KÜLTÜR VE MEKAN İZLERİNİN PNÖMATİK (ŞİŞME) SİSTEMLER ARACILIĞIYLA CANLANDIRILMASI: BURSA ÖRNEĞİ

Year 2025, Volume: 2 Issue: 1, 1 - 14, 31.03.2025

Yasemin Bal , Arzu Cahantimur

Abstract

Pnömatik (şişme) strüktürler tek veya çift katman membran yüzeylerin genellikle hava ile basınçlandırılması sonucunda taşıyıcı hale gelen sistemlerdir. Kolay ve hızlı kurulumları, mimaride çeşitli form ile işlevde kullanılabilmeleri sayesinde kentsel mekanlarda uygulanabilen esnek strüktürlerdir. Kentler ile pnömatik sistemler benzer olarak sürekli değişen, dönüşen, hareketli ve yaşayan organizasyonlardır. Günümüzde kentlerin hızlı değişimi, modernleşme ve küreselleşme kentlinin yaşadığı mekana yabancılaşmasına, yersizleşmeye, kimliğin yitimine ve aidiyet duygusunun zayıflamasına neden olmaktadır. Bu kapsamda saha çalışması olarak seçilen Bursa kent merkezinde, kentlinin yaşadığı çevre ile bağının arttırılmasının hedeflendiği bir proje önerisi geliştirilmiştir. Kentin geçmişten günümüze gelişim sürecindeki önemli eksenler doğrultusunda belirlenen 4 nokta için pnömatik strüktürlü eğrisel formlarda yapılar önerilmektedir. Bu çalışma kapsamında kent mekanının geçmişle günümüz arasında bağ kurmasına destek olması hedeflenen “Pneu-Intersection” isimli proje sunulmaktadır. Önerilen birimler ile kentin kültürel sürekliliğinin panoramik bir şekilde deneyimlendiği şeffaf mekanlar yaratılmaktadır. Kent içerisinde bulunan tanımsız boşluklarda önerilen bu membran yüzeylerde aynı noktada eski kent görsellerinin bulunduğu birimlerle kentsel perspektifler yaratılarak geçmiş ve şimdiki zaman arasında görsel bir ilişki kurulmaktadır. Yapılı çevrede form, malzeme ve strüktür açısından farklılaşarak kentlinin gündelik akış içerisinde yaşadığı çevre ile bir bağ noktasının tanımlanması; kentsel mekanı anlama, aidiyet hissetme ve farkındalık yaratması hedeflenmektedir. Sonuç olarak tek ve çift cidarlı organik ve küresel formlarda tasarlanan pnömatik yapım sistemlerinde birimlerle kentlinin zamansal süreçler içerisinde değişen mekanı aynı konumda yaşayarak gözlemleyebileceği bir arakesit önerilmiştir.

Keywords

Kentsel Mekan, Sürdürülebilirlik, Pnömatik (Şişme) Sistemler, Bursa, Kültür

REVITALIZATION OF CULTURE AND SPACE TRACES THROUGH PNEUMATIC (INFLATABLE) SYSTEMS: BURSA CASE STUDY

Abstract

Pneumatic (inflatable) structures are systems that become carriers as a result of pressurizing single or double layer membrane surfaces, usually with air. They are flexible structures that can be applied in urban spaces thanks to their easy and fast installation and their ability to be used in various forms and functions in architecture. Cities and pneumatic systems are similar to each other, constantly changing, transforming, mobile and living organizations. Today, the rapid change of cities, modernization and globalization cause the alienation of the inhabitant from the space they live in, dislocation, loss of identity and weakening of the sense of belonging. In this context, a project proposal was developed in Bursa city center, which was selected as a field study, aiming to increase the connection of the inhabitant with the environment they live in. Pneumatic structures in curvilinear forms are proposed for 4 points determined in line with the important axes in the development process of the city from past to present. Within the scope of this study, the project called “Pneu-Intersection” is presented, which aims to support the connection between the past and present of the urban space. Transparent spaces are created where the cultural continuity of the city is experienced panoramically with the proposed units. In these membrane surfaces proposed in undefined spaces within the city, urban perspectives are created with units containing old city visuals at the same point and a visual relationship is established between the past and the present. It is aimed to define a connection point with the environment where the inhabitant lives in the daily flow by differentiating in terms of form, material and structure in the built environment; to understand the urban space, to feel a sense of belonging and to create awareness. As a result, an intersection is proposed where the inhabitant can observe the changing space in temporal processes by living in the same location with units in single and double-walled organic and spherical forms.

Keywords

Urban Space, Sustainability, Pneumatic (Inflatable) Structures, Bursa, Culture

References

• Alexander, C., Silverstein, M., Ishikawa, S., (1977). A Pattern Language. New York: Oxford University Press.
• Archdaily, (2019). Air Mountain Pavilion / Aether Architects, photographs Chao Zhang, 20 May 019, https://www.archdaily.com/917201/air-mountain-aether-architects, erişim tarihi: 13.05.2023.
• Aslanoğlu, R. A., (2000). Kent, Kimlik ve Küreselleşme. Ezgi Kitapevi, Bursa.
• Bal, Y., Arpacıoğlu, Ü. T., (2023). Model Proposal for the Use of Pneumatic (Inflatable) Structures in the Case of Earthquake Disaster. Journal of Architectural Sciences and Applications, vol. 8, Special Issue, 241-258.
• Bala, H. A., (2006). Mimarlık- Şehircilik, Bina-Kent, İç-Dış, Özel Kamusal Arasında Kentsel Arayüzler. Yapı Dergisi, 293, s. 44–49.
• Banham, R., (1965). A Home Is Not A House. Art in America 2, s. 76-79.
• Bektaş, C., (1996). Kenti Savunmak, Kentli Olmak. Cogito: Kent ve Kültürü, İstanbul.
• Birleşmiş Milletler (United Nations), Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları 2030, https://sdgs.un.org/goals, erişim tarihi: 10.07.2024.
• Brownlie, N., (2021). Inflatable City. Interior & Environmental Design, Social Digital, Duncan of Jordanstone College of Art and Design, Scotland, s. 11-17. Bober, W., Oktaba, M., (2019). R.B. Fuller's Innovative Architectural Designs. 7th Annual International Conference on Architecture and Civil Engineering, s. 667.
• Dernschwam, H., (1987). Istanbul ve Anadolu'ya Seyahat Günlüğü. Y. Öner (Çev.), Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Dostoğlu, N., Vural, T., (2004). Lörcher, Prost ve Piccinato'nun Bursa'daki Kentsel Gelişime Katkıları. Luigi Piccinato Bursa Planı Deneyimi, Bursa'da Yaşam Dergisi, 122-126.
• Frearson, A., (2016). BIG creates "bubble-like cloud pavilion" at Roskilde Festival 2016. Dezeen. https://www.dezeen.com/2016/07/12/big-bubble-cloud-inflatable-pavilion-roskilde-music-festival-2016-denmark/, erişim tarihi: 13.05.2023.
• Gürgen, İ., (2022). Bursa'nın Eski Çağları: Prusa'dan Bursa'ya. Bursa'da Zaman, Mekan ve İnsan, Bursa'nın Yunan İgalinden Kurtuluşunun 100. Yılı, Edt: Behçet Kemal Yeşilbursa, Bursa: Sentez Yayıncılık, 4. Bölüm, ss. 117-129.
• Harrouk, C., (2019). City of the Future Elaborates on Responsive Architecture. Archdaily, 24 December 2019, https://www.archdaily.com/928922/city-of-the future-elaborates-on-responsive-architecture, erişim tarihi: 13.05.2023.
• Harvey, D., (2013). Asi Şehirler, Şehir Hakkından Kentsel Devrime Doğru. Ayşe Deniz Temiz (Çev.), Metis Yayınları, İstanbul.
• Jamil, R., (2005). Study and Adaptability of Pneumatic Structures. Civil Engineering, Advisor: Zahid Tauqeer, vol 13.
• Keleş, R., (2005). Kent ve Kültür Üzerine. Mülkiye Dergisi, Cilt: 29, Sayı: 246, s. 9-18.
• Lynch, K., (1961). The Image of The City. M.I.T. Press, Cambridge.
• Marcipar, J., Onate, E., Canet, J. M., (2005). Experiences in the Design Analysis and Construction of Low Pressure Inflatable Structures. Textile Composites and Inflatable Structures, Vol 3, s. 241-257.
• Mumford, L., (2013). Tarih Boyunca Kent: Kökenleri Geçirdiği Değişimler ve Geleceği. Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Otto, F., (1970). Shells and Membranes. Genetics Sychology Monograps, Berlin.
• Parkes, J., (2022). Alexander McQueen reuses Smiljan Radić-designed inflatable dome for fashion show. Dezeen. https://www.dezeen.com/2022/10/13/alexander-mcqueen-smiljan-radic-inflatable-dome-spring-summer-2023-fashion/, erişim tarihi: 13.05.2023.
• Sjoberg, G., (2002). Sanayi Öncesi Kenti. Ayten Alkan ve Bülent Duru (Çev.), 20. Yüzyıl Kenti, İmge Yayınevi, Ankara.
• Tekeli, İ. (2000). Bursa’nın Tarihinde Üç Ayrı Dönüşüm Dönemi. Osmanlı Devleti’nin Kuruluşunun 700. Yıldönümünde Bursa ve Yöresi Uluslararası Kongresi, 6-8 Mayıs 1999, Bursa.
• Tekeli, İ., (2007). Anadolu'da Kent Tarihi Yazıcılığı Üzerine Bir Yöntem Önerisi: Bursa'nın Kentsel ve Mimari Gelişimi, Editör: Cafer Çiftçi, 50-97.
• Trancik, R., (1986). Finding Lost Space: Theories of Urban Design. New York: Van Nostrand Reinhold. URL 1. Performa Environmental Bubble, https://jesseseegers.com/The-Environment-Bubble, erişim tarihi: 14.12.2024
• URL 2. Türkiye’nin dünyadaki konumu. https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye#/media/Dosya:Turkey_(orthographic_projection).svg, erişim tarihi: 06.12.2024.
• URL 3. Bursa kentinin Türkiye’ deki konumu. https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Dosya:Bursa_in_Turkey.svg, erişim tarihi: 06.12.2024.
• URL 4. Haritalar, Google Maps, https://maps.google.com, erişim tarihi: 13.05.2023.
• URL 5. Eski Bursa fotoğrafları. https://onedio.com/haber/sehir-ve-insan-manzaralariyla-eski-bursa-dan-46-fotograf-505790, erişim tarihi: 13.05.2023.
• URL 6. Bursa hava fotoğrafı, https://cdn.emlakkulisi.com.tr/resim/orjinal/NzUxNDc1Nj-bursa-tophanede-donusum-calismalari-hiz-kesmiyor.jpg, erişim tarihi: 13.05.2023.
• Uz Sönmez, F., Yücel, A., Uluoğlu, B., (2009). Popüler Kültürün Kentsel Söylem Oluşturmadaki Etkisi. İTÜ Dergisi/a Mimarlık, Planlama, Tasarım; Cilt: 8, Sayı: 1, s. 57-66.