Türkiye Millî Eğitim Şuraları Eğitim Programlarına İlişkin Kararlarının Felsefi Yönden İncelenmesi: Cumhuriyet’in İlk Yüzyılına İlişkin Dönemsel Bir Analiz

Year 2023, Volume: 22 Issue: Cumhuriyet'in 100. Yılı, 55 - 85, 28.10.2023

Yusuf Sözer

https://doi.org/10.21547/jss.1356873

Abstract

Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yüzyılına yayılan Millî Eğitim Şuralarının eğitim programlarına ilişkin kararlarını idealist, realist, pragmatist, natüralist, politeknik, varoluşçu ve yapılandırmacı felsefelere göre tek parti (1923-1950), çok partili (1950-1980), otoriter (1980-2000) ve teknolojik atılım (2000-2023) olmak üzere dört dönem çerçevesinde incelemeyi amaçlamıştır. Çalışma kapsamına temel ve ortaöğretim programları dahil edilirken yükseköğretim programları kapsam dışında bırakılmıştır. Çalışma, açıklayıcı durum deseninde gerçekleştirilmiş nitel bir araştırmadır. Çalışmada, 409 şura kararı felsefi analize tabi tutulmuş ve şu sonuçlara ulaşılmıştır: Eğitim programlarının hedef boyutunda yetiştirilmek istenen insan tipine ilişkin olarak tek parti döneminde millî şuur sahibi, çok partili ve otoriter dönemde Atatürk İlke ve İnkılaplarına bağlı birey ve teknolojik atılım döneminde evrensel değerlerin eklendiği ideal birey yetiştirmeye odaklı olarak idealist; öğretim durumlarına ilişkin şura kararlarına ilk üç dönemde idealist, realist ve pragmatist ve ölçme değerlendirme boyutunda standartların belirlenmesi anlamında realist felsefenin ağırlık kazandığı görülmüştür. Eğitim kademelerine ilişkin şura kararları çerçevesinde, temel eğitimde toplum ve bilim kaynaklarını esas alan idealist ve realist; ortaöğretimde özellikle de mesleki ve teknik orta öğretimde üretici birey ve kalkınma ihtiyaçları doğrultusunda pragmatist ve politeknik felsefelerin baskın olduğu gözlenmiştir. Alan eğitimi programları çerçevesinde, mesleki eğitim her dönemde artan bir politeknik eğilim gösterirken, sanat, spor, ahlak ve değerler eğitimi alanlarında belli dönemlerde ağırlık kazanmış ve genel olarak idealist ve realist anlayışlar öne çıkmıştır. Teknolojik atılım döneminde, karar metinlerine yansıyan felsefi anlayışların daha fazla çeşitlendiği ve önceki dönemlerin toplumu önceleyen anlayışlarına karşıt olarak bireyi önceleyen natüralist, yapılandırıcı ve varoluşçu felsefelerin etki alanını genişlettiği sonucuna varılmıştır.

Keywords

Eğitim felsefeleri, Milli Eğitim Şuraları, eğitim programları, eğitim kademeleri

PHILOSOPHICAL ANALYSIS OF TURKEY'S NATIONAL EDUCATION COUNCILS' DECISIONS REGARDING THE CURRICULUMS: (A Periodic Examination of the Republic's First Century)

Abstract

This study examines the curriculum decisions of Turkey's National Education Councils over four distinct periods of Turkish Republic: single-party (1923-1950), multi-party (1950-1980), authoritarian (1980-2000), and technological advancement (2000-2023). This qualitative explanatory case study examines 409 council decisions through philosophical analysis based on idealist, realist, pragmatist, naturalist, polytechnic, existentialist, and constructivist philosophies, and the following results were obtained: The curriculum was designed to instil national consciousness in individuals during the single-party period, followed by loyalty to Atatürk's Principles and Reforms in the multi-party and authoritarian periods and enlarging into universal values during the technological advancement period. The council's initial decisions on teaching status were focused on idealist, realist, and pragmatist philosophies, while realism took the lead in the assessment dimension. Primary education was geared towards idealist and realist approaches, utilizing societal and scientific resources. In the case of secondary education, vocational and technical education were the primary focus, with pragmatist and polytechnic philosophies being aligned with the needs of productive individuals and development. Within the framework of field curriculums, regulations have been proposed to support individuals' vocational training and their development in artistic, athletic, moral, and values-based aspects, varying by the periods. In the technological leap era, philosophical understandings in decision texts became more intricate. Contrary to previous periods that prioritized society over the individual, philosophies such as naturalist, constructivist, and existentialist, which can be characterized as reactive and prioritize the individual over society, have gained relatively more prominence compared to earlier times.

Keywords

Educational philosophies, National Education Councils, curriculum, educational stages

References

• Agárdi, I. ve Alt, M. A. (2022). Do digital natives use mobile payment differently than digital immigrants? A comparative study between generation X and Z. Electronic Commerce Research. https://doi.org/10.1007/s10660-022-09537-9
• Akayoğlu, S., Satar, H. M., Dikilitaş, K., Cirit, N. C. ve Korkmazgil, S. (2020). Digital literacy practices of Turkish pre-service EFL teachers. Australasian Journal of Educational Technology, 36, 85-97. https://doi.org/10.14742/AJET.4711
• Akgül, H. (2020). Demokrat Parti döneminde millî eğitim şûraları. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(2), 631-647. https://doi.org/10.16951/atauniiibd.688428
• Akpınar, B. ve Aydın, K. (2010). Eğitimde değişim ve öğretmenlerin değişim algıları. Eğitim ve Bilim, 32(144), 71-80.
• Akyüz, Y. (2021). Türk eğitim tarihi M.Ö. 1000- M. S. 2021. Ankara: Pegem Yayınları.
• Alptekin, H. (2018). Türkiye’de sivil asker ilişkilerinde Özallı yıllara kurumsalcı bir yaklaşım: 1983-1993. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 15(55), 141-156.
• Altunya, N. (2010). Köy Enstitüsü sistemi toplu bakış. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
• Aslan, Y. ve Bilge, Y. (2009). Türkiye'de 1950-2006 döneminde bütçe gelir-gider yönetimi üzerine ampirik bir çalışma: Tek parti ve koalisyon hükümetlerinin karşılaştırması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (3), 265-288.
• Ballantyne, R., Packer, J. ve Sutherland, L. (2001). Students' interactions with one another and with the environment in an outdoor education program. The Journal of Environmental Education, 32(4), 12-21.
• Balcı, M. (2019). Tek parti döneminde eğitim şûralarının hükümetlerin eğitim politikalarına etkileri. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 143-164.
• Baş, G. (2011). Türkiye’de eğitim programlarında yapılandırmacılık: Dün, bugün, yarın. Eğitişim Dergisi, 32. http://www.egitisim.gen.tr/tr/index.php/arsiv/sayi-31-40/sayi-32-ekim-2011/739-turkiye-de-egitim-programlarinda-yapilandirmacilik-dun-bugun-yarin (erişim tarihi: 5 Eylül 2023).
• Batdı, V. (2023). Yapılandırmacı yaklaşım uygulamalarının karma-meta yöntemiyle incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 48(213), 85-112.
• Baxter, P. ve Jack, S. (2008). Qualitative case study methodology: Study design and implementation for novice researchers. The Qualitative Report, 13(4), 544-559.
• Baykal, M. (2017). Türkiye yeterlilikler çerçevesinin öğrenci değerlendirme programı Pisa açısından değerlendirilmesi. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(8), 69-79.
• Beatty, J. E., Leigh, J. S. A. ve Dean, K. L. (2008). Philosophy rediscovered. Journal of Management Education, 33(1),99-114. https://doi.org/10.1177/1052562907310557
• Bennett, S. (2012). Digital natives. In Encyclopedia of cyber behavior (pp. 212-219). IGI Global.
• Besaha, I. (2021). Existentialist approaches in western European philosophy of law of the twentieth century: An attempt to classify. Knowledge, Education, Law, Management, 1(5), 174–181. https://doi.org/10.51647/kelm.2021.5.1.25
• Bıkmaz, F. (2006). An analysis of the curriculum reform movement in Turkey. International Journal of Educational Reform, 15(2), 202–212. https://doi.org/10.1177/105678790601500205
• Binbaşıoğlu, C. (2009). Başlangıçtan günümüze Türk eğitim tarihi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Black, P. ve Wiliam, D. (2009). Assessment and classroom learning. Assessment in Education: Principles, Policy & Practice, 5(1), 7-74.
• Bloom, B. S. (2001). A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom's taxonomy of educational objectives. Longman.
• Bozkuş, K. ve Karacabey, M. F. (2019). FATİH Projesi ile eğitimde bilişim teknolojilerinin kullanımı: Ne kadar yol alındı? Yaşadıkça Eğitim, 33(1), 17-32. https://doi.org/10.33308/26674874.201933191
• Bruner, J. S. (1966). Toward a theory of instruction. Harvard University Press.
• Bulut, T. ve Karataş, İ. H. (2020). Milli eğitim şuralarında eğitim ve okul yöneticiliği. Alanyazın, 1(2), 108-130.
• Carr, D. (2005). Making sense of education. NY, USA: Routledge Falmer Taylor and Francis Group. https://doi.org/10.4324/9780203994702
• Chawla, L. (1998). Significant life experiences revisited: A Review of Research on Sources of Environmental Sensitivity. The Journal of Environmental Education, 29(3), 11-21.
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Creswell, J. W. ve Poth, C. N. (2018). Qualitative inquiry and research design: choosing among five approaches. Sage publications.
• Damar, M. (2022). Dijital dünyanın dünü, bugünü ve yarını: Bilişim sektörünün gelişimi üzerine değerlendirme. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, Dijitalleşme Özel Sayısı, 51-76. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1121818
• Dash, N. R. (2015). Philosophical foundation of education. published by: directorate of distance ve continuing education Utkal University, Vani Vihar Bhubaneswar-751 007.
• Davutyan, N., Demir, M. ve Polat, S. (2010). Assessing the efficiency of Turkish secondary education: Heterogenity, centralization, and scale diseconomies. Socio-Economic Planning Sciences, Volume 44(1), 35-44. https://doi.org/10.1016/j.seps.2009.06.002
• Demir, F. ve Yılmaz, S. (2022). Milli eğitim şûralarında ahlak ve değer eğitimi ile ilgili alınan kararlara yönelik bir değerlendirme. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 80-104.
• Demirel, Ö. (2004). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme (7. Baskı). Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Deniz, M. (2001). Milli eğitim şuralarının tarihçesi ve eğitim politikalarına etkileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Dewey, J. (1916). Democracy and education. https://www.gutenberg.org/files/852/852-h/852-h.htm (Erişim tarihi: 5 Nisan 2023).
• Dewey, J. (1998). Experience and education. Kappa Delta Pi.
• Doğdu, H. B. (2021). 1980 Sonrası Grev Yasaklarındaki Süreklilik ve Dönüşüm Üzerinden Türkiye’de Otoriter Neoliberalizmin Gelişimine Dair Bir İnceleme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Doğramacı, I. (1992). The Role of Buffer Institutions in Higher Education, and the Turkish Experience. Higher Education Policy, 5, 43-45. https://doi.org/10.1057/HEP.1992.49
• DPT. (1963). Birinci beş yıllık kalkınma planı: 1963-1967. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/Kalkinma_Plani_Birinci_Bes_Yillik_1963-1967.pdf (erişim tarihi: 1 Eylül 2023)
• DPT. (1969). İkinci beş yıllık kalkınma planı: 1968-1972. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/Ikinci_Bes_Kalkinma_Plani-1968-1972.pdf (erişim tarihi: 1 Eylül 2023)
• DPT. (1973). Üçüncü beş yıllık kalkınma planı.1973-1977. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Yeni-Strateji-ve-Kalkinma-Plani_Ucuncu-Bes-Yil_1973_1977.pdf (erişim tarihi: 1 Eylül 2023)
• DPT. (1979). Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı. 1979-1983. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Dorduncu-Bes-Yillik-Kalkinma-Plani_1979_1983.pdf (erişim tarihi: 1 Eylül 2023)
• DPT. (1985). Beşinci beş yıllık kalkınma planı. 1985-1989. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Besinci-Bes-Yillik-Kalkinma-Plani-1985-1989.pdf (erişim tarihi: 1 Eylül 2023)
• Ekici, S. ve Yılmaz, B. (2013). FATİH Projesi üzerine bir değerlendirme. Türk Kütüphaneciliği, 27(2), 317-339.
• Ergün, M. (2021). Atatürk devri Türk eğitimi. Ankara: Ocak Yayınları.
• Eroğlu, M., Özbek, R. ve Şenol, C. (2016). Öğretmenlerin mesleki gelişimine ilişkin milli eğitim şurası kararlarının incelenmesi. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 6(12), 81-88.
• Ersungur, Ş. M. ve Doru, Ö. (2014). Türkiye’de dış ticaret ve ekonomik kalkınma ilişkisinin ekonometrik analizi: 1980-2010. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(3), 225-240.
• Falcıoglu, P. ve Akgüngör, S. (2008). Regional specialization and industrial concentration patterns in the Turkish manufacturing industry: an assessment for the 1980–2000 period1. European planning studies. 16. 303-323. https://doi.org/10.1080/09654310701814678.
• Fan, D. (2017). Competence-based education in China’s higher TVET: The case of Shenzhen polytechnic. In Technical and Vocational Education and Training: Issues, Concerns and Prospects (pp. 429–448). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-41713-4_20
• Fjørtoft, I. (2004). Landscape as playscape: The effects of natural environments on children's play and motor development. Children, Youth and Environments, 14(2), 21-44.
• Forster, N. (1994). The analysis of company documentation. Cassell, C. ve Symon, G. (Eds.). Qualitative methods in organisational research, a practical guide (s.147–166). SAGE publication.
• Freire, P. (1970). Pedagogy of the oppressed. Herder and Herder.
• Garrison, J. ve Neubert, S. (2018). Chapter 4: Constructivist and inclusive education: Exclusion and the present crisis of democracy. International Research in Higher Education, 3(1), 56. https://doi.org/10.5430/irhe.v3n1p56
• “Geçmişten Günümüze Milli Eğitim Şuraları”. (2022). http://ttkb.meb.gov.tr/www/gecmisten-gunumuze-mill-egitim-sralari/icerik/328 (erişim tarihi: 29 Aralık 2022)
• Gomes, E. C. (2017). Philosophy and its course in history of Brazilian education. American Journal of Educational Research, 5(7), 770-775.
• Gordon, H. (1983). Buberian learning groups: Existentialist philosophy as an Ariadne thread for education for peace—A final report. Teachers College Record (1970), 85(1), 73–87. https://doi.org/10.1177/016146818308500101
• Gordon, P. ve White, J. (2009). Philosophers as educational reformers: The influence of Idealism on British educational thought. Taylor & Francis e-Library. https://doi.org/10.4324/9780203861141
• Güler, O. (2020). Cumhuriyet Dönemi eğitim felsefesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Gülşen, C. ve Özkan, E. (2016). Türk eğitim sisteminde Milli Eğitim Şuraları. Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi Dergisi, 8(32), 543-551.
• Gümüşgül, O. ve Göral, M. (2014). Millî eğitim şûraları kapsamında beden eğitimi dersi. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 14-29.
• Güven, İ. (2000). Türkiye’de devlet eğitim ve ideoloji. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Güven, İ. (2019). Neo-conservatıve Islam and Transıtıon of secular educatıon in Turkey. Journal for the Study of Relıgıons and Ideologıes, 18(53), 37-59.
• Hart, R. A. (2013). Children's participation: The theory and practice of involving young citizens in community development and environmental care. Routledge.
• Hordern, J. ve Tatto, M. T. (2018). Conceptions of teaching and educational knowledge requirements. Oxford Review of Education, 44(6), 686-701.
• İşler, H. (2016). The examination of educational philosophy of Turkish National Education Councils between 1946 and 2014. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Jacoby, T. (2005). Semi‐Authoritarian Incorporation and Autocratic Militarism in Turkey. Development and Change, 36(4), 641-665. https://doi.org/10.1111/j.0012-155X.2005.00428.x
• Johnson, C.A. (2013). The information diet a case for conscious consumption. Ufuk Publishing, 2013.
• Kaplan, İ. (2011). Türkiye’de milli eğitim ideolojisi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Karahanoğulları, Y. ve Türk, D. (2018). Otoriter devletçilik, neoliberalizm, Türkiye. Mülkiye Dergisi, 42(3), 403-448.
• Karataş, İ. (2012). Türk eğitim sisteminde toplumsal katılımı sağlamak için bir model önerisi: Yerel eğitim şûraları. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 151-166.
• Kavalcı, K. ve Unal, S. (2016). A research on comparing consumer decision-making styles and learning styles in terms of the generatıon y and z. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), 1033-1050.
• Kellert, S. R. (2005). Building for life: designing and understanding the human-nature connection. Island Press.
• Keyman, E.F. ve Kancı, T. (2011). A tale of ambiguity: citizenship, nationalism and democracy in Turkey. Nations and Nationalism, 17(2), 318-336. https://doi.org/10.1111/j.1469-8129.2010.00462.x
• Koptseva, N. P. (2020). Constructivist pedagogy in context of modern philosophy of education. Perspectives of Science and Education, 48(6), 40–54. https://doi.org/10.32744/pse.2020.6.4
• “MEB Önceki Bakanlar”. (2023). Önceki milli eğitim bakanlarının sıralı tam listesi. https://www.meb.gov.tr/meb/ (erişim tarihi: 2 Eylül 2023)
• Melzer, A. M. (1990). The natural goodness of man on the system of Rousseau’s thought. London: The University of Chicago Press Ltd.
• Merey, Z. ve Kaymakçı, S. (2018). Millî Eğitim Şûraları’nda vatandaşlık, demokrasi ve insan hakları eğitimine ilişkin alınan kararların değerlendirilmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 819-854.
• Mertoğlu, H., Gürdal, A. ve Akgül, E. M. (2019). Teori ve uygulamada yapılandırmacı yaklaşım. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, 27, 145-165. https://doi.org/10.17740/eas.soc.2019.V27-13
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analsis: an expanded sourcebook (2nd. Ed.), Sage Publications.
• Miller, A. (2021). Realism. Zalta, E. N. (Ed.). The Stanford encyclopedia of philosophy (Fall 2017 edition). https://plato.stanford.edu/archives/win2021/entries/realism/ (erişim tarihi: 10 Ocak 2023).
• Mishra, A., Yazici, A. ve Cetin, S. (2016). Software evolution in Turkey. Technical Gazette, 23(3), 929-935. https://doi.org/10.17559/TV-20150303225032
• Morgan, D. D., Litster, C., Winsall, M., Devery, K. ve Rawlings, D. (2021). “It’s given me confidence”: a pragmatic qualitative evaluation exploring the perceived benefits of online end‐of‐life education on clinical care. BMC Palliative Care, 20(1), 1-11.
• Muir, J. R. (2005). Is our history of educational philosophy mostly wrong? The case of Isocrates. Theory and Research in Education, 3(2), 165-195.
• Mupfumira, I. M. ve Nyaruwata, L. T. (2021). Challenges in the teaching and learning of textiles in the primary school curriculum in Masvingo district Zimbabwe. Asian Journal of Contemporary Education, 5(1), 12-22.
• Murphey, M. G. (1961). The development of Peirce's philosophy. Cambridge, Mass. Harvard University Press.
• “Nabi Avcı”. (2019). Akıllı tahta, öğretmenlerin otoritesini duman etti. Yeniasya https://www.yeniasya.com.tr/egitim/nabi-avci-akilli-tahta-ogretmenlerin-otoritesini-duman-etti_504944 (erişim tarihi: 15 Ağustos 2023).
• Noddings, N. (2012). Philosophy of education. Westview Press.
• Oğuz, Ş. (2010). Türkiye’de otoriter devletçiliğin gelişimi: Seksenler dönüm noktası mı?. Şen, B. ve Doğan A. E. (Derleyen). Tarih, sınıflar ve kent (197-221). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Okçabol, R. (2005). Türkiye eğitim sistemi. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• O’Leary, Z. (2017). The essential guide to doing your research project. SAGE Publications Inc.
• Önal, İ. (2010). Tarihsel değişim sürecinde yaşam boyu öğrenme ve okuryazarlık: Türkiye deneyimi. Bilgi Dünyası, 11(1), 101-121. https://doi.org/10.15612/BD.2010.258
• Öz, A. (2014). Heyet‐i ilmiye toplantıları ve millî eğitim şûralarında din eğitimi. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16(29), 129-156.
• Özkan, M. (2022). Millî eğitim şûra kararlarında okul kütüphaneleri: bir doküman analizi çalışması. Bilgi Dünyası, 1-26. https://doi.org/10.15612/bd.2022.680
• Öztan, G. G. (2019). Askeri disiplinden ‘kontrollü liberalleşme’ye: 12 Eylül restorasyonu ve eğitim tartışmalarındaki izdüşümü. Toplum ve Bilim, 148, 12-41.
• Öztürk, F. (2014). Türkiye’de ilköğretim fen bilgisi programında pozitivist bilim anlayışından postpozitivist/yapılandırıcı sürece geçiş. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 47(2), 117-136.
• Paul, G. ve Horstmann, R. P. (2023). Idealism. Edward N. Z. ve Nodelman, U. (Eds.). The Stanford encyclopedia of philosophy (Spring 2023 Edition). https://plato.stanford.edu/archives/spr2023/entries/idealism/ (erişim tarihi: 12 Nisan 2023).
• Phela, Y. J. P., Hasibuan, N., Rohy, A. R. W. ve Manodohon, M. A. (2023). Challenges of educational philosophy (humanism, idealism, naturalism, pragmatism, materialism, existentialism) and its impact on PAK in the era of globalization. Formosa Journal of Multidisciplinary Research, 2(5), 809–820.
• Phillips, D.C. (2005). The contested nature of empirical educational research and why philosophy of education offers little help. Journal of Philosophy of Education, 39(4), 577-597.
• Poyraz, C. (2006). Türkiye'deki rehberlik hizmetlerinin tarihsel gelişimi. Hayef Journal of Education, 3(2), 187-209.
• Ranjitkar, K. R. (2021). Understanding primary curriculum from philosophical perspectives. Interdisciplinary Research in Education, 5, 47–56. https://doi.org/10.3126/ire.v5i1-2.34734
• Sheehey, B. (2022). Reparative agency and commitment in William James’ pragmatism, British Journal for the History of Philosophy, 30(5), 818-836. https://doi.org/10.1080/09608788.2022.2032589
• Santosa, M. H. (2017). Learning approaches of Indonesian EFL Gen Z students in a flipped learning context. Journal on English as a Foreign Language, 7(2), 183-208.
• Smith, B. O. ve Tyler, R. W. (2010). Basic principles of curriculum and instruction. University of Chicago Press.
• Sönmez, V. (2002). Eğitim felsefesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Spencer, M. (2015). From practical idealism to the ideology of the market: Whitehall, Westminster and higher education 1963-1983. International Journal of the Legal Profession, 22(1), 27–49.
• Stake, R. E. (1995). The art of case study research. Sage publications.
• Stratford, R. (2019). Educational philosophy, ecology and the anthropocene. Educational Philosophy and Theory, 51(2), 149-152.
• Şen, S. ve Akbaba Altun, S. (2022). Dönemin Ruhunun Türk Milli Eğitim Şûralarına (1939-2014) Etkileri: Hermenötik Bir Analiz. Muş Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 23-45.
• Şimşek, E. (2013). Çok partili dönemde yeniden din eğitimi ve öğretimine dönüş süreci (1946-1960). Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (49), 391-414.
• “TBMM Soru Önergesi”. (2021). FATİH Projesi kapsamında dağıtılan tablet sayısı. https://cdn.tbmm.gov.tr/KKBSPublicFile/D27/Y4/T7/WebOnergeMetni/b746e1bc-a345-457f-be43-844d631b333d.pdf (erişim tarihi: 3 Eylül 2023)
• “TBMM Soru Önergesi”. (2023). FATİH Projesi kapsamında etkileşimli tahta ile donatılan derslik sayısı. https://cdn.tbmm.gov.tr/KKBSPublicFile/D28/Y1/T7/WebOnergeMetni/543e8eaf-6fa8-4c6d-9f4b-65241dbe8e7b.pdf
• “T.C. Resmî Gazete”, Sayı 29054. (2014). Milli eğitim şurası yönetmeliği. https://www.resmigazete.gov.tr/ (Erişim tarihi: 12 Ocak 2023).
• Tanner, T. (1980). Significant life experiences: a new research area in environmental education. Journal of Environmental Education, 11(4), 20-24.
• Tofur, S., Aypay, A. ve Yücel, C. (2016). Comparative evaluation of the decisions of the Turkish national education council and indexes of the journal of announcements between 1980-2014. Eğitim ve Bilim, 41(186), 253-274.
• Topal, Y. (2019). Değerler eğitimi ve on kök değer. Mavi Atlas, 7(1), 245-254.
• TTKB. (2017). “Müfredatta yenilik ve değişiklik çalışmalarımız üzerine” basın bülteni. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara, Türkiye.
• TTKB. (2022). Geçmişten günümüze milli eğitim şuraları. https://ttkb.meb.gov.tr/www/gecmisten-gunumuze-mill-egitim-sralari/icerik/328 (erişim tarihi: 30 Aralık 2022).
• Turan, R. (2021). Türkiye’de yapılandırmacı yaklaşıma geçişin ilköğretim sosyal bilgiler dersi kapsamında tarih öğretimi üzerindeki etkileri (1998-2018). Kesit Akademi Dergisi, 7 (29), 153-187
• Türkmenoğlu, D. (2007). Tek Parti Döneminde ulus inşa politikalarının eğitim boyutu. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 159-174.
• Uygun, S. (2009). Eğitimin tarihsel temelleri. Ereş, F. (Ed.). Eğitim bilimine giriş (s. 153-195). Ankara: Maya Akademi Yayınları.
• Waite, S., Poland, P. ve Piggot-Irvine, E. (2013). Sustainability in practice: experiences of a social work field education programme in New Zealand. Social Work Education, 32(1), 129-144.
• Wilson, R. A. (1997). Introduction to Environmental Education. International Journal of Environmental Education and Information, 16(1), 1-8.
• Yavuz, A. (2008). Felsefeden yoksun bir eğitim olur mu? Olursa eğitim ne olur / nasıl olur? tarihsel gelişim sürecinde eğitim – felsefe – bilim ilişkisi üzerine bir analiz. Çağdaş Eğitim Dergisi, 358, 21-32.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Basım), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yin, R. K. (2014). Case study research: design and methods. Sage publications.
• Zhang, Y. (2017). Destruction and reconstruction of self---an authentic native son. Iconf-EM 2016- International Conference on Engineering Management (s. 214-218). Atlantis Press.