Does the Exchange Rate Have a Pass-Through Effect on Domestic Food Prices in Türkiye? An Empirical Study Using a Combined ANN Algorithm and VAR Method

Year 2024, , 1046 - 1059, 30.07.2024

Salih Çam

https://doi.org/10.21547/jss.1363034

Abstract

Döviz kuru dalgalanmalarının ekonomiler, işletmeler ve özellikle de tüketiciler için geniş kapsamlı sonuçları vardır. Bu nedenle, bu dalgalanmaların yurtiçi piyasalardaki gıda fiyatlarını hangi mekanizmalar aracılığıyla etkilediğini anlamak önemlidir. Bu çalışma, döviz kurları ile yurt içi gıda fiyatları arasındaki karmaşık ilişkiyi incelenmekte ve döviz kurunun yurt içi gıda fiyatlarına geçiş etkisi hesaplanmaktadır. Döviz kurunun gıda fiyatlarına etkisini incelemek için Ocak 2003-Temmuz 2023 dönemine ait aylık USD/TRY döviz kuru, dünya gıda fiyat endeksi, gıda ihracat-ithalat oranı ve Türkiye'deki gıda üreticileri fiyat endeksi verileri kullanılmıştır. Analize dahil edilen değişkenlerin optimal gecikmelerini belirlemek için vektör otoregresyon (VAR) yöntemi, USD/TRY döviz kurunun yurtiçi gıda fiyatları üzerindeki geçiş etkisini hesaplamak için ise yapay sinir ağı (YSA) algoritması kullanılmıştır. Sonuçlar, değişkenlerin gıda fiyatları üzerindeki geçiş etkisinin cari ay, bir önceki ay ve iki önceki ay olmak üzere üç ay boyunca devam ettiğini göstermektedir. Döviz kurunun gıda fiyatları üzerindeki toplam geçiş etkisi %27'yi bulmaktadır. Bu etkinin yarısı gıda fiyatlarına bir önceki aydan aktarılmaktadır. Yanı sıra gıda ihracatının gıda ithalatını karşılama oranı yurtiçi gıda fiyatlarındaki artışın yaklaşık %12’sinden sorumludur. Sonuçlar ayrıca en yüksek geçişkenlik etkisine sahip değişkenin üretici fiyat endeksi olduğunu ve gıda fiyatlarındaki artışın %90'ının iç dinamiklerden kaynaklandığını, yurtdışındaki fiyat artışlarının yurtiçi gıda fiyatlarına etkisinin sadece %10 civarında olduğunu göstermektedir.

Keywords

Gıda Fiyatları, Geçiş Etkisi, YSA Algoritması, VAR Metodu, Döviz Kuru

Does the Exchange Rate Have a Pass-Through Effect on Domestic Food Prices in Türkiye? An Empirical Study Using a Combined ANN Algorithm and VAR Method

Abstract

Exchange rate fluctuations have far-reaching consequences for national economies, companies and, above all, consumers. It is therefore important to understand the mechanisms by which these fluctuations affect food prices in domestic markets. In this context, we examine the complex relationship between exchange rates and domestic food prices and attempt to calculate the pass-through effect of the exchange rate on domestic prices. To examine the pass-through effect of the exchange rate on food prices, we use monthly USD/TRY exchange rate data from January 2003 to July 2023 as well as the global food price index, the export-import rate for food and the producer price index for food in Türkiye. We employ the vector autoregression (VAR) method to determine the optimal lags of the variables included in the analysis and the artificial neural network (ANN) algorithm to calculate the overall pass-through effect of the USD/TRY exchange rate on domestic food prices. The results show that the pass-through effect of the variable on food prices persists for three months: the current month, the previous month and the two previous months. The total pass-through effect of the exchange rate on food prices reaches up to 27%. Half of this impact comes from the previous month's food prices. In addition, the ratio of food exports to imports accounts for about 12% of the increase in domestic food prices. The results also show that the variable with the highest pass-through effect is the producer price index and that 90% of the increase in food prices is due to domestic dynamics, while the effect of price increases in foreign markets is only about 10%.

Keywords

Food Prices, the Pass-Through Effects, Artificial Neural Network, VAR Method, Exchange Rate

References

• Algan, N., İşcan, E., and Serin, D. (2021). Petrol fiyatının gıda fiyatları üzerine asimetrik etkisi: Türkiye örneği. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30(1), 11-21.
• Alola, U. V., Usman, O., and Alola, A. A. (2023). Is pass-through of the exchange rate to restaurant and hotel prices asymmetric in the US? Role of monetary policy uncertainty. Financial Innovation, 9(1), 1-19.
• Altıntaş, H. (2016). Petrol fiyatlarının gıda fiyatlarına asimetrik etkisi: Türkiye için NARDL modeli uygulaması. Journal of Management and Economics Research, 14(4), 1-24.
• Arbalı, E. C. (2003). Exchange rate pass-through in Turkey: Looking for asymmetries. Central Bank Review, 3(2).
• Aydin, A. B., and Özer, N. (2020). Turkey: Covid-19’un rekabet hukukundaki etkileri: Rekabet otoriteleri salgına nasıl cevap veriyor? Accessed date: 15.09. 2021
• Aydın, F. Saygılı, H. Saygılı, M. and Yılmaz, G. (2010). Dış ticarette küresel eğilimler ve Türkiye ekonomisi. TCMB Çalışma Tebliği, No.10/01.
• Barbaros, M., Kalayci, S., and Bakir, D. (2019). Türkiye’de gıda ihracatı, gıda fiyatları ve enflasyon arasındaki nedenselliğin analizi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(18), 537-548.
• Bayramoğlu, A., and Yurtkur, A. K. (2015). Türkiye’de gıda ve tarımsal ürün fiyatlarını uluslararası belirleyicileri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 63-73.
• Çakır, M., and Kaya, A. E. (2023). Türkiye’de döviz kuru geçişkenliği zamanla değişiyor mu? İstanbul İktisat Dergisi, 73(1), 359-383.
• Campa, J. M., and Goldberg, L. S. (2005). Exchange rate pass-through into import prices. Review of Economics and Statistics, 87(4), 679-690.
• Campa, J. M., Goldberg, L. S., and Gonzalez-Minguez, J. (2005). Exchange-rate pass-through to import prices in the Euro area. available at: https://www.nber.org/system/files/working_papers/w11632/w11632.pdf
• Çam S., Balli, E., and Sigeze, Ç. (2017). Petrol fiyatlarindaki oynaklığın ARCH/GARCH modelleri ve yapay sinir ağları algoritması ile tahmini. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(13), 588-597.
• Demirkılıç, S., Özertan, G., and Tekgüç, H. (2022). The evolution of unprocessed food Inflation in Turkey: An exploratory study on select products. New Perspectives on Turkey, 67, 57-82.
• Demirtaş, C., Yıldırım, E. S., and Dur, D. T. (2023). Do oil prices have an effects on food prices? Fresh evidences from Türkiye. İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(1), 79-91.
• Durgun, A. (2019). Döviz kuru dalgalanmalarının enflasyon üzerindeki geçiş etkisi: Türkiye örneği. International Review of Economics and Management, 6(2), 117-137.
• Ertuğrul, H. M., and Seven, Ü. (2023). Dynamic spillover analysis of international and Turkish food prices. International Journal of Finance and Economics, 28(2), 1918-1928.
• Fred (Federal Reserve Bank of St. Louis), 2023. World food index data. Accessed date: 13/09/2023. Available at: https://fred.stlouisfed.org/series/PFOODINDEXM#0
• Gokce, C. (2021). Petrol fiyatı ve döviz kurunun gıda fiyatları üzerine asimetrik etkisi: Türkiye örneği. Business and Economics Research Journal, 12(3), 599-611.
• Günçavdi, Ö., Küçükçifçi, S., and Bayar, A. A. (2013). Economic development and structural change: The role of the agriculture sector in Turkey. Middle East Development Journal, 5(2), 1350011-1.
• Güngör, S., and Deniz, E. (2022). Türkiye’deki gıda fiyatları ile petrol fiyatları ve döviz kuru arasındaki doğrusal olmayan ilişkinin incelenmesi: Zamanla-değişen parametreli VAR modelleri. Alanya Akademik Bakış, 6(2), 2481-2498.
• İçen H., İçen, N. M. E., and Polat, B. (2022). Türkiye’de gıda fiyatları, döviz kuru ve petrol fiyatları arasındaki asimetrik ilişki. Ekoist: Journal of Econometrics and Statistics, (37), 149-169.
• Kara, H., and Öğünç, F. (2012). Döviz kuru ve ithalat fiyatlarının yurtiçi fiyatlara etkisi. İktisat İşletme ve Finans, 27(317), 9-28.
• Karamollaoglu, N. (2018). Türkiye örneğinde döviz kuru değişimlerinin ihracat fiyatları ile yurtiçi fiyatlara yansıması: Bir literatür taraması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 19(2), 27-42.
• Kesici, B. (2023). "Covid-19 and food inflation: A case study of ARIMA modeling in Turkey," in post covid era, Istanbul: İstanbul University Press, 2023, pp.21-45.
• Korkmaz, S., and Bayır, M. (2015). Döviz kuru dalgalanmalarinin yurtiçi fiyatlara etkisi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(4), 69-85.
• Kose, N., Emirmahmutoglu, F., and Aksoy, S. (2012). The interest rate–inflation relationship under an inflation targeting regime: The case of Turkey. Journal of Asian Economics, 23(4), 476-485.
• Lopcu, K., and Şengül, S. (2018). Is the food price volatility responsible for inflation volatility? an investigation for Turkey. Topics in Middle Eastern and North African Economies, 20(2).
• Nicomedes, C. J. C., and Avila, R. M. A. (2020). An analysis on the panic during COVID-19 pandemic through an online form. Journal of Affective Disorders, 276, 14-22.
• Ozdurak, C. (2021). Major determinants of food price volatility in Turkey: inflation surge aftermath of 2016. Journal of Business Economics and Finance, 10(3), 103-114.
• Ozdurak, C. (2021). Major determinants of food price volatility in Turkey: inflation surge aftermath of 2016. Journal of Business Economics and Finance, 10(3), 103-114.
• Özen, E., Özdemir, L., and Grima, S. (2020). The relationship between the exchange rate, interest rate, and inflation: The case of Turkey. Available at: https://www.um.edu.mt/library/oar/bitstream/123456789/100372/1/The_Relationship_between_the_Exchange_Rate%2C_Interest_Rate_and_Inflation_The_Case_of_turkey%282020%29.pdf
• Schroeder, K. G., Alver, M. U., Baffes, J., Kabundi, A. N., Schmitt, U. K., Tuchschneider, D., and Yasar, P. (2022). Drivers of food price inflation in Turkey (English), World Bank Group. United States of America. Accessed Date: 19 Sep 2023. Available at: https://policycommons.net/artifacts/2446025/drivers-of-food-price-inflation-in-turkey-english/3467751/
• Selvi, M. S., and Cavlak, N. (2021). Gıda fiyatlarındaki aşırı artışların olası nedenleri ve Covid-19’un etkisi. Gıda, 47(1), 42-54.
• Sezgin, B., and Sezgin, Ş. (2021). The impact of food inflation on poverty in Turkey. Equinox Journal of Economics Business and Political Studies, 8(2), 256-273.
• Teker, D., Alp, E. A., and Kent, O. (2012). Long-run relation between interest rates and inflation: Evidence from Turkey. Journal of Applied Finance and Banking, 2(6), 41.
• Turkstat (Turkish Statistical Institute), 2023. Accessed Date: 13/09/2023. Available at: https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=fas%C4%B1llara%20g%C3%B6re%20enflasyon
• Turna, Y., and Özcan, A. (2021). The relationship between foreign exchange rate, interest rate and inflation in Turkey: ARDL approach. Journal of Ekonomi, 3(1), 19-23.
• Ulke, V., and Ergun, U. (2011). Econometric analysis of import and inflation relationship in Turkey between 1995 and 2010. Journal of Economic and Social Studies, 1(2).
• Uysal, D., Yilmaz, K. Ç., and Kasa, H. (2022). Döviz kuru ile gıda ve alkolsüz içecek fiyatları arasındaki zamanla değişen nedensellik analizi. Third Sector Social Economic Review, 57(1), 492-505.
• Stoevska, V. (2020). COVID-19 is driving up food prices all over the world. ILOSTAT. Accessed Date: 02/15/2021. Available at: https://ilostat.ilo.org/covid-19-is-driving-up-food-prices-all-over-the-world/ Vo, A. T., Ho, C. M., and Vo, D. H. (2020). Understanding the exchange rate pass-through to consumer prices in Vietnam: The SVAR approach. International Journal of Emerging Markets, 15(5), 971-989.
• Volkan, A., Saatçioğlu, C., and Korap, L. (2007). Impact of exchange rate changes on domestic inflation: The Turkish experience (No. 2007/6). Discussion paper.