GAZİANTEP İLİ YERALTISULARININ HİDROJEOKİMYASAL ÖZELLİKLERİ VE SU KALİTESİ

Year 2021, , 1253 - 1266, 20.12.2021

Şehnaz Şener , Erhan Şener , Arzu Er

https://doi.org/10.21923/jesd.927408

Cited By: 1

Abstract

Gaziantep ili içme suyu ihtiyacı genel olarak yeraltısuyu kaynaklarından karşılanmaktadır. Bu çalışmada, Gaziantep alt havzasının jeolojik ve hidrojeolojik özellikleri ayrıntılı olarak incelenerek yeraltısuyu kaynaklarının hidrojeokimyasal özellikleri ile kirlilik değerlendirmeleri yapılmıştır. Jeolojik birimler hidrojeolojik özelliklerine göre gözenekli geçirimli birim, karstik geçirimli birim, yarı geçirimli birim ve az geçirimli birim olarak sınıflandırılmıştır. Alüvyon ve kireçtaşı akiferlerinden maksimum 10 l/sn verim ile yeraltısuyu alınmaktadır. Bölgede sürekli akıma sahip olan Kırkgöz, Aynafar, Karpuzatan ve Akpınar kaynakları içme suyu olarak kullanılan önemli su kaynaklarıdır. Çalışma alanındaki kaynaklardan ve sondaj kuyularından Mayıs (2017) döneminde alınan su örneklerinin kimyasal analiz sonuçları değerlendirildiğinde yeraltısularının Ca-HCO3 ve Ca-Mg-HCO3’lü sular fasiyesinde olduğu belirlenmiştir. Çalışma alanındaki su örneklerinin pH değerleri 7.13 – 8.20 arasındadır. EC değerleri ise 405–1154 µS/cm arasında değişmektedir. Ayrıca, G11 ve G18 nolu su örnekleri Fe bakımından, G4, G12 ve G15 nolu su örnekleri ise NO3 bakımından içme suyu limit değerlerinin üzerinde olup içme suyu olarak kullanıma uygun değildir. Yeraltısuları sulama suyu kullanımı bakımından orta-yüksek tuzlu sular sınıfında yer almaktadır. Bölgedeki yeraltısuyu kimyası genel olarak kaya-su etkileşimi ile gelişmekte olup, tarımsal faaliyetlerin sularda nitrat artışına sebep olduğu belirlenmiştir.

Keywords

Hidrojeokimya, Su kalitesi, Yeraltısuyu, Gaziantep.

Supporting Institution

Süleyman Demirel Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Project Number

4895 YL1-17 kodlu (ID:4451)

Thanks

Bu çalışma Süleyman Demirel Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından 4895 YL1-17 kodlu (ID:4451) münferit araştırma projesi kapsamında desteklenmiştir. Yazarlar, çalışmayı finansal olarak destekleyen SDÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Yönetim Birimi Başkanlığı’na teşekkür ederler.

HYDROGEOCHEMICAL PROPERTIES AND WATER QUALITY OF GAZIANTEP PROVINCE GROUNDWATERS

Abstract

The drinking water of Gaziantep is generally supplied from groundwater resources. In this study, the geological and hydrogeological characteristics of the Gaziantep sub-basin were examined in detail and the hydrogeochemical properties of groundwater resources and pollution assessments were made. Geological units are classified as porous permeable unit, karstic permeable unit, semi-permeable unit and low permeable unit according to their hydrogeological properties. Groundwater is taken from alluvium and limestone aquifers with a maximum yield of 10 l/ sec. Kırkgöz, Aynafar, Karpuzatan and Akpınar springs, which have a continuous flow in the region, are important water resources used as drinking water. When the chemical analysis results of the water samples taken from the springs and boreholes in May (2017) were evaluated, it was determined that the groundwaters are Ca-HCO3 and Ca-Mg-HCO3 water type. The samples had pH of 7.13 to 8.20. The electrical conductivity (EC) fluctuated between 405 and 1154 µS/cm. In addition, water samples numbered G11 and G18 are above the drinking water limit values in terms of Fe, water samples G4, G12 and G15 in terms of NO3 and are not suitable for drinking water use. The groundwater is in the middle-high salty water class in terms of irrigation water use. The groundwater chemistry generally develops with rock-water interaction, and it has been determined that agricultural activities cause nitrate increase in waters.

Keywords

Hydrogeochemistry, Water quality, Groundwater, Gaziantep

Project Number

4895 YL1-17 kodlu (ID:4451)

References

• Alan, E. 2017. Gaziantep İli Şehitkamil İlçesi Yeditepe Mahallesi İçme Suyu Şebeke Tasarımı (Master's thesis, İstanbul Gelişim Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü), 83 s.
• Bozdağ, A., Göçmez, G. 2013. Evaluation of groundwater quality in the Cihanbeyli basin, Konya, Central Anatolia, Turkey, Environmental Earth Sciences, 69(3), 921-937.
• Bozdağ, A. 2017. Çumra (Konya) Ovasındaki Yeraltısularının Hidrojeokimyasal Özellikleri ve Sulama Suyu Kalitesi, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 5(3), 559-571.
• Bozdağ, A. 2016. Assessment of the hydrogeochemical characteristics of groundwater in two aquifer systems in Çumra Plain, Central Anatolia, Environmental Earth Sciences, 75(8), 674.
• Chadha, D.K., 1999. A Proposed New Diagram For Geochemical Classification of Natural Water sand Interpretation of Chemical Data. Hdrogeology Journal, 7, 431-439.
• Çiftçi, H. 201). Investigation of feasibility for Gaziantep earthquake master plan. Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, 57 s.
• DSİ 2018. Gaziantep-Kilis Ovaları Hidrojeoloji Etüt Raporu Yapılması ve Yaptırılması İşi, DSİ 20. Bölge Müdürlüğü, Kahramanmaraş.
• Fırat Ersoy, A., Gültekin, F. 2013. DRASTIC-based methodology for assessing groundwater vulnerability in the Gümüshaciköy and Merzifon basin (Amasya, Turkey). Earth sciences research journal, 17(1), 33-40.
• Gibbs, R., 1970. Mechanism Controlling World River Water Chemistry. Science 170,1088–1090.
• Jayaprakash, M., Giridharan, L., Venugopal, S., Krishna Kumar, S.P., Periyakali, P. 2008. Characterization and evaluation of the factors affecting the geochemistry of groundwater in Neyveli, Tamil Nadu, India. Environmental Geology, 54(4), 855-867.
• Kafadar, F. N., Saygıdeğer, S. 2010. Gaziantep ilinde organize sanayi bölgesi atık suları ile sulanan bazı tarım bitkilerinde kurşun (Pb) miktarlarının belirlenmesi. Ekoloji, 19(75), 41-48.
• MTA, 1996, 1:100.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları, Urfa-N39 Paftası. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi, Ankara.
• MTA, 1997, 1:100.000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları, Gaziantep-N38 Paftası. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi, Ankara.
• Piper, A.M. 1944. A Graphic Procedure in Geochemical Interpretation of Water Analyses, American Geophysical Union Transactions 25: 914-923.
• Schoeller, H., 1955. GechemieDesEauxSouterranes. ReviewInstutieFranc. Petrole, Paris, 3-4.
• Srinivas, Y., Hudson Oliver, D., Stanley Raj, A., Chandrasekar, N. 2013. Evaluation of groundwater quality in and around Nagercoil town, Tamil Nadu, India: an integrated geochemical and GIS approach. Applied Water Science, 3, 631-651.
• Şener E, Şener Ş, Davraz A. 2009. Assessment of aquifer vulnerability based on GIS and DRASTIC methods: a case study of Senirkent-Uluborlu basin (Isparta,Turkey). Hydrogeology Journal 17: 2023-2035
• Şener, E., Davraz A. 2012. Assessment of groundwater vulnerability based on a modified DRASTIC model, GIS and an analytic hierarchy process (AHP) method: the case of Egirdir Lake basin (Isparta, Turkey), Hydrogeology Journal, DOI 10.1007/s10040-012-0947-y
• Şimşek, C., Gündüz, O. 2007. IWQ Index: A GIS-Integrated Technique to Assess Irrigation Water Quality, Environmental Monitoring Assessment, 128:277-300.
• TS-266, 2005. Sular - İnsani tüketim amaçlı sular, TS-266, Türk Standartları Enstitüsü, 25 s, Ankara.
• Vasanthavigar, M., Srinivasamoorthy, K., Vijayaragavan, K., Rajiv Ganthi R., Chidambaram S., Anandhan, P., Manivannan, R., Vasudevan, S., 2010. Application of water quality index for groundwater quality assessment: Thirumanimuttar sub-basin, Tamilnadu, India, Environmental Monitoring Assessment, 171:595–609.
• WHO 2008. World Health Organisation Guidelines for Drinking-water Quality, Third Edition Incorporating the First and Second Addenda, WHO Publication, Geneva, 668 p. 2008.