THE LEGITIMACY OF THE EXTENSION OF STATE SOVEREIGNTY IN THE AIRSPACE IN INTERNATIONAL LAW

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 1, 114 - 126, 30.06.2023

Selman Özdan

https://doi.org/10.21492/inuhfd.1172503

Öz

Sovereignty plays a central role in the international aviation law. The first article of the 1919 Paris Convention relating to the Regulation of Aerial Navigation and the 1944 Chicago Convention on civil aviation highlight the significance of sovereignty by stating that the contracting States recognize that every State has complete and exclusive sovereignty over the airspace above its territory. Considering the concept of sovereignty in international aviation, two schools have been noticed in the literature. The first one is the national sovereignty school which addresses a state’s sovereign competence over its territory. The second one is the free air school that has been taken as an antithesis of the national sovereignty school’s theory. In this sense, it should be evaluated which school should be applied in the contemporary international law. Hence, it is essential to examine both the concept of sovereignty and the airspace in terms of international law. In this article, first, the concept of sovereignty is being explained within the framework of international law. Afterwards, the legal status of the airspace will be analyzed, and the free air school and national sovereignty school will be examined in detail. Finally, in the light of international agreements, the legitimacy and limits of the State's ongoing sovereign rights over its own territory will be analyzed. The main purpose of this study is to examine and explain the legitimacy of the continued sovereignty of the State in the airspace over its country in terms of international law.

Anahtar Kelimeler

Sovereignty, Aviation Law, Free Airspace, Chicago Convention, International Law.

ULUSLARARASI HUKUKTA DEVLET EGEMENLİĞİNİN HAVA SAHASINA UZANMASININ MEŞRULUĞU

Öz

Egemenlik kavramı uluslararası hava hukukunda merkezi bir role sahiptir. 1919 Paris ve onun yerine geçen 1944 Chicago Sözleşmelerinin birinci maddelerinde belirtildiği gibi taraf devletlerin kendi ülkeleri üzerindeki hava sahalarında tam ve münhasır egemenliğe sahip olmasına dair yapılan vurgu bu merkezi rolü açıklar niteliktedir. Literatürde karşımıza, hem bu egemenliğin savunulduğu bir hava sahası rejim sistemi çıkmakta hem de bu anlayışın kısmen karşısında olacak şekilde hava sahasında serbestliği savunan bir rejim sistemi çıkmaktadır. Dolayısıyla bu noktada, hangi sistemin çağdaş uluslararası hukukta uygulanması gerektiği değerlendirilmelidir. Bu değerlendirme için hem egemenlik kavramının hem de hava sahasının uluslararası hukuk açısından incelenmeleri elzemdir. Bu makalede öncelikle egemenlik kavramı uluslararası hukuk çerçevesinde izah edilecektir. Akabinde, hava sahasının hukuki statüsü değerlendirilip serbest hava sahası ve ulusal egemenliğe dayalı hava sahası yaklaşımları detaylı olarak incelenecektir. Nihayetinde, uluslararası anlaşmalar nezdinde hava sahasında uygulanması öngörülen rejim tartışmalarına yer vererek devletin kendi ülkesi üzerinde devam eden egemenlik haklarının meşruluğu ve sınırları incelenecektir. Bu bağlamda, çalışmanın temel amacı, uluslararası hukuk açısından devletin ülkesi üzerindeki hava sahasında devam eden egemenliğinin meşruluğunu inceleyip izah etmektir.

Anahtar Kelimeler

Egemenlik, Hava Hukuku, Serbest Hava Sahası, Chicago Sözleşmesi, Uluslararası Hukuk.

Kaynakça

• ACER, Yücel/KAYA, İbrahim: Uluslararası Hukuk: Temel Ders Kitabı, 9. Bası, Seçkin, Ankara, 2018.
• AKİPEK, Ömer İlhan: Hava Sahasının Devletler Hukuku Bakımından Durumu, Ankara Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1959.
• AKSAR, Yusuf: Temel Metinler ve Davalarla Uluslararası Hukuk, Seçkin, Ankara, 2017.
• AYBAY, Rona/ORAL, Elif: Kamusal Uluslararası Hukuk, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2016.
• CHENG, Bin: The Law of International Air Transport, Stevens, London, 1962.
• CHRISTOL, Carl Quimby: Transit by Air in International Law: A Part of a Dissertation, University of Chicago, 1944.
• Convention Relating to the Regulation of Aerial Navigation. 11 LNTS 173. Paris, 13.10.1919, https://treaties.un.org/doc/Publication/UNTS/LON/Volume%2011/v11.pdf, (Erişim: 29.07.2018).
• DEMPSEY, Paul Stephen: “Introduction: Multilateral Conventions and Customary International Law”, İçinde Routledge Handbook of Public Aviation Law, (ed.) Paul Stephen Dempsey ve Ram S Jakhu, s.1-8, Routledge, London, 2017.
• EPSTEIN, Richard A: “Natural Rights, Disequilibrium, and The Limits of Human Knowledge: An Appreciation for Suri Ratnapala”, University of Queensland Law Journal, 33(2), 2014, s.247-61.
• EROTOKRITOU, Chrystel: “Sovereignty Over Airspace: International Law, Current Challenges, and Future Developments for Global Aviation”, Inquiries Journal/Student Pulse, 4(5), 2012.
• FIXEL, Rowland W: The Law of Aviation, 2. Bası, The Michie Company, Charlottesville, 1945.
• GROTIUS, Hugo: The Rights of War and Peace, Liberty Fund, Indianapolis, 2005.
• GÜNDÜZ, Aslan: Milletlerarası Hukuk (ed. Reşat Volkan Günel), 8. Bası, Beta, İstanbul, 2015.
• HERSHEY, Amos S: “The International Law of Aerial Space”, The American Journal of International Law, 6(2), 1912, s.381-88, DOI: https://doi.org/10.2307/2187458.
• HOTCHKISS, Henry Greene: A Treatise on Aviation Law 2. Bası, Baker Voorhis, New York, 1938.
• ICAO, “The Postal History of ICAO: 1926 The Ibero-American Convention”, https://www.icao.int/secretariat/PostalHistory/1926_the_ibero_american_convention.htm, (Erişim: 5.11.2018).
• JACOBINI, HB: “International Aviation Law a Theoretical and Historical Survey”, Journal of Public Law, 2(2), 1953, s.314-32.
• JACOBINI, HB: “Problems of High Altitude or Space Jurisdiction”, Western Political Quarterly 6(4), 1953, s.680-688.
• KELSEN, Hans: “Sovereignty and International Law”, Georgetown Law Journal, 48(4), 1960, s.627-529.
• KOSKENNIEMI, Martti: “The Future of Statehood”, Harvard International Law Journal, 32(2), 1991, s.397-410.
• LEON, Pablo Mendes de: Introduction to Air Law, 10. Bası, Wolters Kluwer, Alphen aan den Rijn, 2017.
• LEON, Pablo Mendes de: “The Dynamics of Sovereignty and Jurisdiction in International Aviation Law”, İçinde State, Sovereignty, and International Governance, (ed.) Gerard Kreijen, s.483-96, Oxford University Press, Oxford, 2002.
• LOGAN, George: “Aviation and the Maxim Cujus Est Solum”, St Louis Law Review, 16(4), 1931, s.303-10.
• MERAY, Seha L: Uzay ve Milletlerarası Hukuk, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1964.
• MILDE, Michael: International Air Law and ICAO, Eleven International Publishing, Utrecht, 2008.
• MSHA, Milletlerarası Sivil Havacılık Anlaşması (Kanun No. 4749). Resmî Gazete 6029 (12 Haziran 1945). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/6029.pdf (Erişim: 2 Mart 2023).
• NIJEHOLT, JF Lycklama à: Air Sovereignty, Springer, Netherlands, 1910.
• ODUNTAN, Gbenga: Sovereignty and Jurisdiction in Airspace and Outer Space: Legal Criteria for Spatial Delimitation, Routledge, New York, 2012.
• Organization of American States, Law and Treaty Series, No. 34. http://www.oas.org/juridico/spanish/tratados/a-29.html, (Erişim: 31.05.2022).
• ÖZDAN, Selman: The Human Rights Challenge to Immunity in International Law, Palgrave MacMillan, Cham, 2022.
• PEARSON, Michael W/RILEY, Daniel S: Foundations of Aviation Law, Ashgate, Dorchester, 2015.
• POLKOWSKA, Malgorzata: "Global Governance of Air”, Revista Europea de Derecho de la Navegación Marítima y Aeronáutica, 36, 2019, s.1-15.
• SPECIALE, Raymond C: Fundamentals of Aviation Law, McGraw Hill, New York, 2006.
• SUR, Melda: Uluslararası Hukukun Esasları, 13. Bası, Beta, İstanbul, 2019.
• Treaty of Versailles, 28.06.1919, https://www.census.gov/history/pdf/treaty_of_versailles-112018.pdf, (Erişim: 7.09.2022).
• WEBER, Ludwig: “The Chicago Convention”, İçinde Routledge Handbook of Public Aviation Law, editörler Paul Stephen Dempsey ve Ram S Jakhu, s.9-32, Routledge, London, 2017.
• ZEPPELIN, Graf: Die Eroberung der Luft., Deutsche Verlagsanstalt, Stuttgart, 1908.