Turizm akademisyenlerinin metaverse farkındalıklarının araştırılması

Year 2025, Volume: 10 Issue: 2, 199 - 211

Pınar Göktaş , Burçin Cevdet Çetinsöz , Dr. Eda Hazarhun

https://doi.org/10.31822/jomat.2025-10-2-199

Abstract

Metaverse, eğitim alanında önem kazanan ve kullanımı yaygınlaşan bir kavram haline gelmiştir. Bu teknolojinin üniversitelerin turizm eğitimi sürecinde hızlı gelişmelere yön vermesi beklenmektedir. Tüm bu beklentiler ışığında turizm akademisyenlerinin metaverse kavramına ilişkin farkındalıklarının ortaya konulması ve bu kavrama ilişkin akademik çalışmaların yapılması nitelikli turizm eğitimi verilmesi açısından önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı, Yükseköğretim Kurulu'na (YÖK) bağlı devlet ve vakıf üniversitelerinde görev yapan turizm akademisyenlerinin metaverse farkındalıklarını belirlemektir. Araştırmanın verileri Süleymanoğulları ve diğerleri (2022) tarafından geliştirilen 5'li Likert tipi Metaverse Ölçeği kullanılarak nicel araştırma yöntemlerinden biri olan anket uygulama tekniği ile toplanmıştır. Araştırmanın örneklemini YÖK akademik sistemine kayıtlı akademisyenler (n=402) oluşturmaktadır. Turizm akademisyenlerinin demografik değişkenlerini belirlemek için tanımlayıcı istatistikler ve ölçeğin açıklayıcı faktör analizi yapılmıştır. Daha sonra çalışmanın amacı doğrultusunda oluşturulan hipotezler doğrultusunda t-testi ve tek yönlü varyans analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda, teknoloji ve sosyal çevre boyutu ile cinsiyet arasında (p>.05) anlamlılık düzeyinde farklılık olduğu tespit edilmiştir. Metaverse farkındalığın diğer boyutları olan yaşam tarzı ve dijitalleşme ile cinsiyet arasında (p<.05) anlamlılık düzeyinde anlamlı bir fark bulunmamıştır. Medeni durum, yaş grupları ve fakülte bölümlerine göre metaverse farkındalık boyutlarındaki farklılıkların analizi sonuçlarında (p<.05) anlamlılık düzeyinde anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Gelir grupları ile sosyal çevre boyutu, teknoloji ve dijitalleşme arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (p<.05). Ancak gelir grupları ile yaşam tarzı boyutu arasında anlamlı bir fark bulunmuştur. Turizm eğitiminde metaverse ve metaverse farkındalığa yönelik araştırmaların sınırlı olduğu göz önünde bulundurulduğunda, bu çalışmanın literatüre katkı sağlaması beklenmektedir.

Keywords

Metaverse, Turizm eğitimi, Turizm akademisyenleri, Turizm

Investigating the metaverse awareness of tourism academics

Abstract

Metaverse has become a concept that has gained importance in the field of education and its use has become widespread. This technology is expected to guide rapid developments in the tourism education process of universities. In the light of all these expectations, it is important to reveal the awareness of tourism academics regarding the concept of metaverse and carry out academic studies on this concept to deliver qualified tourism education. The aim of this study is to determine the metaverse awareness of tourism academics working in public and private universities affiliated with the Council of Higher Education (YÖK). The data of the study were collected by using the 5-point Likert type Metaverse Scale developed by Süleymanoğulları et al. (2022) with one of the quantitative research methods, namely the survey application technique. The sample of the research consists of academics (n=402) registered in the YÖK academic system. Descriptive statistics and explanatory factor analysis of the scale were carried out to determine the demographic variables of tourism academics. Subsequently a t-test and one-way analysis of variance were conducted in line with the hypotheses formed in line with the purpose of the study. The results of the study revealed that there was a difference between the technology and social environment dimension and gender at a significance level of (p>.05). No significant difference was found between the other dimensions of metaverse awareness, namely lifestyle and digitalization, and gender at the (p<.05) significance level. No significant difference was found at the (p<.05) significance level in the results of the analysis of differences in the dimensions of metaverse awareness according to marital status, age groups and faculty departments. No significant difference was found between income groups and social environment dimension, technology and digitalization (p<.05). However, a significant difference was found between income groups and lifestyle dimension. Considering that research into metaverse and metaverse awareness in tourism education is limited, this study is expected to contribute to the literature.

Keywords

Metaverse, Tourism education, Tourism academics, Tourism

References

• Aburbeian, A. M., Owda, A. Y., & Owda, M. (2022). A technology acceptance model survey of the metaverse prospects. Ai, 3(2), 285-302.
• Akbaba, A. İ., & Mühürdaroğlu, A. (2022). Endüstri 4.0 bağlamında üniversite 4.0 uygulamaları. N. İyit, Y.Akyıldız, B. H. Özbek (Eds.),In Sosyal ve Beşerî Bilimlerde Güncel Araştırmalar – II (s. 297-324). Gece Kitaplığı.
• Alkan, S., & Bolat, Y. (2022). Eğitimde metaverse: Bilgilendirici bir literatür taraması. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi. 9 (32), 267-295.
• Avcu, Y. E., Tilki, Z., Dereli, A., & Aksoy, İ. (2023). Lise öğrencileri metaverse hakkında ne düşünüyor? Bir karma yöntem araştırması, International Journal of Social and Educational Sciences, 5(9), 603-636.
• Ball. (2021). Framework for the metaverse, https://www.matthewball.vc/all/forwardtothemetaverseprimer / (accessed on 15.05.2024).
• Barten, M. (2024). Metaverse tourism: Overview, benefits, examples and more. https://www.revfine.com/metaverse-tourism/ (accessed on 20.05.2024).
• Bec, A., Moyle, B., Schaffer, V., & Timms, K. (2021). Virtual reality and mixed reality for second chance tourism, Tourism Management, 83.2-5.
• BTK. (2022). Metaverse ve NFT Tehditler ve Fırsatlar Araştırma Raporu, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, https://www.btk.gov.tr/uploads/pages/arastirma-raporlari/metaverse-ve-nft-tehditler-ve-firsatlar.pdf, (accessed on 10.05.2024).
• Buhalis, D., & Karatay, N. (2022). Mixed reality (MR) for generation Z in cultural heritage tourism towards metaverse, information and communication technologies in tourism 2022. In J.L. Stienmetz, B. Ferrer-Rosell, & D. Massimo (Eds.), Mixed Reality (MR) for Generation Z in Cultural Heritage Tourism Towards Metaverse. (pp.16-17). Springer.
• Büyükkarabacak, N., & Balyer, A. (2023). Metaverse olgusu ve Metaverse ile eğitim: Okul yöneticilerinin farkındalıkları ve görüşleri [Conference presentation], International Congress on Education and Social Sciences. Istanbul.
• Çakır, Z., Gönen, M., & Ceyhan, M. A. (2022). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin metaverse farkındalıklarının incelenmesi, CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(2), 406-418.
• Culture Route Festival. (2022). https://baskent.kulturyolufestivalleri.com/etkinlikler/baskenti-hayallerinle-dijitale-tasi, (accessed on 20.05.2024).
• Demir, Ç. (2022). Metaverse teknolojisinin otel sektörünün geleceğine etkileri üzerine bir inceleme, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 10(1), 542-555.
• Dionisio, J. D. N., Iii, W. G. B., & Gilbert, R. (2013). 3D virtual worlds and the metaverse: Current status and future possibilities. ACM computing surveys (CSUR), 45(3), 1-38.
• Dodd, L., & Johnson, K. (2009). Virtual tourism: Complementary or contradictory to traditional tourism? (Conference Presentation),Helsinki, Finland.
• Ercan, F. (2022). Metaverse teknolojisinin gelecekte turizm sektörüne olası etkilerin ibelirlemeye yönelik bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (4),1063-1092.
• Garip, S., & Köker, E. N. (2023). Metaverse’e yönelik kullanıcı algıları: Yeniliklerin yayılımı kuramı bağlamında nitel bir inceleme. Yeni Medya Dergisi. 14.235-250.
• Gaubert, J. (2021). Seoul to become the first city to enter the metaverse. What will it look like?, https://www.euronews.com/next/2021/11/10/seoul-to-become-the-first-cityto-enter-the-metaverse-w- hat-will-it-look-like,(accessed on 10.05.2024).
• Göçen, A. (2022). Eğitim bağlamında metaverse. Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi. 6 (1), 98-122.
• Göktaş, P., & Hazarhun, E. (2024). Metaverse etkinlik deneyimi üzerine nitel araştırma: Süleyman demirel üniversitesi metaverse girişim stüdyosu örneği, Alanya Akademik Bakış Dergisi, 8(2), 600-618.
• Göktaş, P., & Uygur, Ö. (2024). Okul yöneticilerinin metaverse farkındalığı, Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü Dergisi, 6(1), 19-39.
• Gursoy, D., Malodia, S., & Dhir, A. (2022). The metaverse in the hospitality and tourism industry: An overview of current trends and future research directions. Journal of Hospitality Marketing & Management, 31(5),527-534. https://doi.org/10.1080/19368623.2022.2072504.
• Habertürk. (2022). https://www.haberturk.com/metaverse-turkiyeye-37-milyar-dolar-katabilir-3526537-teknoloji, (accessed on 20.05.2024).
• Han, Y., Niyato, D., Leung, C., Kim, D. I., Zhu, K., Feng, S., & Miao, C. (2021). A dynamic hierarchical framework for IoT-assisted metaverse synchronization. Journal of Latex Slass Files, 14 (8), 1-16.
• Hazan, S. (2010). Musing the metaverse, heritage in the digital era, Multi-Science Publishing.
• Hazarhun, E. & Tepeci, M. (2023). Turizm Akademisyenleri Perspektifinden Turizm Eğitiminde Metaverse Kullanımı [Conference presentation], 23. Ulusal Turizm Kongresi. Denizli.
• Hazneci, U. Ö. (2019). Güncel arttırılmış gerçeklik uygulamalarının eğitim alanında kullanımı üzerine bir inceleme. [Conference presentation], Ondokuz Mayıs Üniversitesi Uluslararası 100. Yıl Eğitim Sempozyumu, Samsun.
• Hemmati, M. (2022). The metaverse: An urban revolution. Tourism of Culture, 2(7), 53-60, doi:10.22034/TOC.2022.323276.1067.
• Hollensen, S., Kotler, P., & Opresnik, M. O. (2022). Metaverse – The New Marketing Universe. Journal of Business Strategy. 44 (3), 119-125. https://doi.org/10.1108/JBS-01-2022-0014.
• Hussain, S. (2023) Metaverse for education-Virtual or real? Frontiers in Education, 8,1-4. https://doi.org/10.3389/feduc.2023.1177429.
• Kalaycı, Ş. (2008). Spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (3rd ed.). Guilford Press.
• Krejcie, R. V., & Morgan, D.W. (1970). Determining sample size for research activities, Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610.
• Kuş, O. (2021). Metaverse: Dijital büyük patlamada fırsatlar ve endişelere yönelik algılar, Intermedia International e-Journal, 8(15), 245-266.
• Lee, N., & Jo, M. (2023). Exploring problem-based learning curricula in the metaverse: The hospitality students’ perspective. Journal of Hospitality, Leisure, Sport & Tourism Education 32, doi: 10.1016/j.jhlste.2023.100427.
• Lee, S. G., Trimi, S., Byun, W. K., & Kang, M. (2011). Innovation and imitation effects in Metaverse service adoption. Service Business, 5(2), 155-172.
• Loong, B. L.S. (2014). Tourism and simulacrum: The computational economy of algorithmic destinations, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 144, 237-246. doi: 10.1016/j.sbspro.2014.07.292.
• Maharg, P., & Owen, M. (2007). Simulations, learning and the metaverse: Changing cultures in legal education. Journal of Information, Law, Technology, 1.1-17.
• Mckinsey & Company (2022). Value creation in the metaverse. https://www.mckinsey.com/capabilities/growth-marketing-and-sales/our-insights/value-creation-in-the-metaverse. (accessed on 26.06.2024).
• Mystakidis, S. (2022). Sustainable engagement in open and distance learning with play and games in virtual reality: playful and gameful distance education in VR. In Handbook of Research on Gamification Dynamics and User Experience Design (pp. 409-424). IGI Global.
• Özdemir, A., Vural, M., Süleymanoğulları, M., & Bayraktar, G. (2022). What do university students think about the metaverse?. Journal of Educational Technology and Online Learning, 5(4), 952-962.
• Pestek, A., & Sarvan, M. (2021). Virtual reality and modern tourism. Journal of Tourism Futures, 7(2), 245-250. doi: 10.1108/JTF-01-2020-0004.
• Rogers, E. M. (1995) Diffusion of Innovations. 4th Edition, New York: The Free Press
• Şahin, Kıymet, N. (2024). Dijital evren “Metaverse” platformlarındaki işlemlerin muhasebe faaliyetlerine etkisi. Hitit Sosyal Bilimler Dergisi. 17(ICAFR Özel Sayısı), 54-75.
• Sebastian, G. (2022). A study on metaverse awareness, cyber risks, and steps for increased adoption. International Journal of Security and Privacy in Pervasive Computing (IJSPPC), 14(1), 1-11.
• Serçek, S., & Korkmaz, M. (2023). Turizm sektöründe metaverse’ün kullanımına ilişkin sistematik bir literatür çalışması. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 6(5), 701-721.
• Squires, C. (2021, November 9). Seoul will be the first city government to join the metaverse https://www.tomorrow.city/seoul-metaverse/ (accessed on 19.09.2024).
• Suh, W., & Seongjin, A. (2022). Utilizing the metaverse for learner-centered constructivist education in the postpandemic era: An analysis of elementary school students. Journal of Intelligence. 10 (17).1-15. https://doi.org/10.3390/jintelligence10010017.
• Süleymanoğulları, M., Özdemir, A., Bayraktar, G., & Vural, M. (2022). Metaverse ölçeği geliştirme çalışması/A Scale development study for metaverse. Anatolia Sport Research, 3(1), 47-58.
• Turan, M., Mavibaş, M., Savaş Çağatay, B., & Çetin H. (2023). Beden eğitimi öğretmenlerinin metaverse bilgi düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. The Online Journal of Recreation and Sports (TOJRAS), 12(1), 25-42.
• Um, T., Kim, H., Kim, H., Lee, J., Koo, C., & Chung, N. (2022). Travel incheon as a metaverse: smart tourism cities development case in Korea, Information and Communication Technologies in Tourism, 226-231.
• Ural, A., & Kılıç, İ. (2005). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. Detay Yayıncılık.
• Venkatesh, V., & Davis, F. D. (2000). A theoretical extension of the technology acceptance model: Four longitudinal field studies. Management Science. 46 (2), 186-204.
• Yökakademik. (2024). https://akademik.yok.gov.tr/AkademikArama/view/searchResultview.jsp (accessed on 27.03.2024.