Bu çalışmada, Sarıgöl Fay Zonu boyunca
gözlenen yüzey deformasyonları incelenmiştir. Sarıgöl kasabası, Gediz
Grabeni’nin güneydoğu ucunda yer alır. Çalışma alanında yüzlek veren birimler,
alttan üste doğru, Menderes Masifi’ne ait metamorfik kayalar, Pliyo–Pleyistosen
yaşlı Asartepe formasyonu ve Holosen yaşlı alüvyonlardır. Asartepe formasyonu
zayıf çimentolanmış kırıntılı kayaçlardan oluşmaktadır ve metamorfik kayaçları
uyumsuzlukla örtmektedir. Haritalanan
faylar, Sarıgöl alanını üç bloğa ayırır. Sarıgöl yerleşim alanını kat eden
faylardan biri (Sarıgöl Fayı) kanallarda, asfalt yolda ve evlerin duvarlarında
deformasyonlara neden olmuştur. 2000 yılında Sarıgöl Fayı’nın yüzey
deformasyonu boyunca meydana gelen düşey yer değiştirme miktarları 20 – 45 cm olarak ölçülmüştür.
2010 yılında aynı hatta ölçülen yer değiştirme miktarları 1.00 – 1.25 m’dir.
Çalışmada, on yıllık dönem içinde meydana gelmiş olan 60 – 85 cm’lik ilave
oturmaların nedenleri araştırılmıştır. Listrik-normal büyüme fayı olarak
tanımlanan Sarıgöl Fayı’nın düşen bloğu üzerinde gelişen fay cebinde, zemin
tabakaları fayın konveks şekilli aynasına doğru eğimlidir. Bu cepte, yüzeyden
itibaren 9.0 – 11.5 m
derinliğinde, geçirimsiz özellikte, CH-tipi killer ve bu kil seviyesinin
üzerinde de silt ve kum tabakaları yer almaktadır. Fayın aynası ve geçirimsiz
kil tabakası üzerinde yer alan üçgende, aşırı yağışlar sonrasında yüzey suları
birikmektedir. Listrik faya doğru eğim kazanmış kumlu zeminlerin yağışlar
sonrasında su ve eğimin etkisi ile borulanarak fay açıklığından kaçtığı tahmin
edilmektedir. Açıklık oluşumu, konveks fay yüzeyinde düşen fay bloğunun dönme
hareketiyle açıklanmıştır. Diğer taraftan, su seviyesi düşümü her metrede
yaklaşık 1 ton/m2’lik fazladan bir gerilme oluşturmuş ve normal
konsolide olmuş killi zeminler yeniden konsolidasyona uğramıştır. 2000 – 2010
yılları arası kuraklık problemi ve aşırı su çekimine bağlı olarak yeraltısu
seviyesinin düşümüyle gelişen alansal oturmalar (sübsidans) ve sismik
aktiviteyle fay bölgesi boyunca meydana gelen düşey yer değiştirmeler, bu
çalışmada ayrıntılı olarak incelenmiştir.
Subjects | Geological Sciences and Engineering (Other) |
---|---|
Journal Section | Makaleler - Articles |
Authors | |
Publication Date | December 15, 2011 |
Submission Date | May 10, 2011 |
Published in Issue | Year 2011 Volume: 35 Issue: 2 |