kahramankaptan, Ş.(Ed.), (2013), Hindemith raporları 1935-1936-1937, çev. Elif Damla Yavuz, (1. Baskı), Sevda Cenap And Müzik Vakfı Yayınları, Ankara.
• Referans12 Kaplan, M.(Haz.), (1976), Ziya Gökalp “Türkçülüğün esasları”, (1. Baskı), Kültür Bakanlığı Ziya Gökalp yayınları, İstanbul.
• Referans13 Karabey, L., (1954), “Muhterem Ziya Gökap ve Musikimiz”, Musiki Mecmuası, Ağustos 1954, (78), ss. 170
• Referans14 Karaduman, İ., “Geleneksel Türk Halk Müziğinde Makâm Kavramının Kullanılmasına Edvâr Geleneği Açısından Bir Yaklaşım”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Yaz 2014, (9), ss. 587-601.
• Referans15 Özdemir, S., (2009) Popülerleşme Sürecinde Türk Müziği ve Bu Süreçte Bestekâr Sadettin Kaynak, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Referans16 Özgür, Ü., “Antik Yunan Modlarından Ortaçağ (Kilise) Modlarına”, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2001/21, (2), ss. 169-178.
• Referans17 Öztuna, Y., (2000), Türk Musikisi Kavram ve Terimleri Ansiklopedisi, (1. Baskı), Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara.
• Referans18 Pelikoğlu, M. C., B. Özşen, “Türk Müziği ve Batı Müziğinde Kullanılan Bazı Tür ve Biçimlerin Birbirlerine Benzerlikleri Üzerine Bir Değerlendirme”, İnönü Üniversitesi Kültür Ve Sanat Dergisi, 2015/1 (2), ss. 51-60.
• Referans19 Sağlam, A., (2009), Türk Musıki Devrimi, (1. baskı), Alfa Aktüel Yayınları, Ankara.
• Referans20 Sarı, G. Ç., “19. Yüzyil Batılılaşma Hareketlerinin Osmanlı-Türk Müziğine Yansımaları”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2018, (1), ss. 31-50.
• Referans21 Toksoy, A. C., A. S. Koytak, “19. Yüzyılda Batılılaşma’nın İstanbul’daki Makam Müziği Mekânlarına Etkisi”, Porte Academic Journal of Music and Dance Studies, 2017 (16), ss.7-28.
• Referans22 Yarman, O., "Alaturka Müziğin Yasaklanmasında Atatürk: Belgeler Zemininde Bir Çözümleme", Saz ve Söz İnternet Dergisi, 2010, (9), ss.1-37 [http://www.sazvesoz.net/] (Erişim tarihi: 05.10.2019)
• Referans23 Yengi, R., “Çağdaş Modern Türk Müziği Bestecisi Açısında Kemal İlerici’nin Türk Müziği için “Dörtlü Armoni” Yaklaşımının Değerlendirilmesi”, İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2017/6, (2), ss.741-749
• Referans24 Yıldırım, T., “Müzik Sosyolojisi Perspektifi İle Ziya Gökalp’in Hars Ve Medeniyet Ayrımı Üzerinden Geliştirdiği Milli Musıki Fikirlerine Kısa Bir Bakış”, Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2015/4, (7), ss.98-115.
• Referans25 Yücel, H., “Türk Halk Müziği Üzerine Bir Inceleme”, Akademik Bakiş Dergisi, Ekim 2011, (26), ss.1-13.
• Referans26 Ahmet Adnan Saygun, [http://www.kumsanat.com/blog/15-ahmed-adnan-saygun.html] (Erişim tarihi: 07.10.2019)
• Referans27 Alaturka Müziğin Yasaklanmasında Atatürk: Belgeler Zemininde Bir Çözümleme Dr. Ozan Yarman, [http://www.ozanyarman.com/files/ataturk_ve_musiki.pdf], (Erişim tarihi: 02.10.2019).
• Referans28 Atatürk ve Müzik, [http://muyorbir.org.tr/haber/ataturk_ve_muzik_2016-04-08_161148] (Erişim tarihi: 04.10.2019).
• Referans29 Atatürk’ün Müzik Sevgisi, [http://www.eksd.org.tr/ataturk-muzik-sevgisi/] (Erişim tarihi: 02-10-2019)
• Referans30 Doğru, H., “Ziya Gökalp-Mustafa Kemal Atatürk Ve Kurucu İdeoloji Türk Milliyetçiliği”, Yeni Düşünce Dergisi, [http://yenidusunce.com.tr/pages/y1251-ZIYA_GOKALP_%E2%80%93_MUSTAFA_KEMAL_ATATURK_Ve_KURUCU_IDEOLOJI_TURK_MILLIYETCILIGI.html], (Erişim Tarihi 03-10-2019)Hindemith Raporu (E)
• Referans31 [cevadmemduhaltar.com/hindemit-raporu-e.html] (Erişim tarihi: 08-10-2019).
• Referans32 Ziya Gökalp ve Türk Musıkisi - Salih Zeki Çavdaroğlu [http://www.musikidergisi.net/?p=739] (Erişim tarihi 01-10-2019).