Özel ve Gönüllü Kuruluşlar Bağlamında “Halkla İlişkiler” Meslek Algısı: İş İlanları Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 38 - 51, 25.06.2020

İhsan Türkal , Raci Taşcıoğlu

Öz

Eğitim, araştırma ve uygulama boyutlarıyla yüzyılı aşan bir geçmişe sahip olan halkla ilişkilerin görece belirli bir olgunluğa ulaştığı düşünülmektedir. Bununla birlikte, ülkemizde mesleğin gerek teoride gerekse uygulamada adlandırılmasına ilişkin bir sorunun varlığı çeşitli teorisyenlerce dile getirilmektedir. Halkla ilişkilerin, konunun taraflarınca tam olarak nasıl algılandığına ilişkin durumun belirlenmesi alanın bilinirliğinin ve kapsamının anlaşılması açısından önem taşımaktadır.
Bir meslek dalı olarak halkla ilişkilerin konu edinildiği bu çalışma ile halkla ilişkilerin özel ve gönüllü kuruluşlarda nasıl konumlandırıldığına dair algısal yapının ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada öncelikle konuyla ilgili literatürde yer alan görüşlere yer verilip, ardından özel ve gönüllü kuruluşlardaki “halkla ilişkiler” kavramının kullanım biçimleri çevrimiçi insan kaynakları sitelerindeki iş ilanları üzerinden araştırılmıştır. Bu bağlamda önem ve özgünlük kazanan araştırma, 2018 yılı Aralık ayı içerisinde Türkiye’de çevrimiçi insan kaynağı sitesi evreninden üye firma sayısı ve kuruluş yılı kriterleri bağlamında amaçlı olarak oluşturulan 5 çevrimiçi insan kaynağı sitesi örneklemi üzerinden gerçekleştirilmiştir. Bu örneklem kapsamında adında veya içeriğinde “halkla ilişkiler” kavramı tespit edilen 2232 iş ilanı ya da diğer bir ifadeyle veri, içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir.
Betimleyici bir yaklaşıma sahip olan bu araştırmada elde edilen bulgular, halkla ilişkiler adının özel ve gönüllü kuruluşlar tarafından farklı biçim ve anlamlarda kullanıldığını göstermiştir. Dolayısıyla, bir disiplin ve meslek dalı olarak halkla ilişkilerin kullanımına ilişkin uygulamada süregelen bir karmaşanın var olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Özel ve Gönüllü Kuruluşlar, Halkla İlişkiler Meslek Algısı, Çevrimiçi İnsan Kaynakları Siteleri, Halkla İlişkiler İş İlanları

Kaynakça

• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2016). İşkolu İstatistiklerinin Konfederasyon ve Bağımsız Sendikalara Göre Dağılımı, https://www.ailevecalisma. gov.tr/media/1242/2016-ocak-ayi-is-kolu-istatistikleri-konfederasyon.pdf (07.03.2019 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Asna, A. (1998). Halkla İlişkiler Public Relations PR (2. Baskı). İstanbul: Sabah Kitapçılık.
• Asna, A. (2012). Kuramda ve Uygulamada Halkla İlişkiler (2. Baskı). İstanbul: Pozitif Yayınları.
• Aydın, A. H. ve Taş, İ. E. (2016). Kamu Yönetiminde Halkla İlişkiler (2.Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Berelson, B. (1952). Content Analysis In Communication Research. New York: Free Press.
• Bernays, E. L. (1961). Crystallizing Public Opinion, New York: Liveright Publishing Corporation.
• Cambridge Dictionary (2019). Public, https://dictionary.cambridge.org/dictionary/ english/public (05.03.2019 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Cutlip, S. M, Center A. H. and Broom, G. M. (2006). Effective Public Relations (9th Edition). New Jersey: Pearson Prentice Hall.
• Google Translate (2019). Public, https://translate.google.com/#view=home &op=translate&sl=auto&tl=tr&text=public (05.03.2019 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Göksel, A. B. (1994), Halkla İlişkiler, İzmir: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
• Grunig, J. E. and Hunt, T. (1984). Managing Public Relations, Wadsworth, Belmont: Thomson.
• Harlow, R. F. (1976). Building a Public Relations Definition. Public Relations Review, 2(4): 34-42.
• Heath, R. L. (2005). Public Relations, Robert Heath L. (Ed.). Encyclopedia of Public Relations (pp. 679-684), California: Sage Publications.
• Hutton, J. G. (1999). The Definition, Dimensions, and Domain of Public Relations. Public Relations Review, 25(2): 199-214.
• Kalender, A. (2012). Kavram Olarak Halkla İlişkiler, Dünyada ve Türkiye’de Halkla İlişkilerin Tarihsel Gelişimi. Aydın Ziya Özgür (Ed.), Halkla İlişkiler (ss. 2-29), Eskişehir: AÖF Yayınları.
• Kalender, A. (2012). Kavram Olarak Halkla İlişkiler, Dünyada ve Türkiye’de Halkla İlişkilerin Tarihsel Gelişimi, Aydın Ziya Özgür (Ed.), Halkla İlişkiler (ss. 2-29), Eskişehir: AÖF Yayınları.
• Kazancı, M. (2013). Kamuda ve Özel Kesimde Halkla İlişkiler (10. Baskı), Ankara: Turhan Kitabevi.
• Krippendorff, K. H. (2004). Content Analysis: An Introduction to Its Methodology (2nd Edition). London: Sage Publications.
• Metin, H. ve Altunok, M. (2002). “Karşılaştırmalı Bir Yaklaşımla Kamu Yönetimi ve Özel Sektörde Halkla İlişkiler”. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1): 79-99.
• Neff, B. D. (1989). The Emerging Theoretical Perspective in PR: An Opportunity for Communication Departments, Carl H. Botan ve Vincent Hazleton Jr. (Ed.), Public Relations
• Theory (pp.17-44), New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Neuendorf, K. A. (2002). The Content Analysis Guidebook. London: Sage Publications.
• Newsom, D., Turk J. V. and Kruckeberg, D. (2013). This is PR The Realities of Public Relations (11th edition), Boston: Wadsworth Cengage Learning.
• Ölçme, Seçme Ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı (2018). 2018 YKS Yerleştirme Sonuçlarına İlişkin Sayısal Bilgiler, https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2018/YKS/YER/ Tablo4MinMax_31082018.pdf (03,03,2019 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Peltekoğlu, F. B. (2001). Halkla İlişkiler Nedir (2.Baskı), İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü (2019). Faal Dernek Sayısı, https://www.dernekler.gov.tr/ (07.03.2019 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Solmaz, B., Taştekin, H., Yüksek, Ö., Akpınar, K., Yay Bakmaz, E. (2017). Halkla İlişkiler Eğitiminde Uluslararasılaşmanın Önemi: İngiltere ve Türkiye Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma, Selçuk Üniv. Sos. Bil. Ens. Dergisi, (37): 273-288.
• Sosyal Güvenlik Kurumu (2018). Sigortalı İstatistikleri, http://www.sgk.gov.tr/wps/ portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/aylik_istatistik_bilgileri (07.03.2019 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Statista (2019). Public relations - Statistics & Facts, https://www.statista.com/topics /3521/public-relations/ (Erişim 03,03,2019 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• The Holmes Report (2016). Global Top 250 PR Firms 2015, https://www.holmesreport.com/ranking-and-data/world-pr-report/agency-rankings-2015/top-250 (03,03,2019 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Türkal, İhsan ve Taşcıoğlu, Raci (2018). Türkiye’de Halkla İlişkilerin Stratejik Rolü: İnsan Kaynakları Sitelerindeki İş İlanları Üzerine Bir İnceleme, Atatürk İletişim Dergisi, 15(15): 37-58. Türkiye Halkla İlişkiler Derneği (2017). TÜHİD Başkanı Gonca Karakaş Global Halkla İlişkiler Trendleri Zirvesi’ne katıldı, http://www.ida.org.tr/?p=3934 (07.03.2019 tarihinde erişim sağlanmıştır)
• Türk Dil Kurumu (2019). Halk, http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama= gts&guid=TDK.GTS.5c7eb15cf3f981.05832446 (05.03.2019 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Vakıflar Genel Müdürlüğü (2018). Vakıfların Türlerine Göre Dağılımı, https://www.vgm.gov.tr/Documents/YEN%C4%B0%20VAKIFLAR2018/VAKIFLARIN%20T%C3%9CRLER%C4%B0NE%20G%C3%96RE%20DA%C4%9EILIMI_17.07.2018.pdf. (07.03.2019 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Vercic, D., Betteke V. R., Gerhard B. and Bertil, F. (2001). On The Definition Of Public Relations: A European View, Public Relations Review, 27: 373-387.
• Wilcox, D. L., Cameron, G. T. and Reber, B. H. (2015). Public Relations Strategies and Tactics (11th Edition). Boston et al: Pearson Education Ltd.
• Yıldız, N. (2010). Halkla İlişkilerde Kavramlar, Sınırlar, Sorunlar, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 6(2): 24-32.
• Yüksel, E. (2013). İletişim Kuramlarına Giriş. Ed. Erkan Yüksel. İletişim Kuramları (ss.2-34), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.