An Assessment of Turkey's Target in The Aerospace Industry Supply Chain

Year 2022, , 211 - 225, 31.08.2022

Volkan Yavaş , Rüstem Barış Yeşilay

https://doi.org/10.51785/jar.1148457

Abstract

Turkey is in the aerospace industry for a very long time and has a presence in various roles. Moreover, it is in a process where it attempts to maintain its existence steadily and to grow it further. Both public and/or public-owned companies and private sector companies are involved in the aviation and space industry procurement process at various levels. It is known that the interest in this industry has been increasing mainly in the last ten years, and that various undertakings have been put forward in terms of both ideas and actions during this period. In this sense, it is frequently stated that Turkey, which is currently involved in the supply chain of the Aerospace Industry as a supplier, also wants to have a share as a producer. While various opinions were shared with the public on the target of "regional aircraft" production, it is seen that there is no initiative in the current sense. While Turkey's goal of existing with various roles in the Aerospace Industry is important, being able to realize it and making it sustainable will be the main success factor. In this study, evaluations were made on Turkey's targeted role in the industry in light of available information and statistics. In addition, there are various suggestions on the targeted roles and ideas. With this study, it is thought that it will be one of the rare studies on the subject in the field by presenting a general assessment of Turkey's target in the Aviation and Space Industry.

Keywords

Aerospace, Türkiye, Supply Chain

Türkiye’nin Havacılık ve Uzay Endüstrisi Tedarik Zinciri İçerisindeki Hedefi Üzerine Bir Değerlendirme

Abstract

Türkiye, havacılık ve uzay endüstrisi içerisinde çok uzun süredir çeşitli rollerde varlık göstermektedir. Üstelik, bu varlığını istikrarlı şekilde sürdürmek ve daha da büyütmek adına da girişimlerde bulunan bir süreç içerisindedir. Gerek kamu ve/veya kamu ortaklı kuruluşlar, gerekse de özel sektördeki firmalar çeşitli düzeylerde havacılık ve uzay endüstrisi tedarik süreci içerisinde yer almaktadırlar. Özellikle geçtiğimiz on yıl içerisinde de bu endüstriye olan ilginin artmakta olduğu bilinmekte ve bu süre içerisinde çeşitli teşebbüslerin de hem fikir hem de icraat açısından ortaya konulduğu bilinmektedir. Bu anlamda Havacılık ve Uzay Endüstrisi tedarik zinciri içerisinde halihazırda tedarikçi rolüyle yer alan Türkiye’nin, üretici rolü ile de pay sahibi olmak istediği sıklıkla dile getirilmektedir. Ağırlıklı olarak “bölgesel uçak” üretimi hedefi üzerine kamuoyu ile çeşitli düşünceler paylaşılırken, güncel anlamda henüz bir girişimin olmadığı da görülmektedir. Türkiye’nin Havacılık ve Uzay Endüstrisi içerisinde çeşitli farklı roller ile var olma hedefi önemli iken, bunu gerçekleştirebilmek ve sürdürebilir kılmak esas başarı faktörü olacaktır. Bu çalışmada, Türkiye’nin endüstri içerisindeki hedeflediği rol üzerine mevcut bilgiler ve istatistikler ışığında değerlendirmeler yaparak, hedeflenen rol ve düşünceler üzerine çeşitli öneriler sunmaktadır.

Keywords

Havacılık ve Uzay, Türkiye, Tedarik Zinciri

References

• Air Insight (2014), The 2014 Big Picture, http://airinsight.com/2015/03/20/2014-fleet-big-picture/, [08.07.2015 tarihinde erişilmiştir.]
• Airbus, https://www.airbus.com/be-an-airbus-supplier.html, Erişim: 28.06.2021 Airliners Inform (2014), Regional Airline Ranking 2014, http://www.airlines-inform.com/rankings/regionals_2014.html, [29.07.2015 tarihinde erişilmiştir.]
• Airport Haber (2014a), Borajet’ten Şok Karar!, http://www.airporthaber.com/havacilik-haberleri/borajetten-sok-karar.html, [12.07.2015 tarihinde erişilmiştir.]
• Airport Haber (2014b), Yerli Savaş Uçağı İçin Son Aşamaya Gelindi, http://www.airporthaber.com/tai-haberleri/yerli-savas-ucagi-icin-son-asamaya-gelindi.html, [06.08.15 tarihinde erişilmiştir.]
• Airport Haber (2015), Yerli Uçakta Detaylar Belli Oldu, http://www.airporthaber.com/havacilik-haberleri/yerli-ucakta-detaylar-belli-oldu.html, [06.08.15 tarihinde erişilmiştir.]
• Aksan S., Güngörmüş Ö. Ve Karaahmetoğlu C. (2021), Türkiye’nin ilk uzay aracı 2023 başında görücüye çıkacak, https://www.trthaber.com/haber/gundem/turkiyenin-ilk-uzay-araci-2023-basinda-gorucuye-cikacak-627813.html, Erişim:23.08.2022
• Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ukrayna-ucak-firmasi-antonov-turkiye-ile-ortak-uretim-yapmak-istiyor/1965178, Erişim: 21.06.2021
• Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/iha-fabrikasi-ankarada-uretime-basladi/2119110, Erişim: 21.06.2021
• ATR (2015), Regional Turboprop Market Outlook 2014 – 2033, http://www.atraircraft.com/datas/download_center/42/market_outlook_2014_42.pdf, [29.07.2015 tarihinde erişilmiştir.]
• Baran, T. (2018). Türkiye’de Savunma Sanayi Sektörünün İncelenmesi Ve Savunma Harcamalarının Ekonomi Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2), 58-81.
• Baykar Savunma, Uçan Araba,https://www.baykarsavunma.com/sayfa-Ucan-Araba.html, Erişim: 21.06.2021 Bombardier (2014), Market Forecast 2014 – 2033, http://www.bombardier.com/content/dam/Websites/bombardiercom/supporting-documents/BA/Bombardier-Aerospace-20140717-Commercial-Aircraft-Market-Forecast_2014-33.pdf, [29.07.2015 tarihinde erişilmiştir.]
• Celo, S., Nebus, J., & Wang, I. K. (2018). The role of internal and external complexity in global factory performance: an NKC application. Journal of International Management, 24(1), 65-83.
• Curtis, Rhoades ve Waguespack (2013), “ Regional Jet Aircraft Competitiveness: Challenges and Opportunities”, World Review of Entrepreneurship, Management and Sustainable Development, 9(3). DVB Bank (2018), An Overview of Commercial Aircraft 2018 – 2019, https://www.dvbbank.com/~/media/Files/D/dvbbank-corp/aviation/dvb-overview-of-commercial-aircraft-2018-2019.pdf, Erişim: 23.08.2022
• Eceral, T. Ö. (2017). Türk Savunma ve Havacılık Sanayisinin Küresel, Ulusal ve Yerel Dinamikleri: Ankara Örneği. Gazi Akademik Bakış, 11(21), 87-106.
• ERA – European Regional Association (2014), The case for investing in the regional airline industry, http://www.eraa.org/sites/default/files/The%20case%20for%20investing%20in%20the%20regional%20airline%20industry.pdf, [08.07.2015 tarihinde erişilmiştir.]
• Flight Global (2015), World Airliners Census 2015, https://d1fmezig7cekam.cloudfront.net/VPP/Global/Flight/Airline%20Business/AB%20home/Edit/WorldAirlinerCensus2015.pdf, Erişim: 21.08.2015.
• Hayatsever H. (2022), Türkiye, yerli uçak projesinde geri adım attı: İngiliz şirketin teklifi yeniden gündemde, https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/turkiye-yerli-ucak-projesinde-geri-adim-atti-ingiliz-sirketin-teklifi-yeniden-gundemde-1914247, Erişim:23.08.2022
• Heerkens, Bruijn ve Steenhuis (2006), “The Rıght Product At The Wrong Tıme: The Downfall Of European Regıonal Aırcraft Manufacturers”, EurOMA: European Operations Management Association, 2, 281-290. Hürriyet, https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/bakan-varanktan-ucak-fabrikasi-mujdesi-41308341, Erişim: 21.06.2021
• ICAO – International Civil Aviation Organization (2004), Doc 9626: Manual on the Regulation of International Air Transport, http://www.icao.int/Meetings/atconf6/Documents/Doc%209626_en.pdf, [25.06.2015 tarihinde erişilmiştir.]
• Industry Tap (2016), Aerospace & Defence: Who is shaping the future of aerospace?, https://www.industrytap.com/countries-companies-leading-aerospace-industry-future/34450/top50-aerospacedefence-en, Erişim: 22.06.2021
• İTO – İstanbul Ticaret Odası (2013), Türkiye’de Sivil Yerli Uçak Üretiminin Stratejik Analizi, Vezir Stratejik Danışmanlık & Kurumsal Finansman, İstanbul.
• Japan Aircraft Development Corporation. Worldwide Market Forecast 2019–2038, 2019. Available online: http://www.jadc.jp/files/topics/157_ext_01_en_0.pdf, Erişim: 10.11.2020
• Kennedy S. (2020), China’s COMAC: An Aerospace Minor Leaguer, https://csis-website-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-public/201204_Kennedy_COMAC.pdf, Erişim: 22.06.2021
• Mocenco, D. (2015). Supply chain features of the aerospace industry. particular case airbus and boeing. Scientific Bulletin-Economic Sciences, 14(2), 17-25.
• NTV (2015), Yerli Uçağın Maliyeti 1,5 Milyar Dolar, http://www.ntv.com.tr/turkiye/yerli-ucagin-maliyeti-1-5-milyar-dolar,ou3ddzwcdUOLpii5Sfeu2w, [12.08.15 tarihinde erişilmiştir.]
• Oliver Wyman (2018), Global Fleet & MRO Market Forecast Commentary 2018–2028, https://www.oliverwyman.com/our-expertise/insights/2018/jan/2018-2028-fleet-and-mro-forecast-commentary.html, Erişim: 23.08.2022
• Onur, J. A. N. E., Türeli, K. S. Ş., & Solakoğlu, E. (2018). Havacılık Sektörüne Yönelik Standardizasyon, Sertifikasyon ve Yasal Mevzuat Hakkında CAPPADOCIA Projesinden Değerlendirmeler. Mühendis ve Makina, 59(690), 79-88.
• Rose-Anderssen, C., Ridgway, K., Baldwin, J. S., Allen, P. M., Varga, L., & Strathern, M. (2008). The evolution of commercial aerospace supply chains and the facilitation of innovation. International Journal of electronic customer relationship management, 2(1), 63-84.
• Sarılgan, A.E. (2007), Bölgesel Havayolu Taşımacılığı ve Türkiye’de Bölgesel Havayolu Taşımacılığının Geliştirilmesi İçin Yapılması Gerekenler, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
• SASAD 2019, https://www.sasad.org.tr/uploaded/Sasad-Performans-Raporu-2019.pdf SHGM – Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (2010), Dolmuş Uçak İçin İzin Çıktı, http://web.shgm.gov.tr/tr/haberler/1325-dolmus-ucak-icin-izin-cikti [08.07.2015 tarihinde erişilmiştir.]
• Singh, B. (2020). Global Supplier Management Challenges in the Aerospace Industry. IJRAR| www. ijrar. org| E-ISSN, 2348-1269.
• Steenhuis, Bruijn ve Heerkens (2005), “Overcapacıty In Regıonal Aırcraft Productıon”, EurOMA International Conference on Operations and Global Competitiveness, Budapest, Hungary, June 19-22,
• TAI - TUSAŞ Türk Havacılık ve Uçak Sanayi A.Ş., https://www.tai.com.tr/tr, [05.08.15 tarihinde erişilmiştir.]
• THK – Türk Hava Kurumu, Mevcut Projeler, http://www.thk-ucak.com/18-mevcut-projeler, [05.08.15 tarihinde erişilmiştir.]
• TİM (2021). Türkiye İhracatçılar Meclisi: İhracat 2021 raporu, https://tim.org.tr/files/downloads/Strateji_Raporlari/TIM_Ihracat_2021_Raporu.pdf, Erişim: 22.02.2022
• TRJET, https://www.trjet.com/tr/hakk%C4%B1m%C4%B1zda/, Erişim: 11.03.2019
• TRT Haber (2022a), Türk Havacılık ve Uzay Sanayii ile Airbus arasında 3 yeni iş birliği, https://www.trthaber.com/haber/ekonomi/turk-havacilik-ve-uzay-sanayii-ile-airbus-arasinda-3-yeni-is-birligi-696191.html, Erişim: 23.08.2022
• TRT Haber (2022b), Cumhurbaşkanı Erdoğan: Milli Muharip Uçak 2029'da göklerdeki yerini alacak, https://www.trthaber.com/haber/gundem/cumhurbaskani-erdogan-milli-muharip-ucak-2029da-goklerdeki-yerini-alacak-642649.html, Erişim:23.08.2022
• UDHB – Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (2011), Türkiye Ulaşım ve İletişim Stratejisi: Hedef 2023, Ankara.
• UDHB – Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (2013), 11.Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Şurası – Havacılık ve Uzay Teknolojileri Çalışma Grubu, Ankara.
• UDHB – Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (2015), İlk Yerli Uçağın Tanıtımı Yapıldı, http://www.udhb.gov.tr/haber-123-ilk-yerli-ucagin-tanitimi-yapildi.html, [05.07.2015 tarihinde erişilmiştir.]
• Wong, Pitfield ve Humphreys (2005), “The impact of regional jets on air service at selected US airports and markets”, Journal of Transport Geography 13 (2005) 151–163.
• Yavuz, İsmail (2013), “Mustafa Kemal’in Uçakları – Türkiye’nin Uçak İmalat Tarihi (1923-2012)”, İş Bankası Kültür Yayınları