According to the Turkish Press the Foreign Aids to the 19 August 1966 Varto Earthquake

Year 2023, Volume: 22 Issue: 1, 201 - 222, 27.01.2023

Fadime Tosik Dinç

https://doi.org/10.21547/jss.1226344

Cited By: 1

Abstract

The Varto Basin, located on the North Anatolian Fault System, has experienced many devastating earthquakes in the historical period. The earthquake, which took place in the Republic period on August 19, 1966, killed 2,529 people, became the most devastating one. The earthquake, the central base of Mus’s Varto district, has caused great damage in Mus’s Bulanik, Bingol’s Karliova and Erzurum’s Hinis, Tekman and Cat districts and their villages. After the earthquake, the Demirel’s Cabinet launched efforts to address the immediate needs of earthquake victims by mobilizing all institutions. As well as collecting aid in-kind and cash for earthquake victims through the campaigns launched by institutions and organizations in the country, many countries and their aid organizations also provided in-kind and cash aid for earthquake victim. The aid from foreign countries has undoubtedly contributed and benefited as much as the aid provided in the country to address the immediate needs of earthquakes. In this study, the issue of foreign aid sent to Turkey in the 19 August 1966 Varto earthquake was discussed and the study was prepared in the view of the information shared by the Turkish press. The study aims to reveal how many international charitable organizations, companies and individuals have demonstrated their efforts to support and assist in the times of disaster, to explore the amount of foreign aid, the countries of origin, the way it arrived and Turkey’s place in the international arena

Keywords

Earthquake, Varto, Foreign aid, Earthquake Victims, International Committee of the Red Cross

Türk Basınına Göre 19 Ağustos 1966 Varto Depremine Yapılan Dış Yardımlar

Abstract

Kuzey Anadolu Fay Sistemi üzerinde bulunan Varto Havzası tarihsel dönemde birçok yıkıcı depreme maruz kalmıştır. 19 Ağustos 1966 tarihinde gerçekleşen ve 2.529 kişinin hayatını kaybetmesine sebep olan deprem en yıkıcısı olmuştur. Merkez üssü Muş’un Varto ilçesi olan deprem Muş’un Bulanık, Bingöl’ün Karlıova ve Erzurum’un Hınıs, Tekman ve Çat ilçeleri ile bağlı köylerinde büyük hasarlara neden olmuştur. Deprem haberinin alınmasından sonra dönemin Demirel Hükümeti tüm kurum ve kuruluşları harekete geçirerek, depremzedelerin acil ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik çalışmaları başlatmıştır. Kurum ve kuruluşların yurt içinde açtıkları kampanyalarla depremzedeler için aynî ve nakdî yardımlar toplandığı gibi, çok sayıda ülke ve onların yardım kuruluşları da depremzedeler için aynî ve nakdî yardımlarda bulunmuşlardır. Depremzedelerin acil ihtiyaçlarının giderilmesinde ülke içinde yapılan yardımlar kadar hiç kuşkusuz dış ülkelerden gelen yardımların da büyük katkısı ve faydası olmuştur. Bu çalışmada 19 Ağustos 1966 Varto depreminde Türkiye’ye gönderilen dış yardımlar konusu ele alınmış ve çalışma Türk basınının kamuoyu ile paylaştığı bilgiler ışığında hazırlanmıştır. Çalışma ile uluslararası birçok yardım kuruluşunun, şirketlerin ve şahısların felâket zamanlarında dayanışma ve yardımlaşma çabalarını nasıl ortaya koyduklarını tespit etmek ve dış yardımların miktarı, geldiği ülkeler ve geliş şeklini inceleyerek Türkiye’nin uluslararası arenadaki yeri ortaya konulmak istenmiştir.

Keywords

Deprem, Varto, Dış yardım, Depremzede, Uluslararası Kızılhaç Komitesi

Supporting Institution

Destekleyen kurum bulunmamaktadır.

References

• Afetzedelerin durumu gün geçtikçe vahimleşiyor, (19.10.1966). Şark Telgraf.
• AİD deprem bölgesi için 7,5 milyon lira veriyor, (28.08.1966). Milliyet.
• Ankara’da bugün, (02.09.1966). Ulus.
• Bakanlar Bingöl’de, (21.08.1966). Akşam.
• Bakanlar Kurulu dün geceki toplantısı, (22.08.1966). Vatan.
• Başbakan Demirel Erzurum’a gitti, (20.08.1966). Vatan.
• Beşer, M. (16.09.1966). Gelen yardımlar neden yerine ulaşmıyor?. Cumhuriyet.
• Bir Alman şahsı adına 10 bin mark bağışladı, (30.08.1966). Vatan.
• Bulgaristan büyükelçiliği, millî bayram için ayrılan kokteyl tahsisatını deprem felaketzedelerine ayırtmıştır, (09.09.1966). Ulus.
• Bütün dünyadan yardım geliyor, (21.08.1966). Milliyet.
• Büyük depremler, Erişim Tarihi: 14.01.2023, http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/2/deprem-bilgileri/buyuk-depremler.
• Büyüksaraç, A. & Bektaş, Ö. (2017). Varto depremi 19 Ağustos 1966. İstanbul: Çantay Yayınları.
• Demirel açıkladı “yıkılan şeyler yeniden kurulacak”, (21.08.1966). Vatan.
• Demirel deprem bölgesine gidiyor, (20.08.1966). Akşam.
• Demirel Hınıs’ta konuşurken deprem oldu, (20.08.1966). Akşam
• Deprem Bölgesi Meclis Araştırma Komisyonu Raporu (DBMAKR), Erişim Tarihi: 28.09.2022,https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MM__/d02/c016/mm__02016095.pdf.
• Deprem bölgesinde gittikçe kötü haberler geliyor, (21.08.1966). Ulus.
• Deprem bölgesinde alınacak acil bütün tedbirler tespit edildi, (26.08.1966). Ulus.
• Deprem bölgesinde son durum, (22.08.1966). Ulus.
• Deprem bölgesine dışarıdan yardım geliyor, (22.08.1966). Vatan.
• Deprem konusunda TİP milletvekilleri genel merkeze tel çekti, (20.09.1966). Yeni Uyanış.
• Deprem neticesi tespit edildi, (09.03.1966). Şark Telgraf.
• Depreme yardımlar devam ediyor (15.09.1966). Vatan.
• Depremin büyüklüğü ve şiddeti aynı kavramlar mıdır?, Erişim Tarihi:12.07.2022, https://www.afad.gov.tr/depremin-buyuklugu-ve-siddeti-ayni-kavramlar-midir.
• Dikmen, E. (1967). “Deprem ve Sonrası”. Varto ve Ölüm Sükûtu, Ankara: Varto Kültür, Tanıtma ve Yardımlaşma Derneği Yayınları.
• Dış yardımlar, (24.08.1966). Milliyet.
• Doğu Anadolu halâ sallanıyor, (21.08.1966). Vatan.
• Doğu Anadolu’da deprem, (08.03.1966). Cumhuriyet.
• Doğuda deprem, (08.03.1966). Akşam.
• Doğuda deprem, (20.08.1966). Ulus.
• Doğuya yardım büyük bir yekûn tutuyor, (30.08.1966). Cumhuriyet. Doktor Sükan “irtibat sağlanacak” dedi, (21.08.1966). Vatan.
• Ergünay, O. (1967). 19 Ağustos 1966 Varto deprem raporu. Ankara: İmar İskân Bakanlığı Deprem Bölgeleri İcra Heyeti Başkanlığı.
• Felaketzedeler için, (21.08.1966). Ulus. Felaketzedeler için, (07.09.1966). Vatan.
• Felaketzedelere en büyük yardımı Suudi Arabistan yaptı 1 milyon 750 bin lira, (23.08.1966). Vatan.
• Felaketzedelere yeni yardımlar, (18.10.1966). Vatan.
• Felaketzedelerin çoğu kışı başka yerde geçirmek istedi, (04.09.1966). Ulus.
• Gıda yardımını ordu dağıtıyor (24.08.1966). Ulus.
• Güney Kore felaketzedelere 23 bin dolarlık yardım yaptı, (08.11.1966). Vatan.
• İmar Bakanı “Beyaz Kitap” çıkaracak, (04.10.1966). Akşam.
• İngiltere’den yardım geldi, (04.10.1966). Vatan.
• İsveç’ten Varto’ya 130 ev geliyor, (17.09.1966). Milliyet.
• Kandilli Rasathanesi ve DAE Ulusal Deprem İzleme Merkezi, 17 Eylül 2013 Tüten-Muş Depremi Hakkında Bilgi Notu, Erişim Tarihi: 14.01.2023, http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/2/deprem-bilgileri/onemli-depremler/, 17_Eylul_2013_MUS.pdf.
• Ketin, Î. (1976). San Andreas ve Kuzey Anadolu fayları arasında bir karşılaştırma. Türkiye Jeoloji Kurumu bülteni, 19, 149-154.
• Kocadağ, Ç. (1967). Varto. İstanbul: Aksiseda Matbaası.
• Konya’da Vartolular dilencilik yapıyor, (09.10.1966). Yeni Uyanış. Meclis olağanüstü toplantıya çağrıldı, (22.08.1966). Akşam.
• Millet Meclisi Tahkikat Komisyonu dilekçe kabul etmiyor, (13.12.1966). Yeni Uyanış.
• Millet Meclisi Tutanak Dergisi, (14.11.1966). D.2, B.5, O.1, C.9. Erişim Tarihi: 28.09.2022, ://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MM__/d02/c009/mm__02009005.pdf.
• Millet Meclisi Tutanak Dergisi, (16.11.1966). D.2, B.6, O.1, C.9. Erişim Tarihi: 28.09.2022, https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MM__/d02/c009/mm__02009006.pdf.
• Millet Meclisi Tutanak Dergisi, (18.11.1966). D.2, B.7, O.1, C.9. Erişim Tarihi: 28.09.2022, https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MM__/d02/c009/mm__02009007.pdf.
• Millet Meclisi Tutanak Dergisi, (25.11.1966). D.2, B.10, O.1, C.9. Erişim Tarihi: 23.01.2022, https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MM__/d02/c009/mm__02009010.pdf
• Millet Meclisi Tutanak Dergisi, (03.05.1967) D.2, B.95, O.1, C.16. Erişim Tarihi: 29.09.2022,https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MM__/d02/c016/mm__02016095.pdf.
• Milletvekilimiz Nermin Neftçi’nin yeni basın toplantısı, (23.09.1966). Yeni Uyanış.
• Mirze, S. H. (2013). Varto Havzası (Muş) ve çevresinin jeomorfolojisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elâzığ. Erişim Tarihi: 18.09.2022, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Muşta zelzele, (01.06.1946). Cumhuriyet.
• Ne Oluyor?, (29.08.1966). Yeni Uyanış.
• Ölenlerin sayısı 3000, (21.08.1966). Vatan.
• Ölü sayısı 3000 in üstüne çıktı, (23.08.1966). Ulus.
• Pakistan deprem bölgesine çadırla battaniye gönderdi, (01.09.1966). Milliyet.
• Taşman, C. E. (1946). Varto ve Van depremleri. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü mecmuası, 2/36, 287-291.
• Tek, A. (2018). Felaketin belleği: 66 Varto depremi ve etrafında oluşan kolektif hafıza. Kebikeç, 45, s. 145-170.
• Türeli, O.N. (13.12.1966). “Fakir vatandaş dinlensin”. Yeni Uyanış.
• Türeli, O.N. (14.12.1966). “Böyle kurul olur mu?”. Yeni Uyanış.
• Unat, K. (2018). 1943 Adapazarı-Hendek depremi ve yankıları. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 63, 365-385.
• Vali istifaya davet olunuyor!, (05.09.1966), Yeni Uyanış.
• Varto haritadan silindi, (22.08.1966). Şark Telgraf.
• Varto’da yeniden şiddetli bir deprem oldu, (12.07.1966). Şark Telgraf.
• Vartolulara beklemeleri tavsiye edildi, (08.09.1966). Ulus.
• Varto’ya giden yardım yetersiz, (29.08.1966). Ulus.
• Yardımlar, (31.08.1966). Ulus.
• Yardımlar yerine ulaşmıyor, (03.09.1966). Ulus.
• Yedi devlet yardım için başvurdu, (22.08.1966). Milliyet.
• Yeni yardımlar, (01.09.1966). Cumhuriyet.
• Yuca, İ. S. (2022). Ulusal ve yerel basında “1966 Varto Depremi”. Yuca, İ. S. (Ed). Varto insan-mekân-hafıza, Ankara: Ütopya yayınevi.
• Zengin, E. (2020, Haziran). Cumhuriyet Dönemi’nde (Muş) Varto’da yaşanan depremler (1946-1966). Turkish Studies-History, 15(2), 791-811. https://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.43147.