Yabancı Paranın Finansal Başarısızlık Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: BIST Şirketleri Üzerine Ampirik Bir Çalışma

Year 2023, Volume: 8 Issue: 1, 316 - 324, 30.06.2023

Yunus Emre Kahraman , Yusuf Tepeli

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye'deki şirketlerin yabancı para pozisyonlarının finansal başarısızlık üzerindeki etkisini Altman Z-Skoru kullanarak incelemektir. 2011-2021 dönemi boyunca Borsa İstanbul’da yer alan 287 şirket üzerinde gerçekleştirilen çalışmada, yabancı para pozisyonları, yabancı para varlıkları ve yabancı para yükümlülükleri analiz edilmiştir. Bulgular, yabancı para yükümlülüklerinin ve yabancı para pozisyonunun Altman Z-Skoru üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığını göstermektedir. Ancak, yabancı para varlıklarının Altman Z-Skoru üzerinde ters yönlü ve anlamlı bir etkisi olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlar, Türkiye gibi dalgalı kur sistemine sahip ülkelerde şirketlerin yabancı para varlıklarının finansal başarısızlık riskini artırabileceğini göstermektedir. Çalışmanın kapsamlı bir şekilde yapıldığı ve geniş bir veri seti kullanıldığı vurgulanmıştır. İleriki çalışmalarda, şirketlerin türev araç kullanım düzeylerinin de dikkate alınarak daha doğru sonuçlara ulaşılması önerilmektedir.

Keywords

Yabancı Para, Finansal Başarısızlık, Altman Z, BİST 100

Examining the Effect of Foreign Currency on Financial Failure: An Empirical Study on BIST Companies

Abstract

This study examines the impact of foreign currency positions on financial distress in Turkey using the Altman Z-Score. It analyzes 287 companies in the BIST from 2011 to 2021. This research is the first to investigate the effects of foreign currency positions on financial distress in Turkey. The study also explores foreign currency positions, assets, and liabilities. The aim is to understand the significance of multinational companies' foreign currency positions in countries like Turkey with volatile exchange rates. The findings reveal that foreign currency liabilities and positions have no significant impact on the Altman Z-Score. However, foreign currency assets have a significant inverse effect, indicating increased financial distress risk. This suggests that foreign currency assets can be detrimental to companies in volatile currency markets like Turkey. The study provides comprehensive analysis with a wide range of companies and periods. Future research should consider companies' derivative instrument usage for better interpretation of the findings.

Keywords

Foreign Currency, Financial Failure, Altman Z, BIST 100

References

• Aksoy, A., & Göker, K. (2018). Evaluation of Financial Risk Levels of Commercial Banks in Borsa Istanbul: An Empirical Analysis. Journal of Financial Economics and Econometrics Studies, 2(2), 58-76.
• Al-Malkawi, H. A. N. (2011). Altman Z-score and foreign exchange risk exposure: Evidence from Jordan. International Research Journal of Finance and Economics, 63, 13-28.
• Altman, E. I. (1968). Financial ratios, discriminant analysis and the prediction of corporate bankruptcy. The Journal of Finance, 23(4), 589-609.
• Altman, E. I. (1984). A further empirical investigation of the bankruptcy cost question. Journal of Finance, 39 (4), 1067-1089.
• Amidu, M., & Abor, J. (2006). Determinants of the capital structure of Ghanaian firms. African Finance Journal, 8(2), 37-45.
• Bağcı, H. (2021). Kobi’lerin Finansal Sorunları. İçinde Hasan Aydın & Ceyda Yerdelen Kaygın (Ed.), Küçük Ve Orta Büyüklükteki İşletmelerde (Kobi) Muhasebe Ve Finans Üzerine Güncel Araştırmalar (s.63-76). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Bağcı, H., & Sağlam, Ş. (2020). Sağlık ve Spor Kuruluşlarında Finansal Başarısızlık Tahmini: Altman, Springate ve Fulmer Modeli Uygulaması. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 23 (1), 149-164.
• Bahar, O., Özkoç, H. H., & Samırkaş, M. (2014). Turizm ve Ekonomik Kalkınma İlişkisine Ampirik Bir Yaklaşım: Panel Koentegrasyon Analizi, S. Bekmez (Ed.), Farklı Boyutlarıyla Türkiye’de Kalkınma. Ankara: Efil Yayınevi.
• Bussiere, M., Cheng, G., Chinn, M. D., & Lisack, N. (2015). For a few dollars more: Reserves and growth in times of crises. Journal of International Economics, 97(2), 315-337.
• Claessens, S., Dooley, M. P., & Warner, A. (1995). Portfolio capital flows: hot or cold?. The World Bank Economic Review, 9(1), 153-174.
• Çelik, E., & Dursun, M. (2021). Financial Analysis of Enterprises Operating in the Textile, Apparel and Leather Manufacturing Industry. International Journal of Economics, Commerce and Management, 9(4), 46-59.
• Dominguez, K. M. (2020). Ex Revisiting Exchange Rate Rules. IMF Economic Review, 68,  693–719
• Fidan, Y. (2020). Evaluation of Financial Failure Risks of Companies Operating in the Textile, Apparel and Leather Industry: The Case of Borsa Istanbul. Journal of Multidisciplinary Academic Research
• Froot, K. A., & Stein, J. C. (1991). Exchange rates and foreign direct investment: an imperfect capital markets approach. The quarterly journal of economics, 106(4), 1191-1217.
• Gropp, R., & Boissay, F. (2012). Payment Defaults and Interfirm Liquidity Provision. Forthcoming in the Review of Finance, 4, 1-36.
• Gujarati, D. N. (2003). Basic econometrics (4th ed.). McGraw-Hill.
• Gülençer, S., & Hazar, A. (2020). Borsa İstanbul’da Faaliyet Gösteren İlaç Şirketlerinin Altman Z Skor ve TOPSIS Yöntemleri ile Değerlendirilmesi. Ekonomi ve Finansal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 83-105.
• Güriş, S. (2015). Stata ile Panel Veri Modelleri. İstanbul: Der Yayınları.
• Júnior, J.L.R. (2011). Exchange Rate Exposure, Foreign Currency Debt, and the Use of Derivatives: Evidence from Brazil. Emerging Markets Finance & Trade, 47(1), 67-89 
• Karadeniz, E., & Öcek, C. (2019). Finansal Başarısızlık Riski Taşıyan ile Taşımayan İşletmelerin Finansal Oranlarının Karşılaştırmalı Analizi: Borsa İstanbul Turizm İşletmelerinde Bir Araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 16(2), 191-206. DOI: 10.24010/soid.600207
• Karadeniz, E., İskenderoğlu, Ö., & Öcek, C. (2021). Kağıt ve Kağıt Ürünleri İmalat Sektörünün Finansal Performansının Ölçek Temelinde Analizi: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sektör Bilançolarında Bir Araştırma. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 23 (1) , 160-171.
• Kendirli, S., & Çıtak, F. (2022). Altman Modeli ile Finansal Başarısızlık Tahmini: BİST Orman, Kağıt ve Basım Endeksinde Faaliyet Gösteren Şirketlerde Bir Uygulama. Econder International Academic Journal, 6(1), 86-97. DOI:10.35342/econder.1077823
• Kulalı, T. (2016). Altman Z-Skor Modeli: Türkiye'de İflas Eden Şirketler Üzerine Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (69), 125-139.
• Medetoğlu, B., & Tutar, S. (2023). Springate S Ve Fulmer H Skor Modelleri İle Finansal Başarısızlık Tespiti: Borsa İstanbul Tekstil, Giyim Eşyası Ve Deri Sektörü Üzerine Bir Uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 24(1), 307-319. DOI: 10.31671/doujournal.1186265
• Asad, M., Tabash, M. I., Sheikh, U. A., Al-Muhanadi, M. M., & Ahmad, Z. (2020). Gold-oil-exchange rate volatility, Bombay stock exchange and global financial contagion 2008: Application of NARDL model with dynamic multipliers for evidences beyond symmetry. Cogent Business & Management, 7(1), 1849889.
• Salsabila, K. S., & Yulianti, E. (2022). Analisis Model Prediksi Financial Distress Pada Sektor Pertanian Yang Terdaftar di BEI Periode 2016-2020. Sains: Jurnal Manajemen dan Bisnis, 14(2), 153-168.
• Sayın, H. C. (2022). Sermaye Yapısı Kararları Ve Finansal Başarısızlık İlişkisi: Bist İmalat Sektörü Firmaları Üzerine Ampirik Bir İnceleme. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (31), 134-161.
• Spearman, C. (1904). The proof and measurement of association between two things. The American Journal of Psychology, 15(1), 72-101.
• Springate, G. L. V. (1978). Predicting The Possibility of Failure in A Canadian Firm (Unpublished Master’s Thesis), Simon Fraser University, Canada.
• Şahin, T., & Özkan, N. (2022). Covıd-19’un Borsa İstanbul'da İşlem Gören Otomotiv Firmalarının Finansal Başarısına Etkisi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(3), 516-527. DOI: 10.29106/fesa.1152427
• Tekin, B., & Gör, Y. (2022). Finansal Başarısızlık Tahmin Modelleri Ve Bankacılık Sektörü Mali Tabloları Üzerinden Bir Uygulama: Altman ve Springate Modelleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(40), 373-404. DOI: 10.14520/adyusbd.992296
• Terzi, S. (2011). Finansal rasyolar yardımıyla finansal başarısızlık tahmini: Gıda sektöründe ampirik bir araştırma. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 1 - 18.
• Tung, D. T., & Phung, V. T. H. (2019). An application of Altman z-score model to analyze the bankruptcy risk: Cases of multidisciplinary enterprises in Vietnam. Investment Management & Financial Innovations, 16(4), 181.
• Yerdelen Tatoğlu, Ferda (2013). İleri Panel Veri Analizi. İstanbul: Beta Yayıncılık, 2. Baskı.
• Yerdelen Tatoğlu, Ferda (2016). Panel Veri Ekonometrisi. İstanbul: Beta Yayıncılık, 3. Baskı.
• Yıldız, B., & Yılmaz, T., (2022). Yabancı Para Pozisyonunun Firma Kârlılığına Etkisi: Borsa İstanbul Örneği. ODÜSOBİAD, 12(2), 1399-1418, Doi: 10.48146/odusobiad.1089207
• Yılmaz, H., & Yıldıran, M. (2015). Borsada işlem gören işletmelerde mali başarısızlık tahmini: Altman modelinin BİST uygulaması. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 43-49.
• Zmijewski, M. E. (1984). Methodological issues related to the estimation of financial distress prediction models. Journal of Accounting Research, 22, 59–82. https://doi.org/10.2307/2490859