Trabzon-Düzköy İlçesi Yayla Çayırlarının Floristik Yönden İncelenmesi

Year 2022, Volume: 5 Issue: 2, 34 - 49, 30.12.2022

Hakkı Akdeniz

https://doi.org/10.46876/ja.1137767

Abstract

Yaylacılık ülkemizde önemli bir gelenek olup, bu araştırma, 2014-2015 vejetasyon döneminde, Trabzon İli Düzköy İlçesi Yaylası (Kamema)’nın yaş ot ve botanik kompozisyonları ile birlikte florası incelenmiştir. Yayla (Kamena) çayırlarının yaş ot verimleri 2.450-3.275 kg da-1 arasında değişmiş olup, yaş ağırlık esasına göre botanik kompozisyonları ise % 73 buğdaygiller + % 12 baklagiller + % 15 diğer familyalardan oluşmuştur. Yapılan floristik incelemeye göre çayırlarda, baklagillerden; Ak üçgül (Trifolium repens L.), Çayır tilkikuyruğu (Alopecurus pratensis L.), Çayır üçgülü (Trifolium pratense L.), Gazal boynuzu (Lotus corniculatus L.), Pisikulağı (Trifolium ambiguum L.),Yumrulu tavşan bezelyesi (Lathyrus tuberosus L.) türleri, buğdaygillerden; Bozkır bromu (Bromus tomentellus Boiss), Çayır salkım otu (Poa pratensis L.), Dactylis umroza (ker.$. kir) Nevski)), Domuz ayrığı (Dactylis glomerata L.),türleri ve diğer familyalardan; Adi eşek marulu (Sonchus oleraceus L.), Aslan pençesi (Alchemilla compactilis Juz), Ballıbaba (Lamium purpureum L.), Çam salebi (Orchis mascula subsp. pinetorum (Boiss. & Kotschy) G.Camus), Çarşakotu (Paracaryum racemosum (Screber) Britten var. Racemosum),Damarlıca (Plantago lanceolata L.), Dandelion (Taraxacum officinale L.), Dere Kerevizi (Sium sisarum L. var. Lancifolium (Bieb) Thell), Gıvışgan otu (Silene alba (Miller) Krause), Kanlı Balsıra otu (Silene compacta Fischer), kurtu kuyruğu (Echium italicum L.), Kuzukulağı Labada (Rumex acetosella L.), Maldili (Salvia limbata. C.A. Meyer), Öğrekoutu (Heracleum persicum Desf), Sütleğen (Euphorbiaceae helioscopia L.), Tarla düğün çiçeği (Ranunculus arvensis L.),Titrek otu (Briza medi L.), Yavşan otu (Veronica persica L.), Yılan yastığı (Arum maculatum L) gibi türler teşhis edilerek bunların kimi özellikleri ele alınmıştır. Gerek çayırlar ve gerekse mera alanları gittikçe daralmakta, bitki tür ve çeşitleri de tehdit altında bulunmaktadır.

Keywords

Düzköy-Trabzon, Çayırlar, Flora

Floristic Investigation of the Plateau Meadows of Trabzon-Düzköy District

Abstract

The plateau is an considerable tradition in our country, and this research mainly investigated the flora together with the fresh herbage yield and botanical composition of the plateau of Düzköy District of Trabzon Province in Turkey during the 2014-2015 vegetation period. Fresh herbage yields of Plateau (Kamena) varied between 2.450-3.275 kg da-1, and their botanical compositions on the basis of fresh herbage rations were 73% grasses + 12% legumes + 15% other families. Pastures consist of Trifolium repens L., Alopecurus pratensis L., (Trifolium pratense L., Lotus corniculatus L., Trifolium ambiguum L., Lathyrus tuberosus L. species of forage legumes and Bromus tomentellus Boiss, Poa pratensis L., Dactylis umroza (ker.$. kir) Nevski, Dactylis glomerata L of forage grassess and some of other familis were Sonchus oleraceus L., Alchemilla compactilis Juz, Lamium purpureum L., Orchis mascula subsp. pinetorum (Boiss. & Kotschy., Paracaryum racemosum (Screber) Britten var. Racemosum, Plantago lanceolata L., Taraxacum officinale L., Sium sisarum L. var. Lancifolium (Bieb) Thell), Silene alba (Miller) Krause), Silene compacta Fischer), Echium italicum L.), Rumex acetosella L., Salvia limbata. C.A. Meyer., Heracleum persicum Desf), Euphorbiaceae helioscopia L., Ranunculus arvensis L., Briza medi L., Veronica persica L.), Arum maculatum L., species such as these were identified and some of their characteristics were discussed. Both meadows and pasture areas are getting narrower and plant species and varieties are in danger of extinction.

Keywords

Düzköy-Trabzon, Pastures, Flora.

References

• Abedin, S. (2007). New species of Taraxacum Weber ex Wigg., from Pakistan. Pak. j. Bot. 39 (5): 1417-1433.
• Akbalik, C., Kireşci, O.A., Firat, M., Şahin, İ. H., & Çelikezen, F.Ç.(2021). Bitlis Yöresinde Yetişen Plantago lanceolata (Yılan Otu) Bitkisinin Antioksidan ve Antimikrobiyal Özelliklerinin Araştırılması Investigation of Antioxidant and Antimicrobial Characteristics of Plantago lanceolata (10 (2), 287–295.
• Akdeniz, H., Hosaflıoğlu, İ., Keskin, B. (2018). Farklı Tohum Oranları ve Biçim Zamanlarının Çayır salkım otunun (Poa pratensis L. Geronimo) Kalite Özellikleri Üzerine Etkileri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitü Dergisi, 8(1): 301-308. DOI: 10.21597/jist.407889, ISSN 2146-0574, e-ISSN 2536-4618.
• Akpınar, E., Bulut, Y., (2010). Ülkemizde Alternatif Turizm Bir Dalı Olan Eko turizmi Çeşitlerinin Bölgelere Göre Dağılımı ve Uygulama Alanları”, III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi (20-22 Mayıs 2010) Cilt: IV Sayfa: 1575-1594, Artvin.
• Alay, F., Çankaya, N., İspirli, K., Acar, Z., & Ayan, İ. (2017). Çayır Üçgülü (Trifolium pratense L.) Hatlarının Samsun Koşullarında Bazı Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 20 (December), 33–37. https://doi.org/10.18016/ksudobil.348896.
• Altın, M., Gökkuş, A., Koç, A. (2005). Çayır ve mera ıslahı. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. TÜGEM Çayır-Mera ve Havza Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
• Almis, H., Bucak IH, Tekin, M., Konca, Ç., Turgut. M. (2015). Acute irritant bullous contact dermatitis caused by Euphorbia helioscopia. Contact Dermatitis 2015; 72: 184-189.
• Andrews, M., A. Douglas, A. V. Jones, C. E. Milburn, D. Porter, and B. A. McKenzie. (1997). Emergence of temperate pasture grasses from different sowing depths: importance of seed weight, coleoptile plus mesocotyl length and shoot strength. Annals of Applied Biology 130:549-560.
• Anonim, (2018a). Trabzon Meteoroloji İl Müdürlüğü kayıtları
• Anonim, (2022). Tarihçe. (https://duzkoy.bel.tr/Sayfa/69/tarihce, 12.10.2022).
• Anonim, (2022a). Haçkali Baba Kimdir ?. (https://hackalibabaiho.meb.k12.tr/icerikler/hackali-hoca-baba-kimdir_1351385.html, 12.10.2022).
• Anonim, (2022b). Kültü ve Turizm-Düzköy Belediyesi. https://www.duzkoy.bel.tr/Sayfa/74/kultur-ve-turizm. (Erişim tarihi: 12.10.2022).
• Anonim, (2022c). Mera Kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4342.pdf/ (Erişim tarihi: 12.10.2022).
• Anonim, (2022d). Trabzon ve Yaylada kaçak yapılar yıkılıyor. https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/trabzonda-yayla-ve-meralardaki-kacak-yapilar-yikiliyor/1643839.
• Anonim, (2022e). Kocaeli Bitkileri. https://kocaelibitkileri.com/rumex-acetosella/ (Erişim tarihi:17.10.20220).
• Anonim (2022f). Echium italicum L. http://ibuflora.ibu.edu.tr/tur/echium-italicum / (Erişim tarihi:18.10.20220).
• Anonim, (2022g). Türkiye Bitkileri Veri Serisi (TÜBİVES), http://194.27.225.161/yasin/tubives/index.php?sayfa=1&tax_id=6480 (Erişim tarihi:19.10.20220).
• Asav, Ü. (2014). Trabzon İli Mera Alanlarındaki Önemli Yabancı Ot Türleri ile Bunların Dağılımları ve Yoğunluklarının Belirlenmesi. Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpasa University, 31(2014–1), 32–32. https://doi.org/10.13002/jafag687.
• Arslantürk, G. (2014). Rumex acetosella L. (Polygonacae) (kuzukulağı)’nın farklı kültür ortamlarındaki antimikrobiyal aktivitelerinin ve antioksidan farklılıklarının incelenmesi. Giresun Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Mayıs, 2014.
• Atalay, T., & Yıldız, K. (2020). Arum maculatum (Yılan Yastığı Bi̇tki̇si̇ Anti̇parazi̇t Özelli̇kleri̇. Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Derneği Bülteni, 11(3), 126–133.
• Aydın, İ., ve Uzun, F. (2002). Çayır-Mera Amenajmanı ve Islahı. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı, No: 9, Samsun.
• Babalık, A.A. (2004). Çayır-Meralarda Dip Kaplama Ölçüm Yöntemleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 1, 50–72.
• Başbağ, M., Çaçan, E., Sayar, M.S. (2018). Bazı Buğdaygil Bitki Türlerinin Yem Kalite Değerlerinin Belirlenmesi ve Biplot Analiz Yöntemi ile Özelliklerarası İlişkilerin Değerlendirilmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 27 (November 2017), 48–62. https://doi.org/10.21566/tarbitderg.501484.
• Baytop, T. (1984).Türkiye' de Bitkiler ile Tedavi (Geçmişte ve Bugün), İstanbul Üniv. Yayınları No. 3255, Eczacılık Fak. Yayın No: 40, Sanal Matbaacılık, İstanbul.
• Baytop, T. (1999). Therapy with Medicinal Plants in Turkey (Past and Present), 2nd ed. Nobel Tıp Kitapevleri.
• Bilgin, F., & Özalp, M., 2016. Investigating the effects of elevation changes on vegetation structure and soil properties for the pasturelands above forest line. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17(2), 135. https://doi.org/10.17474/acuofd.20913
• Balabanlı, C., Albayrak, S., Türk, M., Yüksel, O. (2006). Türkiye çayır meralarında bulunan bazı zararlı bitkiler ve hayvanlar üzerindeki etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, Sayı. 2. 89–96.
• Basak, SK., Bakshi, PK., Basu, S., Basak, S. (2009). Keratouveitis caused by Euphorbia plant sap. Indian J Ophthalmol, 2009; 57: 311- 313. doi: 10.4103/0301-4738.53060.
• Başaran, U., Acar, Z., Aşçı, Ö.Ö., Mut, H., Ayan, İ. (20079. Mürdümük (Lathyrus sp.) Türlerinin Önemi, Tarımda Kullanım Olanakları Ve Zararlı Madde İçerikleri. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 2007,22(1):139-148.
• Başbağ, M., Çaçan, E., Aydın, A, Sayar, M.S (2011). Güneydoğu Anadolu Bölgesi Doğal Alanlarından Toplanan Bazı Üçgül Türlerinde (Trifolium spp.) Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi-2. IX Türkiye Tarla Bitkileri Kongresi. Çayır Mera ve Yembitkileri Cilt III, 12-15 Eylül, Bursa.
• Baytop, T. (1984). Therapy with Plants in Turkey (Past and Present). Publications of Istanbul University, Istanbul.1984.
• Boğa, M. (2017). Chemical Constituents, Cytotoxic, Antioxidant and Cholinesterases Inhibitory Activities of Silene Compacta (Fischer) Extracts. Marmara Pharmaceutical Journal 21/3: 445-454, 2017 DOI: 10.12991/marupj.306789.
• Broughton, David A. (2011). Checklist of The Flora of Huntingdonshire (VC31).
• Bür, G. (2015). Güneydoğu Anadolu Bölgesi doğal alanlarından toplanan bazı buğdaygil yem bitkisi türlerinde kalite özelliklerinin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Cabi, E., Doğan, M. (2012). Briza L., Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. & Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 701.
• Civelek, Ş., Cakilcioglu, U. (2013).Traditional uses of some medicinal plants in Malatya (Turkey), Journal of Ethnopharmacology, Volume 146, Issue 1, 7 March 2013, Pages 331-346.
• Cömertpay, G., & Özpınar, H. (2019). Elit Domuz Ayrığı (Dactylis glomerata L.) Genotiplerinde Genetik Çeşitliliğin SSR Markörleri ile Belirlenmesi. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 7(1), 127. https://doi.org/10.24925/turjaf.v7i1.127-133.2313
• Çaçan, E., Başbağ, M. (2016). Bingöl İli Merkez İlçesi Yelesen-Dikme Köylerinin Farklı Yöney ve Yükseltilerde Yer Alan Mera Kesimlerinde Botanik Kompozisyon ve Ot Veriminin Değişimi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg. 53 (1):1-9.
• Çaçan, E., Arslan, İ. (2020). Determination of Some Plant Characteristics, Nutritive Value and Seed Germination Rates of Ranunculus constantinopolitanus Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 8(7): 1553-1558, 2020 DOI: https://doi.org/10.24925/turjaf.v8i7.1553-1558.3442.
• Dalar, A., Mükemre, M. (2020). Traditional Medicinal Plants of Van Province, Eastern Anatolia. NOVA Science Publishers Inc.
• Davis, P.H. (1972). Flora of Turkey and the East Aegean Islands 4: 1-657. Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Davis, PH. (1985). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 9: 516.
• Deveci, M. (2012). An Investigation on Plant Species Diversity in Colchic Province (Turkey), African Journal of Agricultural Research Vol. 7(5) (2012), 820-843.
• Digrak, M., Alma, MH., Ilcim, A. (2001). Antibacterial and antifungal activities of Turkish medicinal plants. Pharmaceutical Biol 39: 346-350, 2001.
• Dumlu, Z. (2007). Erzurum Şartlarında Bazı Çok Yıllık Baklagil ve Buğdaygil Yem Bitkilerinin Silajlık Kullanımları Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniv. Fen Bil. Enst. Erzurum. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. Yıl: 2014 Cilt: 24 Sayı: 3.
• Ekim, T. (2012). Taraxacum F.H. Wigg. Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. ve Babaç, M.T. (edlr.). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler) s. 207-210. Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, İstanbul.
• Ernst, M., Grace, O. M., Saslis-Lagoudakis, C. H., Nilsson, N., Simonsen, H. T., & Rønsted, N. (2015). Global medicinal uses of Euphorbia L. (Euphorbiaceae). Journal of Ethnopharmacology, 176(March 2018), 90–101. https://doi.org/10.1016/j.jep.2015.10.025.
• Filippidis, A., Papastergios, G., Kantiranis, N., Michailidis, K., Chatzikirkou, A., & Katirtzoglou, K. (2012). The species of Silene compacta Fischer as indicator of zinc, iron and copper mineralization. Chemie Der Erde, 72(1), 71–76. https://doi.org/10.1016/j.chemer.2011.11.003
• Fischer. M,A. (1981). Veronica L., In: Rechinger KH (ed.). Flora Iranica. Vol.147: 25-165.Akad. Druck. U.-verlagsanstalt, Graz.
• Frodin, D. (2004). History and concepts of big plant genera. Taxon 53, 753–776.
• Gemalmaz, E., & Bilal, T. (2016). Alternatif Kaba Yem Kaynakları. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 56(2), 63–69.
• Gökkuş, A., Avcı, M., Aydın, A., Mermer, A., Ulutaş, Z. (1993). Yükseklik eğim ve yöneyin mera vejetasyonlarına etkileri. Tarım Orman Köyişleri Bakanlığı Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Yayın No: 13, A.Ü. Ziraat Fakültesi Ofset Tesisi, Erzurum.
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., Babaç, M.T. (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul, s. 645−650.
• Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T. (2000). Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. 11 (Supplement-II). Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Heide, O. M. (1994). Control of flowering and reproduction in temperate grasses. New Phytologist, 128, 347–362. doi:10. 1111/j.1469-8137.1994.tb04019.x.
• Horn, JW, van Ee BW, Morawetz JJ, Riina R, Steinmann VW, Berry PE, Wurdack KJ. (2012). Phylogenetics and the evolution of major structural characters in the giant genus Euphorbia L. (Euphorbiaceae). Mol. Phylogenet. Evol. 63:305–326. doi:10.1016/j.ympev.2011.12.022.
• Huang, F., Wang, M., Li, Z. (2017). Caucasian clover (Trifolium ambiguum Bieb.) × white clover (T. repens L.) – interspecific hybrids developed through tissue culture. Issue 5 (October 2017), Volume 40, Page :830-835, DOI: 10.18805/LR-317.
• Hudson, J.B., Lee, M.K., Sener, B., Erdemoglu, N. (2000). Antiviral activities in extracts of Turkish medicinal plants. Pharmaceutical Biology 38, 171–175.
• Karataş, F. (2013). Kuzukulağı ( Rumex acetosella L .) Bitkisinin A , E ve C Vitamini İçeriğinin Belirlenmesi Determination of the Vitamin A , E and C Content of Sorrel ( Rumel acetosella L . ). 17(1), 60–63.
• Kuşvuran, A., Nazlı, R. İ., & Veyis, T. (2011). Türkiye’de ve Batı Karadeniz Bölgesi’nde Çayır-Mera Alanları, Hayvan Varlığı ve Yem Bitkileri Tarımının Bugünkü Durumu. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2011(2), 21–32. http://dergipark.gov.tr/gopzfd/issue/7330/95911
• Kılıç, S., Çınar, S. (2021). Karadeniz Bölgesinde Farklı Gübre Uygulamalarının Meranın Ot Verimi, Ot Kalitesi ve Botanik Kompozisyonuna Etkisi, MJAVL Sciences. 11 (1) 67-75.
• Kirschner J., Stepanek., J, Krahulcova., A., Kırschnerova L. & Pellar L. (1994). Variation in Taraxacum bessarabicum and allied taxa of the section Pies& (Compositae): Allozyme diversity, karyotypes and breeding behaviour. Folia Geobot. Phytotax. 29: 61-83.
• Laghetti, G., Perrino, P. (1994). Utilization of Silene vulgaris (Moench.) Garcke in Italy. Econ Bot 1994; 48: 337–9.
• Miraj, S. (2016). A systematic review on the Heracleum persicum effect and efficacy profiles. Der Pharma Chemica, 8(14), 140–142.
• Mukemre, M. (2022). Sium sisarum L . var . lancifolium ( M . Bieb .) Thell -a traditional spice from eastern Anatolia : chemical composition and biological activities. 9(3), 268–277.
• Mojab, F., Rustaiyan, AH., Jasbi AR. (2002). Essential oils of Heracleum persicum Desf.ex Fischer leaves. Daru;10(1):6-8.
• Morteza-Semnani, K. and Saeedi, M. (2005). Essential oils composition of Echium amoenum Fisch. & C.A. Mey., J.f Essent. Oil Bearing Plants. 8: 61-64.
• Morteza-Semnani, K., Saeedi, M., & Akbarzadeh, M. (2009). Chemical composition and antimicrobial activity of essential oil of Echium italicum l. Journal of Essential Oil-Bearing Plants, 12(5), 557–561. https://doi.org/10.1080/0972060X.2009.10643757
• Öten, M., Kiremitci, S., & Erdurmuş, C. (2019). Antalya Doğal Florasında Bulunan Bazı Üçgül (Trifolium sp.) Türlerinin Toplanması ve Morfolojik Karakterizasyonu. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 6(2), 190–195. https://doi.org/10.30910/turkjans.556604
• Özbek, H. (2018). Çayır Üçgülü (Trifolium pratense L .)’ nün Tozlaşmasinda Arıların Önemi. Importance of Bees on the Pollination of Red Clover ( Trifolium pratense L .) Derleme Makalesi / Revıew Article. 5(1980), 28–41.
• Özcan, T. (2008). Analysis of the total oil and fatty acid composition of seeds of some Boraginaceae taxa from Turkey. Plant Syst. Evol., 274:143-153.
• Özbilgin, S., Özbek, H., Kirmizi, N. İ., Ergene Öz, B., Kurtul, E., Özrenk, B. C., Saltan İşcan, G., & Bahadir Acikara, Ö. (2019). Evaluation of the antidiabetic activity of Alchemilla persica Rothm. In mice with diabetes induced by alloxan. Turkish Journal of Pharmaceutical Sciences, 16(3), 261–264. https://doi.org/10.4274/tjps.galenos.2018.65487.
• Özer, C. (2017). Çamlıhemşin (Rize) yüksek dağ kesimlerindeki Trifolium L. (Fabaceae) cinsine ait bazı taksonların yem değerliliğinin (kaloriliğinin) araştırılması. T.C. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Pirselimoğlu Batman, Z., & Demirel, Ö. (2015). Altındere Vadisi Meryemana Deresi Güzergâhında Doğa Temelli Turizm Etkinliği: Yamaç Paraşütü. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 5(11), 13–26. https://doi.org/10.16950/std.
• Putz, F.E., Blate, G.M., Redford, K.H., Fimbel, R. & Robinson, J. (2001). Tropical forest management and conservation of biodiversity: an overview. Conservation Biology 15 (1): 7-20.
• Puumalainen, J., Kennedy, P. & Folving, S. (2003). Monitoring foresty biodiversity: a european perspective with reference to teprate and boreal forest zone. J. Environ. Management 67: 5-14.
• Rechinger, KH. (1973). Flora Iranica, Gramineae. (Bor NL, DruckU, eds), pp. 30–70.
• Renz, J., and Taubenheim, G. (1984). Orchis mascula (L.) L., Şu eserde: Davis PH (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Edinburgh University Press, Edinburgh, 8: 52.
• Richards, A.J. and Sell, P.D. (1976). Şu eserde: Tutin et al. (edlr.). Flora Europaea 4: 333-343.
• Saeidi, S., Ghahreman, A., and Assadi, M. (2001). Notes on the genus Veronica (Scrophulariaceae: Tribe Veroniceae) : seed characters and a new record. PakJ Bot33 (2): 143-152.
• Said, O., Khalil, K., Fulder, S., Azaizeh, H (2002). Ethnopharmacological survey of medicinal herbs in Israel, the Golan Heights and the West Bank region. J Ethnopharmacol. 2002;83:251-265
• Sanada, Y., Takai, T., Yamada T. (2007). Ecotypic variation of watersoluble carbohydrate concentration and winter hardiness in cocksfoot (Dactylis glomerata L.). Euphytica 153: 267-280.
• Somuncu, M., Akpinar, N., Kurum, E., Çabuk Kaya., N., & Eceral, T. (2019). Doğu Karadeniz Bölgesi Yaylalarında 1973-2004 Yılları Arası nda Arazi Kullanımında Meydana Gelen Değişimin Değerlendirilmesi, Sustainable Mountain Development Series, 2014 (Issue November).
• Sürmen, M., & Töngel, M.Ö. (2008). Karadeniz Bölgesinde Hayvan Besleme Alışkanlıkları Üzerine Bir Araştırma. Tarım Bilimleri Dergisi. 1(1), 49–53.
• Şimşek Yurt, N., Türe, E., Çubukçu, M. (2019). Nivik otu zehirlenmesi: Arum maculatum - Bir Olgu Sunumu. Ankara Med J, 4:796-799.
• Taylor, N.L and Smith, R.R. (1998). Kura Clover (Trifolium ambiguum M.B.) Breeding, Culture, and Utilization, Advances in Agronomy, Academic Press,Volume 63, 1997, Pages 153-178, ISSN 0065-2113, ISBN 9780120007639.
• Tabata, M., Sezik, E., Honda, G., Yeşilada, E., Fukui, H., Goto, K., Ikeshiro, Y. (1994). Traditional medicine in Turkey III. Folk Medicine in East Anatolia, Van and Bitlis Provinces. Inter. Journal Pharm., 32, 3-12.
• Taia, WK. (2006). Family Boraginaceae: hair variations and their significance in the systematics of the genera. Asian J Plant Sci 3: 441-454.
• Tosun, F., ve Altın, M. (1986). Çayır-Mera-Yayla Kültürü ve Bunlardan Faydalanma Yöntemleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Yayınları No: 9, Samsun.
• Uluocak, N. (1975). Mera ve mera amenajmanı ile ilgili kavramlar ve bazı önemli terimler. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University | İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 25(1), 147-168–168. https://doi.org/10.17099/jffiu.53222.
• Uzun, F. (2008). Gazal Boynuzu Türlerinin Ülkemiz İçin Önemi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 1 (2): 45-54, 2008 ISSN:1308-0040, www.nobel.gen.tr
• Volaire, F. (1995). Growth, carbohydrate reserves and drought survival strategies of contrasting Dactylis glomerata populations in a Mediterranean environment. Journal of Applied Ecology 32:56-66.
• Yavuz, T., Sürmen, M., Töngel, M.Ö. & Çankaya, N. (2008). Karadeniz Bölgesinde Mera Kullanım Alışkanlıkları Üzerine Bir Araştırma. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi,(1),43-47.
• Yılmaz, H., Karahan, F. (1999). Alpin bitkilerin korunması ve yararlanma olanakları. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 30 (1), 95-103,
• Yılmaz, Ü. (2022). Meralarda Otlayan Hayvanları Tehdit Eden Çayır Tetanisi Riski. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12(1): 518-526.
• Zaman, M., Şahin, İ. F. ve Birinci, S. (2011). “Çal Mağarası (Düzköy-Trabzon) ve Çevresinin Ekoturizm Potansiyeli Açısından Önemi”. Doğu Coğrafya Dergisi, 16(26), 1-23.