Osmanlıların Kuruluşuna Dair İkilemler

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 1, 8 - 38, 30.12.2015

Yakup Yılmaz

Öz

Özet: Devlet- Âli Osmanı’ın ceddi, tarihleri, mensubu olduğu Oğuz boyu, kurmuş oldukları devletin tarihi ve şekli  Yahşi Fakih’ten Halil İnalcık’a kadar yerli ve yabancı araştırmacılar tarafından ortaya konmaya çalışılmıştır. Özellikle II.Murad döneminde Osmanoğllarının ataları ve soykütükleri belirli bir şema ile izhar edilmiş ve özellikle Yazıcıoğlu’nun Selçuknamsein’den günümüze benzer şekillerde gösterilmiştir. Osmanoğularının içtimai yapısı, aile bağları ve tarihleri ile ilgili kroniklerden zamanımıza ulaşanlara hilaf olacak batılı bilim adamlarınca kafa karıştıran çalışmalar meydana getirilmiştir. Devletin te’sis edildiği yüzyıla ait belge eksikliği, daha sonra 19 yüzyıl ile birlikte başlayan çalışmalar ve günümüze sirayet eden tartışmalar Osmanlı devletinin kuruluşuna ilişkin ikili sonuçlar, ikili teoriler ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Bunların sonucunda araştırma  içerisinde ortaya atılmış varsayım, teori, yaklaşımlar ve kroniklerin aktardıkları unsurlar karşılaştırmalı olarak ortaya konmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• ACUN, Fatma (1997),, “İlk Osmanlılara Dair”, Kebikeç, yıl 5, Sayı 10, Haz. Ahmet Yüksel, Kebikeç Yay., Ankara, ss.59-73.
• AFYONCU, Erhan (2013), “II. Abdülhamit’in Yatak Odasının Kapısında Krakeçili Yörükleri Yatardı”, Bugün Gazetesi, 08 Aralık 2013, http://www.bugun.com.tr/ikinci-abdulhamidin-yatak-odasinin-kapisinda-karakecili-yorukleri-yatardi-yazisi-888918 (25.01.2015)
• AHMEDÎ (1983), İskender-Nâme, Haz. İsmail Ünver, Türk Dil Kurmu Yay., Ankara.
• AKDAĞ, Mustafa (1949), Osmanlı İmparatorluğunun Kuruluşu ve İnkişafı Devrinde Türkiye’nin İktisadi Vaziyeti, Belleten, C. XIII., Sayı:50, T.T.K. Basımevi, Ankara, ss.497-568.
• ARTUK, İbrahim (1980), “Osmanlı Beyliği’nin Kurucusu Osman Gazi’ye Ait Sikke”, Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi: 1071-1920, Ankara. Ss. 27-31.
• ARTUK, İbrahim, ARTUK, Cevriye (1974), İstanbul Arkeoloji Müzeleri Teşhirdeki İslâmî Sikkeler Kataloğu, c.II, Milli Eğitim Bas., İstanbul.
• AŞIK PAŞAZADE (2014), Tevarih-İ Alî Osman, Haz. Kemal Yavuz, M. A. Yekta Saraç, Gökkubbe, İstanbul
• AŞIK PAŞAZADE (H.1332), Tevarih-İ Alî Osman, Haz. Müze-i Hümayun Hafız Kâtib Muavini Ali Bey, Matbaai Amire, İstanbul.
• BAHADIROĞLU, Yavuz (2011), Osman Bey, Nesil Yay., İstanbul
• BAYAR, Muharrem (2004), Karakeçili Yörük Aşiretinin Eskişehir’e İskânı, Kişisel Bas. İstanbul.
• BAYATİ, Hasan bin Mahmud (H.1331), Câm-ı Cem Ayîn, Alî Emîrî, Dersâdet Matbuası
• BULDUK, Üçler (1999), Osmanlı Beyliği’nin oluşumunda Oğuz-Türkmen Geleneğinin Yeri, Osmanlı, c.I. Edi. Güler Eren, Yeni Türkiye Yay., Ankara, ss.161-166.
• CHALKONDYLES, Laonikon (1662), Histoire generale des turcs, contenant l'histoire de Chalcondyle, c.I, Çev. Balsie de Urgenaire, Bas. chez Augustin Courbé dans la petite salle du palais a la palme, Paris
• ÇELEBİ, Elvan (1984), Menaâkıbû’l-Kudsiyye Fî Menâsıbü’l-Ünsiyye, Haz. İsmail E. Erünsal, A. Yaşar Ocak, Edebiyat Fakültesi Mat., İstanbul.
• ÇELEBİ, Kâtip (2009), Fezleketü akvâli’l-Ahyâr fî’İlmi’t-Târîh v’l-Ahbâr, Haz. Seyyid Muhammed es-Seyyid, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
• DEMİRCİ, Süleyman, “Erken Dönem Osmanlı Tarihi “Kara Bir Delik / A Blcak Hola” Mi?” Osmanlı Devletinin Kuruluşu “Gazi / Gaza” İdeolojisi İle İlgili Tartışmalar” Journal of History Stydies, V.5/1, Edi. Osman Köse, ss.89-100.
• EMECEN, Feridun “Osmanlı Devleti’nin Kuruluşundan Fetret Devrine” Türkler, IX, Yeni Türkiye Yay. Ankara, ss.15-32.
• ENVERÎ (2012), Dütûrnâme-i Enverî, Haz. Necdet Öztürk, Çamlıca, İstanbul.
• ERDAL, İbrahim (2008),“Cumhuriyet Döneminde Yörüklerin İskânı Konusu”, Osmanlıdan Cumhuriyete Yörükler ve Türkmenler, Edi: H. Beşirli, İ. Erdal, Phoenix Yay. Ankara
• GALLOTTA, Aldo (1997), “Oğuz Efsanesi” ve Osmanlı Devletinin Kökenleri: Bir İnceleme” Osmanlı Beyliği, Edi. Elizabeth A. Zachariadou, Çev. G. Çağalı Güven, İsmail Yerguz, Tülin Altınova, Tarih Vakfı Yurt Yay., ss.41-61.
• GİBBONS, Herbert Adams (1916), The Foundation of the Ottaman Empire, The Century Co., New York
• HALAÇOĞLU, Yusuf (2011), Anadolu’da Aşiretler, Cemaatler Oymaklar (1453-1650), Cilt III, Togan yay. İstanbul.
• HEYWOOD, (Colin J. 1999), “Osmanlı Devleti’nin Kuruluş Problemi: Yeni Hipotez Hakkında Bazı Düşünceler”, Osmanlı, c.I., Edi. Güler Eren, Yeni Türkiye Yay., Ankara, ss. 137-145.
• http://www.gazigunduzalp.com/hirkatepekoyu.htm (15.01.2015)
• İBN-İ KEMAL (1991), Tevarih-İ Alî Osman, Haz.Şerafettin Turan, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• İMBER, Colin (1997), “Osman Gazi Efsanesi”, Osmanlı Beyliği, Edi. Elizabeth A. Zachariadou, Çev. G. Çağalı Güven, İsmail Yerguz, Tülin Altınova, Tarih Vakfı Yurt Yay., ss.68-77.
• İNALCIK, Halil (2011), Devlet-i Aliyye (Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar I), 49.Baskı, Türkiye İş Bankası Yay., İstanbul
• İNALCIK, Halil “Tarih: Sadece Tarihten İbaret midir?” Kuruluş, Edi. Elif Ayla, Hayy Kitap, 2. Bas., İstanbul, ss.41-66.
• JORGA Nicolae, (2005), Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, c.I, Çev. Kemal Beydili, Nilüfer Epçeli, Yeditepe Yay., İstanbul
• KILIÇBAY, Mehmet Ali (2004), “Osmanlı Kuruluşunun Efsanevi Yanı”, Efsaneler ve Gerçekler, (Panel Bildirileri), İmge Kitabevi, 2. Bas., Ankara, ss.25-33.
• KIRZIOĞLU, M. Fahrettin (1952), Dede-Korkut Oğuznameleri, I. Kitap, Burhanettin Erenler Matbaası, İstanbul.
• KOCA, Salim (2002), “Anadolu Türk Beylikleri”, Türkler, VI, Yeni Türkiye Yay. Ankara, ss. 703-755
• KÖPRÜLÜ, Fuad (1984), Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu, Tarih Kurumu Basımevi, Ankara
• KÖPRÜLÜ, M. Fuat (1943), “Osmanlı İmparatorluğu’nun Etnik Menşei Mes’eleleri” Belleten, c.7, s.28, Türk Tarih Kurumu, Ankara, ss.219-313.
• KÖPRÜLÜ, O. Fuat (1999), “Osmanlı Devletinin Kuruluşu ve Gelişmesindeki İtici Güçler”, Osmanlı, c.I., Edi. Güler Eren, Yeni Türkiye Yay., Ankara, ss.153-162.
• LİNDNER, Rudi Paul (2000), Ortaçağ Anadolu’sunda Göçebeler ve Osmanlılar, Çev. Müfit Günay, İmge Kitabevi, Ankara
• LİNDNER, Rudi Paul (1999), “Selçuklular, Moğollar ve Osmanlılar Arasında”, Osmanlı, c.I., Edi. Güler Eren, Yeni Türkiye Yay., Ankara, ss.146-152.
• LİNDNER, Rudi Paul (2010), Explorations in Ottoman Prehistory, V.4., The University of Michigan Press, United Stade of America
• BULDUK, Üçler (1997), İdari ve Sosyal Açıdan Karakeçili Aşireti ve Yerleşmeleri, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, c. 19, sayı. 30, Ankara , ss.37-52.
• MAHMÛD EL-KÂŞGARÎ (2007), Dîvânü Lugât’it Türk, Haz. S. Tuba Yurtsever, Seçkin Erdi, Kabalcı Yay.,İstanbul
• MERÇİL, Erdoğan (1997), Müslüman-Türk Devletleri Tarihi, T.T.K., 3. Bas. Ankara
• MİCHAEL, Psellos (2014), Mikhail Psllos’un Khronographia’sı, Haz. Işın Demirkent, Türk Tarih Kurumu, Ankara
• MUSTAFA NURİ PAŞA (2014), Netâyicü’l-Vukû’ât, Haz. Yılmaz Kurt, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
• NÂİMÂ MUSTAFA EFENDİ (1967), Nâimâ Tarihî, Çev. Zuhuri Danışman, Zuhuri Danışman Yay., İstanbul.
• NEŞRÎ, Mevlânâ Mehmed (2013), Cihannümâ (Osmanlı Tarihi 1288-1485), Haz. Necdet Öztürk, Bilge Kültür Sanat Yay., İstanbul.
• ORUÇ BEĞ (2014), Oruç Beğ Tarihi, Haz. Necdet Öztürk, Bilge Kültür Sanat, İstanbul.
• ÖZKUL Osman (2007), “Karakeiçili Aşireti Hakkında Yapılmış Bir Çalışma” , Anadolu’da Yörükler (Tarihi ve Sosyal İncelemeler), Phoenix, Ankara
• PACHYMERES, Georges (2009), Bizanslı Gözüyle Türkler, Çev. İlcan Bihter Barlas, İlgi Kültür Sanat Yay., İstanbul
• RASONYİ, Lazlo (1993), Tarihte Türklük, T.K.A.E., 3. Bas. Ankara, 1993
• SOYGÜZEL, Hasan “Metodoloji: Bilinmezlik Mağarasının Haritası”, Kuruluş, Edi. Elif Ayla, Hayy Kitap, 2. Bas., İstanbul, ss.19-40
• STEINHERR, Irène Beldıceanu (2002), “Osmanlı Devleti'nin Kuruluşunun İncelenmesinde Tahrir Defterlerinin Önemi” XII. Türk Tarih Tarih Kongresi, 4-8 Ekim 1999, C. III, Kısım III, Ankara, ss.1-7.
• ŞİMŞİRGİL Ahmet (2014), Kayı-I, Timaş, 14. Bas. İstanbul
• ŞÜKRULLAH EFENDİ (2010), Behcetü’t Tevârîh, Haz.Hasan Almaz, Mostar, İstanbul
• TİMUR, Taner (2004), “Kurucu Efsaneler ve Devlet”, Efsaneler ve Gerçekler, (Penel Bildirileri), İmge Kitabevi, 2. Bas., Ankara, ss.35-46
• TOGAN, A.Zeki Velidî (1972), Oğuz Destanı (Reşideddin Oğuznamesi, Tercüme ve Tahlili), Kayı Yay. İstanbul
• TURAN, Osman (1965), Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ankara,
• TÜRKAY, Cevdet (2005), Başbakanlık Arşivlerine Osmanlı İmparatorluığu’nda Oymak, Aşiret ve Cemaatlar, İşaret Yay. İkinci Bas. İstanbul.
• UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (1988), Osmanlı Tarihi, c.I, türk Tarih Kurumu Yay., Ankara
• WİTTEK Paul (1985), Osmanlı İmparatorluğunun Doğuşu, Çev. Famagül Berktay, Kaynak Yayınları, İstanbu
• YAZICIZÂDE ALİ (2014), Selçuk-Nâme (Tıpkıbasım), Haz. Abdullah Bakır, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
• YILMAZ , Yakup (2015), “Samsun Yörükleri”, Geçmişten Günümüze Samsun/Canik ve Değerleri, Canik Belediyesi Kültür Yay., Samsun, ss.371-390.
• YILMAZ, Hakan (2009), “Osmanlı Hanedanı Oğuz Soyundan Kayı Boyundandır”, Hakikat Dergisi, Ekim, 2009, http://www.hakikat.com/anabuay.html (15..1.2015.)
• YILMAZ, Hakan, “Osman Gazi’nin Bastırdığı Sikkeler ve Ona Atfedilen Yeni Bir Sikke hakkında”, Hakikat Dergisi, Nisan 2011, http://www.hakikat.com/anabuay.html (11.01.2015).
• YÜCEL, İsmet (2002), Kayı Boyu Karakeçili Yörükleri Yarımca, Kişisel Bas., Ankara.