TÜRKİYE’DE SAĞLIK HİZMETLERİNDE MANEVİ BAKIMLA İLGİLİ ARAŞTIRMALAR: SİSTEMATİK BİR ANALİZİ

Year 2018, Volume: 6 Issue: 13, 1 - 22, 31.12.2018

Abdullah Dağcı

Abstract

Bu çalışmanın amacı, sağlık hizmetlerinde, 2004 ile 2018 yılları
arasında Türkiye’de yapılmış manevî bakımla ilgili araştırmaları gözden
geçirmektir. Yapılan araştırmalara ulaşmak için veri tabanları taranmış ve
sadece maneviyat ve manevî bakım ile doğrudan ilişkili olarak sağlık
hizmetlerinde yapılan araştırmalar dikkate alınmıştır. Bu araştırmalar yıllara,
araştırma türlerine ve veri toplama tekniğine göre dağılımları incelenmiş ve
örneklem grupları ve çalışmalarda kullanılan ölçekler bakımından sistematik
olarak değerlendirilmiştir.
Araştırmanın bulgularına göre, sağlık hizmetlerinde yapılan
maneviyat ve manevi bakımla ilgili 80 araştırmaya ulaşılmıştır. Bunlardan
51’i uygulamalı 29’i ise teoriktir. 4 farklı örneklem grubu üzerinde yapılan
uygulamalı araştırmalardan 24’ü sağlık çalışanı, 10’u hastalar, 14’ü sağlık
hizmetleriyle ile ilgili eğitim veren öğretim elemanları ile onların öğrencileri
ve 3’ü de hasta yakınları üzerinde yapılmıştır. Uygulamalı araştırmaların 41’i
ölçek kullanan nicel araştırma ve 10’u görüşme formundan yararlanan nitel
araştırmadır. Nicel araştırmalarda ise 8 farklı ölçek kullanılmıştır.
Araştırmanın sonuçlarına göre bu zaman periyodunda, konuyla ilgili
yapılan araştırmaların yıllık dağılımında dalgalanmalar olmasına rağmen, her
bir yıla düşen araştırma sayısı bakımından bir artış vardır. Uygulamalı
araştırmalar, teorik araştırmalarının yaklaşık iki katıdır. Uygulamalı
araştırmaların büyük çoğunluğu ölçek kullanmışken, örneklem olarak en fazla
sağlık çalışanları tercih edilmiştir.

Keywords

Sağlık hizmetleri, maneviyat, manevî bakım, sistematik analiz

References

• Chan MF, Chung LYF, Lee ASC, Wong WK, Lee GSC, Lau CY, Lau WZ, Hung TT, Liu ML, Ng JWS. (2006). Investigating spiritual care perceptions and practice patterns in Hong Kong nurses: Results of a cluster analysis. Nurse Education Today 26: 139– 150.
• Çoban, G. İ., Şirin, M., & Yurttaş, A. (2017). Reliability and validity of the spiritual care-giving scale in a Turkish Population. Journal of Religion and Health 56(1): 63-73.
• Daghan, S., Kalkim, A., & Midilli, T. S. (2018). Psychometric evaluation of the Turkish form of the spiritual care competence scale. Journal of Religion and Health, 1-14. doi.org/10.1007/s10943-018-0594-2.
• Dedeli, O., Yildiz, E., & Yuksel, S. (2015). Assessing the spiritual needs and practices of oncology patients in Turkey. Holistic Nursing Practice 29(2): 103-113.
• Ergül S¸ Temel A. B (2007). Validity and reliability of ‘The spirituality and spiritual care rating scale’ Turkish version. Journal of Ege University School of Nursing 23: 75–87.
• Galek K, Flannelly KJ, Vane A, Galek RM. (2005). Assessing a patient’s spiritual needs. Holist Nurs Pract 19(2): 62-69.
• Karasar Niyazi (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yay.
• Kasapoğlu, F. (2015). Manevî yönelim ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 16(3): 51-68.
• McSherry W, Draper P, Kendrick D. (2002) The construct validity of a rating scale designed to assess spirituality and spiritual care. International Journal of Nursing Studies 39: 723-734.
• Otuzoğlu, M. (2017). Onkoloji hastalarının manevî bakım gereksinimlerini belirlemeye yönelik ölçeğin geliştirilmesi. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi.
• Tiew, L. H., & Creedy, D. K. (2012). Development and preliminary validation of a composite spiritual care-giving scale. International Journal of Nursing Studies 49: 682–690.
• Turan, T., & Yavuz Karamanoğlu, A. (2013). Determining intensive care unit nurses' perceptions and practice levels of spiritual care in Turkey. Nursing in Critical Care 18(2): 70-78.
• Van Leeuwen, R., Tiesinga, L. J., Middel, B., Post, D., & Jochemsen, H. (2009). The validity and reliability of an instrument to assess nursing competencies in spiritual care. Journal of Clinical Nursing 18: 2857–2869.