THE ROLE AND FUNCTION OF THE WORLD TRADE ORGANIZATION IN GLOBAL TRADE FROM FOUNDATION TO THE PRESENT

Year 2023, , 32 - 41, 25.05.2023

Meltem Demirtaş Yalaman

https://doi.org/10.5281/zenodo.7966631

Abstract

In the aftermath of the Second World War, in addition to the integration achieved in the international financial sphere through Bretton Woods institutions such as the International Monetary Fond (IMF) and the World Bank, the need for cooperation on international trade liberalization led to the signing of the General Agreement on Tariffs and Trade (GATT) in 1947, which set multilateral rules on trade in goods, and the World Trade Organization (WTO) was established after negotiation rounds between 1947 and 1994. Since the WTO was established, significant progress has been made in liberalizing and institutionalizing global trade. However, the liberalization targeted through the WTO's rule-making, monitoring and dispute settlement functions has not been achieved. This has led to the questioning of the regulatory role of the WTO, which covers 164 member countries and 98% of world trade as of 2022. This study draws attention to the main findings and observations on the global economy and trade system in an environment of international competition, where critical approaches to the changing role and function of the WTO in global trade are on the rise.

Keywords

WTO, Global Trade System, New World Order

KURULUŞUNDAN GÜNÜMÜZE DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ’NÜN KÜRESEL TİCARETTEKİ ROL VE İŞLEVİ

Abstract

İkinci Dünya Savaşı akabinde, Bretton Woods kurumları olan Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası ile uluslararası finans alanında gerçekleştirilen işbirliğinin yanında, uluslararası ticaretin serbestleştirilmesi kapsamında, 1947 yılında mal ticaretine ilişkin çok taraflı kuralların belirlendiği Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT) imzalanmış, 1994 yılına dek düzenlenen müzakere turlarının sonucunda Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurulmuştur. DTÖ kurulduktan sonra, küresel ticaretin serbestleştirilmesi ve kurumsal bir çerçeveye oturtulmasında önemli bir ilerleme kaydedilmiştir. Ancak DTÖ’nün çok taraflı ticaret politikalarına yönelik çerçeve oluşturma, denetleme ve uyuşmazlıkların çözümünü sağlama temel işlevleri ile hedeflenen liberalleşme sağlanamamıştır. Bu durum, günümüzde dünya ticaretinin %98’ini kapsayan ve 164 üye ülkesi olan DTÖ’nün düzenleyici görevinin sorgulanması sonucunu doğurmuştur. Çalışmada, DTÖ’nün küresel ticaretteki değişen rol ve fonksiyonu hususunda eleştirel yaklaşımların artmaya başladığı uluslararası rekabet ortamında, küresel ekonomi ve ticaret sistemine ilişkin başlıca tespit ve gözlemler paylaşılmaktadır.

Keywords

DTÖ, küresel ticaret sistemi, yeni dünya düzeni

References

• Arat, T. (2007). Uluslararası/Dış Ticaret Hukuku-Ders İçin Yardımcı Notlar. Ankara: AÜHF.
• Bunting, G. A. (1996). GATT and the Evaluation of Global Trade System: A Historical Perspective. St. John's Journal of Legal Commentary.
• Büyüktaşkın, Ş. (1983). Uluslararası Ticarette GATT Düzeni. Ankara: Gazi Üniversitesi İİBF.
• Davey, W. J. (2010). The WTO Dispute Settlement System: How Have Developing Countries Fared? Is The World Organization Attractive Enough for Emerging Economies? New York: Palgrave Macmillan.
• Dışişleri Bakanlığı. (2023, Ocak 15). https://www.mfa.gov.tr/dunya-ticaret-orgutu-__dto_.tr.mfa adresinden alındı
• Dünya Ticaret Örgütü. (2019). 2019 Yıllık Raporu.
• Dünya Ticaret Örgütü. (2022, Ocak 15). Report on G20 Trade Measures. https://www.wto.org/english/news_e/news22_e/report_trdev_nov22_e.pdf adresinden alındı
• Dünya Ticaret Örgütü. (2023, Ocak 28). https://www.wto.org/english/tratop_e/dispu_e/dispu_by_country_e.htm adresinden alındı
• Dünya Ticaret Örgütü. (2023, Ocak 25). https://www.wto.org/english/thewto_e/secre_e/budget_e.htm adresinden alındı
• Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması EK1C Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS) Metni. (1995, Şubat 25). (22213). Resmi Gazete. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/22213_1.pdf adresinden alındı
• Dünya Ticaret Örgütü, Bölgesel Ticaret Anlaşmaları. (2023, Şubat 15). https://www.wto.org/english/tratop_e/region_e/rta_participation_map_e.htm adresinden alındı
• Dünya Ticaret Örgütü Bölgesel Ticaret Anlaşmaları Bilgi Sistemi (RTA-IS) (2023, Şubat 14) : https://rtais.wto.org/UI/charts.aspx adresinden alındı
• Dünya Ticaret Örgütü Bölgesel Ticaret Anlaşmaları (2023, Şubat 15): https://rtais.wto.org/UI/publicPreDefRepByCountry.aspx adresinden alındı
• Dünya Ticaret Örgütü (2023, Şubat 25) : https://www.wto.org/english/thewto_e/whatis_e/inbrief_e/inbr_e.pdf adresinden alındı
• Evenett, S., & Fritz, J. (2016). FDI Recovers?: The 20th Global Trade Alert Report. Washington D.C.: CEPR Press.
• Gilpin, R. (2017). Uluslararası İlişkilerin Ekonomi Politiği. Ankara: Kripto Yayınevi.
• Global İlişkiler Forumu. (2018). Küresel Ticarette Dönüşüm ve Türkiye. İstanbul. http://www.gif.org.tr/files/kuresel-ticarette-donusum-ve-turkiye-rapor-2018.pdf adresinden alındı
• Global İlişkiler Forumu. (2018). Küresel Ticarette Dönüşüm ve Türkiye. İstanbul: Gren Agency.
• IMF. (2023, Ocak 15). World Economic Outlook Database.
• ITC Trademap. (2023, Ocak 20). https://www.trademap.org/Index.aspx adresinden alındı
• ITC Trademap. (2023, Ocak 20). Trademap. https://www.trademap.org/Index.aspx adresinden alındı
• Jones, K. A. (2015). Reconstructing the World Trade Organization for the 21st Century: An Institutional Approach. Oxford: Oxford University Press.
• Kennedy, K. (1997). The GATT-WTO System at Fifty. Wisconsin International Law Journal(16).
• Leal-Arcas, R. (2006). The Death of the Doha Round. What Next for Services Trade? bepress Legal Series Working Paper.
• Matsushita, M., Schoenbaum, T., & Mavroidis, P. (2006). The World Trade Organization. New York: Oxford University Press Inc.
• Patrick, S. (2022). New Multilateral Policies and Institutions. Carnegie Endowment for International Peace, 15-27.
• Pehle, J. (1946). The Bretton Woods Institutions. Yale Law Journal, 1127-1139.
• Resmi Gazete. (1995, 02 25). DTÖ Anlaşması EK1A; GATT 1994 Anlaşma Metni. Resmi Gazete.
• Resmi Gazete. (1995, 02 25). DTÖ Anlaşması EK1B; Hizmet Ticareti Genel Anlaşması (GATS) Metni. Resmi Gazete.
• Steger, D. (2005). Lessons from History: Trade and Peace. Studies in Transnational Legal Policy.
• T.C. Resmi Gazete. (1995, Şubat 25). Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması.
• T.C. Resmi Gazete. (1995, Şubat 25). Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması EK1A. (22213). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/22213_1.pdf adresinden alındı
• T.C. Resmi Gazete. (1995, 02 25). Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması EK1B Hizmet Ticareti Genel Anlaşması GATS Metni. (22213). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/22213_1.pdf adresinden alındı
• T.C. Resmi Gazete. (1995, Şubat 25). Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması EK2 Anlaşmazlıkların Halli Konusundaki Kural ve Yöntemleri Tespit Eden Mutabakat Metni. (22213). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/22213_1.pdf adresinden alındı
• Ticaret Bakanlığı. (2019, Aralık). www.ticaret.gov.tr adresinden alındı
• Ticaret Bakanlığı. (2023, Ocak 15). https://ticaret.gov.tr/dis-iliskiler/cok-tarafli-ve-bolgesel-iliskiler/cok-tarafli-iliskiler/dunya-ticaret-orgutu-dto adresinden alındı
• UNCTADstat. (2023, Ocak 25). UNCTADstat. https://unctadstat.unctad.org/EN/BulkDownload.html adresinden alındı
• Vurdu, S. A. (2022). Dünya Ticaret Örgütü'nde Anlaşmazlıkların Halli Mekanizması ve Diğer Reform Konularının Değerlendirilmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 695-723.
• World Economic Forum. (2023). The Global Risks Report 2023. Switzerland: World Economic Forum. (2019). World Investment Report 2019 Special Economic Zones. New York: UNCTAD.
• World Integrated Trade Solution (2023, Şubat 20): https://wits.worldbank.org/CountryProfile/en/Country/WLD/StartYear/1988/EndYear/2020/TradeFlow/Import/Indicator/MFN-WGHTD-AVRG/Partner/WLD/Product/Total# adresinden alındı
• World Investment Report 2022. (2023, Ocak 20). https://unctad.org/data-visualization/global-foreign-direct-investment-flows-over-last-30-years adresinden alındı
• WTO. (2019, Aralık). Dispute Settlement: https://www.wto.org/english/tratop_e/dispu_e/dispu_by_country_e.htm adresinden alındı
• WTO. (2022, Aralık). Dispute Settlement: https://www.wto.org/english/tratop_e/dispu_e/dispu_by_country_e.htm adresinden alındı
• WTO Annual Report. Aralık 17, 2019 tarihinde https://www.wto.org/english/tratop_e/dispu_e/dispu_e.htm adresinden alındı
• WTO Annual Report. Aralık 17, 2019 tarihinde alındı