Türkiye'nin en kapsamlı çevresel restorasyon ve endüstriyel kümelenme uygulaması: Ergene Nehri havzası çevre koruma ve havzalar arası atıksu transferi projesi

Year 2022, Volume: 23 Issue: 1, 27 - 40, 31.05.2022

Lütfi Akça Cumali Kınacı , Mahmut Ekrem Karpuzcu , Mehmet Ceyhan Murat Aktaş Erdem Görgün , Ali Fuat Aydın , Yakup Karaaslan , İzzet Öztürk

Abstract

Ergene Havzası’nda çok yüksek bir sayı ve yoğunluğa ulaşan sanayi tesislerinden kaynaklanan yeterli oranda arıtılmamış endüstriyel ve arıtılmamış evsel atıksu deşarjları dolayısıyla Ergene nehri su kalitesi tamamen bozulmuştur. Havzada belirlenen diğer temel baskılar ise tarımdan gelen yayılı kirlilik; belediye katı atık depolama sahalarından yerüstü ve yeraltı sularına gelen sızıntı suları ve hidromorfolojik değişikliklerdir. Bu makalede, havzada mevcut ve yeni kurulan Organize Sanayi Bölgesi (OSB) Atıksu Arıtma Tesisleri (AAT) çıkış sularının Marmara Denizi’ne deşarjının Ergene Nehri ve Marmara Denizi su kalitesine muhtemel etkileri incelenmiştir. Havzalar arası arıtılmış atıksu aktarma sistemi bütünüyle devreye alındığında, Ergene Nehri’nde KOI≤125 mg/l, elektriksel iletkenlik (EC) ~3000 μs/cm seviyelerinde bir su kalitesine (3. sınıf sulama suyu kalitesi) ulaşılabileceği öngörülmektedir. Marmara’ya gelen toplam kirlilik yüklerinde ise KOI, TN ve TP parametreleri bakımından sırası ile %2,2, %1,3 ve %1’lik bir artış olacağı belirlenmiştir. Bu orandaki yük artışının Marmara Denizi su kalitesini sınırlı ölçüde etkilemesi beklenmektedir. Çalışmada ayrıca yapımları büyük ölçüde tamamlanan OSB AAT’leri, arıtılmış atıksu toplama boru hatları ve tünelleri ile havza dışına iletim tünel/boru hattı ve Marmara’ya derin deniz deşarj sistemi maliyet verileri sunularak yatırımlarla ilgili finansman modeli açıklanmıştır.

Keywords

Ergene Havzası, Endüstriyel Kümelenme, Çevresel Restorasyon, Derin Deniz Deşarjı, Havzalar arası atıksu aktarımı

Thanks

Bu projenin hayat bulmasındaki çok değerli emek ve katkıları dolayısıyla dönemin Orman ve Su İşleri Bakanı Sayın Prof. Dr. Veysel Eroğu’na şükranlarımızı arz ederiz. Dönemin Tekirdağ Valisi Sayın Ali Yerlikaya’ya, projenin her aşamasındaki çok yoğun emek ve destekleri dolayısıyla teşekkür ederiz. Ayrıca projenin çeşitli süreç ve bileşenlerindeki katkıları dolayısıyla; Başta koordinasyonu temin eden Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, DSİ Genel Müdürlüğü, İSKİ Genel Müdürlüğü, MİMKO A.Ş., İO Çevre Çözümleri A.Ş., Odakent A.Ş., Enta Mühendislik A.Ş., Ergene Derin Deniz Deşarjı A.Ş., OSB Yönetim Kurulları, Yapım Fimaları ve ilgili diğer tüm kurum ve kuruluşlara şükranlarımızı sunarız.

References

• Bora, O., Varol, Ö. E., Baykuş, M. B. ve Kabdaşlı, S. (2013). Ergene’den Marmara’ya İleri Arıtma Uygulanmış OSB/IOSB Atıksuları Deşarj Sistemi ile İlgili Çevresel Değerlendirme Çalışması Deniz Deşarjı Uzak Alan Taşınım Modeli Raporu
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2011). Tekstil Sektöründe Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Tebliği, 14.12.2011 tarihinde 28142 sayılı Resmi Gazete’de yayınlandı.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2014). Ergene Nehrinde Deşarj Standartlarında Kısıtlama Genelgesi, 22.04.2014, Ankara.
• Çiçekalan, B., Öztürk, İ. (2018). Tuna’nın Marmara Denizi Üzerindeki Hidrolik ve Organik Yük Baskıları, III. Marmara Denizi Sempozyumu Bildirileri ve Çalıştay Raporları Kitabı, 72-91.
• ÇOB (2008). Ergene Havzası Çevre Yönetimi Master Planı
• DSİ (2010). Ergene Havzası Sorunları ve Çözüm Önerisi Toplantısı. Ankara: Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, ÇED ve Planlama Genel Müdürlüğü, DSİ Genel Müdürlüğü, Tekirdağ İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, İMP Koordinatörlüğü, 02.06.2010.
• DSİ (2015). Meriç Ergene ve Kuzey Marmara (Trakya Kesimi) Havzaları Master Planı Hidrojeoloji Raporu (Ergene Alt Havzası), Alter Uluslararası Müh. Müş. Hiz.&Fugrosial Yerbilimleri Müş. ve Müh. Ltd. Şti.
• İO Çevre Çözümleri AŞ:. (2010) Meriç-Ergene Havzası Endüstriyel Atıksu Yönetimi Ana Plan Çalışması Final Raporu, Kasım 2010, OSİB Su Yönetimi Genel Müdürlüğü.
• MEMPIS Consortium (2006). Environmental Master Plan and Investment Strategy for the Marmara Sea Basin - Turkey, Water Quality Modeling of the Sea of Marmara, Model Development and Scenario Simulations. European Investment Bank and Turkish Ministry of Environment & Forestry.
• Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı (2010) Meriç-Ergene Havzası Endüstriyel Atıksu Yönetimi Ana Planı.
• Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı (2011). Ergene Havzası Koruma Eylem Planı.
• Odakent AŞ - İTÜ (2012) Meriç-Ergene Havzası OSB Müşterek Atıksu Arıtma Tesislerinde, İleri Biyolojik Arıtma Uygulanmış Atıksuların Renk Giderimi Sonrası Ergene’ye veya Renk Giderimsiz Havza Dışına (Marmara) Deşarjını Sağlayacak İlave Toplama Arıtma ve Derin Deşarj Sistemi, T.C. OSİB Su Yönetimi Genel Müdürlüğü.
• Oğuz, T., Özsoy, E., Latif, M. A., Unluata, U. (1990). Modelling of the Hydraulic controlled exchange flow in the Bosphorous state. J. Physical Ocenaography, 20,945-965.
• ÖEJV-DHI (1994). Ömerli-Elmalı Joint Venture / Protection Ömerli and Elmalı Environmental Protection Project, Feasibility Study, Progress Report, İstanbul Water and Sewerage Administration, Turkey.
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (STB) (t.y.). Organize Sanayi Bölgeleri Hizmetleri, https://www.sanayi.gov.tr/sanayi-bolgeleri/organize-sanayi-bolgeleri-hizmetleri adresinden alınmıştır.
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (STB) (2010). Organize Sanayi Bölgeleri Kanununda Değişiklik Yapan Kanun Tasarısı Taslağı, 31.08.2010, Ankara.
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (STB) (2019). Organize Sanayi Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği, 02.02.2019 Tarihinde 30674 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlandı.
• Tanık, A., Övez, S., Altınbaş, M. (2013). Ergene Havzası Organize Sanayi Bölgesi Atıksu Arıtma Tesisi Çıkışlarının Marmara Denizi’ndeki Çevresel Etkileri, Tekirdağ Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne sunulmuştur.
• TBMM Ergene A.K. (2002). Ergene Nehri’ndeki Kirliliğin ve Çevreye Etkilerinin Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan (10/2,6) Esas Numaralı Meclis Araştırması Komisyon Raporu.
• TOB-SYGM (2017). Meriç-Ergene Havzası Nehir Havası Yönetim Planı
• TÜBİTAK MAM- İTÜ (2008). Havza Koruma Eylem Planları Projesi: Meriç-Ergene Havzası Koruma Eylem Planı.
• TÜİK (2019). Organize Sanayi Bölgeleri Su, Atıksu ve Atık İstatistikleri,2018, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Organize-Sanayi-Bolgeleri-Su,-Atiksu-ve-Atik-Istatistikleri-2018-30671 adresinden alınmıştır.