Gizli sınıf analizi ile sayısal uçurumun ölçümlenmesi: Türkiye örneği

Year 2013, Volume: 42 Issue: 2, 219 - 234, 15.11.2013

Çiğdem Arıcıgil Çilan , Muhlis Özdemir

Abstract

Bilişim teknolojilerinde yaşanan hızlı değişim ve gelişimle birlikte artık ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin belirlenmesinde teknoloji kullanım oranları ve bu teknolojilere erişim düzeyleri önem kazanmaktadır. Ülkeler bilgi teknolojilerine erişebildikleri ve bu teknolojileri kullanabildikleri ölçüde gelişmiş sayılmaktadır. Ülkeler arasındaki teknoloji kullanımı farklılıkları ve/veya bir ülkenin bireyler arasındaki bilgi teknolojilerinin kullanımı ve erişimindeki farklılıklar “sayısal uçurum” kavramını ortaya çıkarmıştır. Ülkeler arasındaki farklılıklar “uluslararası sayısal uçurum” ve ülkenin bireyleri arasındaki farklılıklar ise “ülke içindeki sayısal uçurum” olarak adlandırılmaktadır. Bu çalışmanın amacı Türkiye’ye ilişkin bilişim teknolojileri kullanım ve erişim düzeylerini belirleyen değişkenler temel alınarak ülke içindeki sayısal uçurumu analiz etmektir. Bu amaçla European Social Survey’den elde edilen Türkiye verilerine kategorik veri analizinde kullanılan gizli sınıf analizi uygulanacaktır.

Keywords

Sayısal Uçurum, Bilişim Teknolojileri, Gelişmişlik, Gizli Sınıf Analizi, Kategorik Veri Analizi

Measuring domestic digital divide by using latent class analysis: A case study of Turkey

Abstract

With the rapid change and development of information technologies, use of technology and access levels to technology have now gained importance in determining the development levels of countries. Countries with access and ability to use information technologies are considered developed. The differences in use of technology between countries and/or differences in access to and use of information technology between individuals in a country have introduced the “digital divide” concept. The difference between countries is called “international digital divide” whereas the differences between individuals in a country are called “domestic digital divide”. Based on variables that determine the levels of access to and use of information technologies in Turkey, the purpose of this study is to analyze the country’s “domestic digital divide”. For this purpose, data about Turkey in European Social Survey were put to a Latent Class Analysis used in Categorical Data Analysis.

Keywords

Digital Divide, Information Technologies, Development, Latent Class Analysis, Categorical Data Analysis

References

• [1] F. Rodrigez, J.W. Ernest, Are Poor Countries Losing the Information Revolution? World Bank, The Information for Development Program Working Paper, 2000.
• [2] N.G. Dragulanescu, Social Impact of the “Digital Divide” in a Central-Eastern European Country. International Information & Library Review, 34, 139-151 (2002).
• [3] D. Tapscott, Growing up Digital: The Rise of the Net Generation, New York: Mc - Graw Hill, 1998.
• [4] R. Cullen, Adressing The Digital Divide, Online Information Review, 25, 5, 311-320, (2001).
• [5] OECD, “Understanding Digital Divide”, OECD (Organisation for Economic CoOperation and Development), Paris, 2001.
• [6] N. Corrochner, A. Ordaning, Measuring the Digital Divide: A Framework for the analysis of Cross-Country Differences. Journal of Information Technology, 17, 9-19, 2002.
• [7] L. Öztürk, Türkiye’de Dijital Eşitsizlik: Tübitak-Bilten Anketleri Üzerine Bir Değerlendirme. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24, 111-131, 2005.
• [8] M. Vicente, A. Lo´pez, Assessing the Regional Digital Divide across the European Union-27. Telecommunications Policy, 35, 220–237, (2011).
• [9] J.B. Horrigan, C. Stolp, R.H. Wilson, Broadband Utilization in Space: Effects of Population and Economic Structure. The Information Society, 22, 341–356, 2006.
• [10] R.W. Fairlie, D.O. Beltran, K.K. Das, Home Computers and Educational Outcomes: Evidence from The NLSY97 and CPS. Economy Inquiry, 48, 771–792, (2010).
• [11] C. Forman, A. Goldfarb, S. Greenstein, How Did Location Affect Adoption of the Commercial Internet? Global Village vs. Urban Leadership. Journal of Urban Economics, 58, 389–420, (2005).
• [12] Devlet Planlama Teşkilatı, “Bilgi Toplumu İstatistikleri”, 2011 T.R. Ministry of Development, Statistics of Information Society, 2011.
• [13] Turkish Statistical Institute, “IT Usage of Households Survey 2010”, 2011.
• [14] R. Özcivelek, M. Aşkar, H. Geray, T. Tüfekçi, H. Zontul, A. Küçükçınar, “Sayısal Uçurum: Dünya ve Türkiye’de Durum”. VI. Türkiye'de Internet Konferansı, 9-11 Kasım 2000, İstanbul, 2000.
• [15] E. Oruç, S. Arslan, “Sayısal Uçurumun Önlenmesi: Stratejik Plan”, Telekomünikasyon Kurumu, Sektörel Araştırma ve Stratejiler Dairesi Başkanlığı, http://www.tk.gov.tr/kutuphane_ve_veribankasi/raporlar/arastirma_raporlari/dosy alar/Sayisal_Ucurumun_onlenmesi.pdf, 2002, 22 Aralık 2012.
• [16] P. Aşkar, "Eğitimde Sayısal Uçurum (Digital Divide in Education)”, III.Uluslararası Eğitim Teknolojileri Sempozyumu, Doğu Akdeniz Üniversitesi, 28-30 Mayıs, 2003.
• [17] Ö. Uçkan, “Dijital Bölünme Ve Bilgi Uçurumu”, Ulusal e-devlet Konferansı, 4-5 Kasım, Ankara, 2008.
• [18] S.S. Seferoğlu, Ü. Avcı, E. Kalaycı, “Sayısal Uçurum: Türkiye’deki Durum ve Mücadelede Uygulanabilecek Politikalar”, 25. Ulusal Bilişim Kurultayı, 19-21 Kasım, Ankara, 2008.
• [19] P.F. Lazarfeld, N.W. Henry, Latent Structure Analysis, Boston: Houghton Mifflin, 1968.
• [20] N.W. Henry, “Latent Structure Analysis” in S. Kotz and N.L. Johnson (eds.) Encyclopaedia of Statistical Sciences, New York: Wiley, 1983, 497-504.
• [21] B.F. Green, A General Solution for the Latent Class Model of Latent Structure Analysis. Psychometrika, 16, 151-166 (1951).
• [22] B.F. Green, Latent Structure Analysis and Its Relation to Factor Analysis. Journal of the American Statistical Association, 47, 71-76 (1952).
• [23] A.L. McCutcheoun, Latent Class Analysis, Sage University Paper Series on Quantitative Applications in the Social Sciences, No: 07-064, Newbury Park, CA: Sage, 1987.
• [24] A. Agresti, Categorical Data Analysis, Wiley Series in Probability and Mathematical Statistics, Applied Probability and Statistics, John Wiley&Sons, USA, 1990.
• [25] L.A. Goodman, the Analysis of Systems of Qualitative Variables When Some of the Variables Are Unobservable. Part I-A: Modified Latent Structure Approach. American Journal of Sociology, 79, 1179-1259 (1974).
• [26] L.A. Goodman, on Estimation of Parameters in Latent Structure Analysis. Psychometrika, 44, 123-128 (1979).
• [27] T.W. Anderson, on Estimation of Parameters in Latent Structure Analysis. Psychometrika, 19, 1-10 (1954).