HAMDÂNİLER'DE (905–1004) DİNÎ ve ENTELEKTÜEL HAYAT

Year 2017, Issue: 1, 34 - 52, 21.08.2017

Edip Akyol

Abstract

Hamdânîler hâkim oldukları
bölgelerde yüksek bir kültür seviyesine sahip oldular. Mensup oldukları Tağlib
kabilesi cahiliye döneminde de bu özellikleriyle bilinmektedir. Hamdânîler
tarih sahnesindeki yerleri siyasi faaliyetlerinden ziyade – Karmatîler’le
yapılan mücadeleyi bir tarafa bırakırsak - özellikle kültürel ve ilmî
çalışmalara borçludur

Gerek
İslam tarihi gerekse Anadolu’nun tarihi için önemli bir dönemi ifade eden Hamdânîler
ve onların en güçlü siması olan Seyfüddevle Bizans ile yaptığı savaşlar ka­dar
Halep’te etrafına topladığı güzide şair ve âlimler halesi ile şöhret
kazanmıştır. Halep’e yerleştikten sonra ise, savaşçılığının, cömertliğinin cezp
ettiği büyük isimler, el-Mutenebbi, Abu Firâs, el-Fârâbi, Abu’1-Farac
el-İsfahâni, Halep’i bütün orta çağ boyunca hatıralarda canlı kalan bir
edebiyat merkezi hâ­line getirmişlerdi. Bu dönemde Edebiyat ve bilim alanında
adeta bir Rönesans dönemi yaşanmaktaydı. Hamdânîler’in tarihteki yerini
sağlamlaştıran ve özellikle Seyfüddevle’nin adını ebedileştiren de hiç şüphesiz
bu büyük şahsiyetler olmuştur.

Keywords

Hamdânîler, seyfüddevle, Kültürel Hayat

References

• Aşûr, S. A., Tarihu’l-İslâm ve Hadaratîh, Kahire,1987.
• Abdü’l-Câbir, S. M., eş-Şi’r fi Rihâbi Seyfüddevle el-Hamdânî, 1. baskı, Beyrut1981.
• Baytâr, Emine, Mevâkifü’l-Umerâü’l-Arab, bs.y., trz.,
• el-Ezdi ,Ali b. Zafir, Hamdânîler, tre. Mehmet Akbaş, İstanbul, 2011.
• el- Hamevi, Yakut. 1986, Mu’cemü’l-Büldân, Beyrut, 5 cilt.
• el-IŞ, Yusuf, Tarihi Asri’l-Hilâfeti’l- Abbasîyye, Beyrut, trz., s. 199;
• el-Cümeylî, Reşid Abdullah, Dirâsâtu fi Târihi’l-Abbâsiyye, Bağdat, 1984.
• Ekinci, Abdullah, Ortadoğu’da Marjinal Bir Hareket: Karmatîler (Ortadoğu’da İlk Sosyalist Yapılanma), Ankara 2005
• en-Nuveyrî, Ş. A. t.y. Nihayetü’l-Arab fi Fünunu’l-Edeb, Neş. Muhammed Fevzi el‘Antil.
• Günaltay, M. Şemseddin, İslam Tarihinin Kaynakları (Tarih ve Müverrihler), lstanbul1991.
• Hatice Hammâş, Dirasât fi Târîhi’l-İslâm, bs.y., 1994.
• İbn Hallikân, Vefayâtü’l-A'yân, Kahire, 1948.
• Keyyâli, S., Seyfüddevle ve ‘Asru’l-Hamdâniyyîn, Halep, 1939.
• Makdisi, Ebu Abdullah Muhammed b. Ahmed, Ahsenü 't-tekâsim fi ma'rifeti 'l-ekâlim.
• Müneccimbaşı, t.y. Cami’üd-Düvel veya Sahaifü’l-Ahbar fi Vekayi’i’l-A’sar, Nuruosmaniye nüshası, I, (vr, 227a-235b).
• MEZ, Adam, Onuncu Yüzyılda İslâm Medeniyeti,Çev. Salih Şaban, İstanbul 2000.
• Sealibi, Ebu Mansur Abdullah b. Muhammed en-Nisaburi, Yetimetü'd-Dehr fi Mehasini Ehli'l-Eser, thk. Muhammed Muhyiddin Abdulhamid, Beyrut, 1973.
• Şek'a, Mustafa, Seyfüddevle el-Hamdanî veya Memleketü’s-Seyf ve Devletü’l-Eklâm, Kahire 1977.
• Tokuş, Ömer, Hamdânîler (Siyasi, İçtimai, İlmi ve Kültürel Hayat) Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa 2006.
• IŞILTAN, Fikret, “Seyfüddevle”, İA, X, İstanbul, 1966.
• KARAARSLAN, Nasuhi Ünal, “Hamdânîler”, DİA, XV, İstanbul, 1997.
• Mahmut Kaya, "Farabi'' DIA, XII, 146.
• Abdulhak Adnan, "Farabi'' IA, IV
• Sobernheim, M. 1950, “Hamdânîler” , İA, V, İstanbul.