Bilgi Üretimi ve Cinsiyet: Kadınların Coğrafi Bilgi Teknolojisi Deneyimleri Üzerinden Bir Okuma

Year 2024, Issue: 49, 211 - 223, 31.12.2024

Güldane Mirioğlu Kavuk , Hatice Turut

https://doi.org/10.26650/JGEOG2024-1540608

Abstract

Bilgi üretim süreci ve bilgiyi üreten aktörler geçmişten günümüze erkek egemenliği ile temsil edilmiştir. Kadınların bilgi üretim sürecinden dışlanmaları veya kadınların ürettiği bilginin önemsizleştirilmesine yönelik eleştiriler ise bilim dünyasında son birkaç on yılda tartışmaya açılmıştır. Kadınların duygusallık, erkeklerin ise rasyonellik ile özdeşleştirilmesi içinde bulunduğumuz teknoloji ve bilgi çağında bilgi ile cinsiyet arasındaki ilişkinin yönünü daha görünür hale getirmiştir. Bu kapsamda bu makale, bilgi üretim süreçlerinde toplumsal cinsiyet rollerinin etkisini, Coğrafi Bilgi Teknolojileri’ni kullanan coğrafyacı kadın akademisyenlerin deneyimleri üzerinden tartışmaktadır. Araştırmanın amacı, toplumsal cinsiyet rollerinin ve hiyerarşilerinin bilgi üretim sürecindeki etkisine odaklanarak bu etkileri kadınların teknoloji kullanımı üzerinden anlamaktır. Araştırma, nitel yöntemin fenomenoloji desenine göre tasarlanmıştır. Çalışmaya ilişkin veriler derinlemesine görüşmeler yoluyla elde edilmiştir. Çalışmanın örneklemini Coğrafya disiplinindeki CBS kullanıcısı kadın akademisyenler oluşturmaktadır. Türkiye’nin farklı şehirlerinde yer alan coğrafya bölümlerinde görev yapan 8 kadın öğretim üyesi ile yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler araştırmacılar ve katılımcının yer aldığı çevrimiçi ortamda gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerden elde edilen bulgular, kadın akademisyenlerin akademik kariyer öykülerinde karşılaştıkları cinsiyetçi önyargıların teknoloji destekli alanlarda daha da derinleştiğini ve bu durumun akademik öğrenme ve üretim süreçlerini olumsuz etkilediğini ortaya koymaktadır.

Keywords

Bilgi üretimi, Cinsiyet, Feminist CBS

Knowledge Production and Gender: A Reading Through Women’s Geographic Information Technology Experiences

Abstract

The process of knowledge production and actors who produce knowledge from the past to the present is represented by male dominance. The exclusion of women from the knowledge production process and the criticism of the trivialization of the knowledge produced by women have been discussed in the scientific world in the last few decades. The identification of women as emotional and men as rational has made the direction of the relationship between knowledge and gender more visible in the current age of technology and knowledge. In this context, this article discusses the impact of gender roles in knowledge production processes through the experiences of female geographer academics using Geographic Information Technologies. The aim of this research is to examine the effects of gender roles and hierarchies on the knowledge production process and to understand these effects through women’s use of technology. The research was designed according to the qualitative method. The data were obtained through in-depth interviews. The sample of the study comprises female academicians who are GIS users in the discipline of Geography. Semi-structured in-depth interviews were conducted with 8 female faculty members working in geography departments in different cities of Turkey. The interviews were conducted online with the researchers and participants. The findings obtained from the interviews reveal that the sexist prejudices that women academics confront in their academic career stories deepen in technology-supported fields and that this situation negatively affects their academic learning and production processes.

Keywords

Knowledge production, Gender, Feminist GIS

References

• Alkan, A. (2008). Akademik feminizm ve üniversite: Bu tanışıklıktan ne çıkar?. S.Akyol, K. Coşkun, Z. Yılmaz, M.B. Aydın, R. Altınoluk (Ed.), Dönüştürülen Üniversiteler ve Eğitim Sistemimiz içinde (s. 333-363). Ankara: Eğitim Sen Yayın. google scholar
• Altınoluk, D. & Toprak, M.A. (2022). Female physical geographers in a gendered academic discipline in Turkey. In İ. Sudaş, Ş. Çağın & D.M. Canko (Eds.), Perspectives in Gender Studies Space-History-Art (pp. 71-101). İzmir: Ege University Publications. google scholar
• Anlı, Ö.F. (2017). Bilim, sosyal bilim ve coğrafya: Bilgi-kuramsal bir yeniden ziyaret. Kilikya Felsefe Dergisi, 3, 34-73. google scholar
• Berktay, F. (2015). Feminist teoride beden ve cinselliğin toplumsal inşası. F. Z. Fidan, D. Alptekin (Ed.), Kadın Bedeni ve İstismarı içinde (ss. 13-32). İstanbul: Opsiyon. google scholar
• Blidon, M. & Zaragocin, S. (2019). Mapping gender and feminist geographies in the global context. Gender, Place & Culture, 26(7-9), 915-925. https://doi.org/10.1080/0966369X.2019.1636000 google scholar
• Bondi, L. & Davidson, J. (2003). Troubling the place of gender. In K. Anderson, M. Domosh, S. Pile & N. Thrift. (Eds.), Handbook of Cultural Geography (pp. 325-343). London: Sage. google scholar
• Bondi, L. & Domosh, M. (1992). Other figures in other places: On feminism, postmodernism and geography. Environment and Planning: Society and Space, 10, 199-213. google scholar
• Bondi, L. (1990). Feminism, postmodernism and geography. Antipode, 22(2), 156-167. google scholar
• Bosak, K. & Schroeder, K. (2005). Using geographic information systems (GIS) for gender and development, Development in Practice, 15(2), 231-237. google scholar
• Christou, A. (2016). Ageing masculinities and the nation: Disrupting boundaries of sexualities, mobilities and identities. Gender, Place & Culture, 23(6), 801-816. google scholar
• Cui, Q., Zhang, Y., Yang, G., Huang, Y. & Chen, Y. (2023). Analysing gender differences in the perceived safety from street view imagery, International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 124, 103-137. google scholar
• Curry, M. (1995). Rethinking rights and responsibilities in geographic information systems: Beyond the power of the image. Cartography and Geographic Information Systems, 22(1), 58-69. google scholar
• Donovan, J. (2015). Feminist Teori (A. Bora, M. A. Gevrek ve F. Sayılan Çev.) (Orijinal Yayın Yılı 1997). İstanbul: İletişim Yay. google scholar
• Elledge, A.M. (2022). Insights from feminist geography: Positionality, knowledge production, and difference. Journal of the Bulgarian Geographical Society, 46, 25-29. google scholar
• England, K. (2006). Producing feminist geographies: Theory, methodologies and research strategies. In A. Stuart, G. Valentine (Eds.), Approaches to Human Geography (pp. 286-297). London and Thousand Oaks: Sage. google scholar
• Falconer Al-Hindi, K. & Eaves, L. E. (2023). Feminist research methods and intersectionality: An introduction to the focus section. The Professional Geographer, 75(4), 642-647. https://doi.org/10.1080/0 0330124.2023.2228871 google scholar
• Faulkner, W. (2001). The technology question in feminism: A view from feminist technology studies. Women’s Studies International Forum, 24(1), 79-95. google scholar
• Foucault, M. (2015). İktidarın Gözü (I. Ergüden Çev.). İstanbul: Ayrıntı. google scholar
• Gargiulo, I., Garcia, X., Benages-Albert, M., Martinez, J., Pfeffer, K. & Vall-Casas, P. (2020). Women’s safety perception assessment in an urban stream corridor: Developing a safety map based on qualitative GIS. Landscape and Urban Planning, 198, 103-779. google scholar
• Greenbaum, J. (1990). The head and the heart: Using gender analysis to study the social construction of computer systems. Computers and Society, 20(2), 9-18. google scholar
• Haraway, D.J. (2010). Konumlu bilgiler: Feminizmde bilim meselesi ve kısmi perspektifin ayrıcalığı (G. Pusar Çev.). (Metnin Orijinal Yayın Yılı 1988). İstanbul: Metis. google scholar
• Harding, S. (1986). The science question in feminism. New York: Cornell University Press. google scholar
• Jabareen, Y., Eizenberg, E. & Hirsh, H. (2019). Urban landscapes of fear and safety: The case of Palestinians and Jews in Jerusalem. Landscape and Urban Planning, 189, 46-57. google scholar
• Keller, E.F. (2005). Toplumsal cinsiyet ve bilim üzerine düşünceler (F. google scholar
• B. Aydar Çev.) (Orjinal Yayın Yılı 1985). İstanbul: Metis. google scholar
• Kobayashi, A. (2002). A generation later, and still two percent: Changing the culture of Canadian geography, The Canadian Geographer, 46(3), 245-248. google scholar
• Kwan, M.P. (1999a). Gender, the home-work link, and space-time patterns of non-employment activities. Economic Geography, 75, 370-394. google scholar
• Kwan, M.P.(1999b). Gender and individual access to urban opportunities: A study using space-time measures. The Professional Geographer, 51(2), 211-227, DOI: 10.1111/0033-0124.00158. google scholar
• Kwan, M. (2002a). Feminist visualization: Re-envisioning GIS as a method in feminist geographic research. Annals of the Association of American Geographers, 92(4), 645-661. google scholar
• Kwan, M.P. (2002b). Is GIS for women? Reflections on the critical discourse in the 1990s, Gender, Place and Culture: A Journal of Feminist Geography, 9(3), 271-279, DOI:10.1080/0966369022000003888 google scholar
• Leszczynski, A. & Elwood, S. (2015). Feminist geographies of new spatial media. The Canadian Geographer, 59, 12-28. https://doi. org/10.1111/cag.12093 google scholar
• Longhurst, R. (1995). The body and geography. Gender, Place and Culture: A Journal of Feminist Geography, 2(1), 97-105. google scholar
• McDowell, L. (1993a). Space, place and gender relations: Part I. Feminist empiricism and the geography of social relations. Progress in Human Geography, 17(2), 157-179. google scholar
• McDowell, L. (1992). Doing gender: Feminism, feminists and research methods in human geography. Transactions of the Institute of British Geographers, 17(4), 399-416. google scholar
• McDowell, L. (1993b). Space, place and gender relations: Part II. Feminist empiricism and the geography of social relations. Progress in Human Geography, 17(3), 305-318. google scholar
• McLafferty, S. (2002). Mapping women’s worlds: Knowledge, power and the bounds of GIS. Gender, Place and Culture, 9, 263-269. google scholar
• McLafferty, S. (2005). Women and GIS: Geospatial technologies and feminist geographies. Cartographica, 40(4), 37-45. google scholar
• Mirioğlu, G. ve Arı, Y. (2015). Türk Coğrafya Literatüründe Feminist Coğrafyanın İzleri. Coğrafyacılar Derneği Uluslararası Kongresi Bildiriler Kitabı. 3-11. (Ed: Şahin, S., Uzun, A., Aslan, S. ve Orhan, B.). Ankara: Pegem. google scholar
• Monk, J. & Hanson, S. (1982). On not excluding half of the human in human geography. The Professional Geographer, 34(1), 11-23, DOI: 10.1111/j.0033-0124.1982.00011.x google scholar
• Neuman W. L. (2014). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar Cilt I (S. Özge Çev.). (Orijinal Yayın Yılı 1991). Ankara: Yayın Odası Yayınları. google scholar
• Özdemir, H. (2019). Türkiye’de coğrafya alanındaki coğrafi bilgi sistemleri literatürü üzerine bir değerlendirme. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi. 17(33), 205-252. google scholar
• Pavlovskaya, M. & Martin, K.S. (2007). Feminism and geographic information systems: From a missing object to a mapping subject. GeographyCompass, 1(3),583-606,10.1111/j.1749-8198.2007.00028.x google scholar
• Plumwood, V. (2004). Feminizm ve doğaya hükmetmek. (B. Ertürk Çev.). İstanbul: Metis. google scholar
• Rankin, K.N. (2003). Cultures of economies: Gender and sociospatial change in Nepal. Gender, Place and Culture: A Journal of Feminist Geography, 10(2), 111-129. google scholar
• Rocheleau, D. (1995). Maps, numbers, text, and context: Mixing methods in feminist political ecology. The Professional Geographer, 47(4), 458-466. google scholar
• Sancar, S. (2003). Üniversitede feminizm? Bağlam, gündem ve olanaklar. Toplum ve Bilim 97,164-182. google scholar
• Sayer, A. (2017). Sosyal bilimde yöntem realist bir yaklaşım. (S. Gürses Çev.). İstanbul: Küre. google scholar
• Schuurman, N. (2002). Women and technology in geography: A cyborg manifesto for GIS. The Canadian Geographer, 46(3), 258265. doi:10.1111/j.1541-0064.2002.tb00748.x google scholar
• Tanesini, A. (2012). Feminist epistemolojilere giriş. (G. Demiriz, B. Binay ve Ü. Tatlıcan Çev.). İstanbul: Sentez Yayınları. google scholar
• Turut, H. ve Mirioğlu, G. (2021). Eleştirel coğrafi bilgi sistemlerinin kent coğrafyası çalışmalarına entegrasyonu: Eleştirel bir değerlendirme ve öneriler. M. F. Döker ve E. Akköprü (Ed.), Coğrafya Araştırmalarında Coğrafi Bilgi Sistemleri Uygulamaları II içinde (s. 233-250). Ankara: Pegem. google scholar
• van Manen, M. (2007). Phenomenology of practice. Phenomenology and Practice, 1, 11-30. google scholar
• Wajcman, J. (1991). Technology as masculine culture: Feminism confronts technology. University Park: Pennsylvania State University Press. google scholar
• Woolgar. S. (1988). Science the very idea, New York: Tavistock Publications. google scholar
• Zelinsky, W., Monk, J. & Hanson, S. (1982). Women and geography: A review and prospectus. Progress in Human Geography, 6(3), 317366. google scholar