Temel Bileşenler Analiziyle Yükselen Piyasa Ekonomilerinin Makroekonomik Performansı

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 60, 728 - 745, 31.10.2020

Emine Demet Ekinci Hamamcı , Tuba Şahinoğlu

https://doi.org/10.19168/jyasar.660194

Cited By: 5

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye'nin de aralarında yer aldığı 22 Yükselen Piyasa ekonomisinin makroekonomik performans endekslerinin hesaplanması ve bu endekse dayanarak karşılaştırmalarının yapılmasıdır. Bu kapsamda ampirik analizde ele alınan ülkelerin 2000-2017 dönemine ait yıllık iktisadi büyüme, enflasyon, istihdam, bütçe dengesi ve dış ticaret haddi verileri kullanılmıştır. Çalışmada makroekonomik performans endeksinin oluşturulması amacıyla değişkenlerin ağırlıklandırılması hususunda avantajlara sahip Temel Bileşenler Analizi yöntemi tercih edilmiştir. Ayrıca 2008 küresel krizinin etkilerini görmek adına analizde 2000-2008, 2009-2011 ve 2012-2017 alt dönemlerine ilişkin makroekonomik performans endeksleri de hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre 2000-2017 döneminde en yüksek performansa sahip ülkeler sırasıyla Çin, Peru ve Nijerya iken sıralamada en sonda yer alan ülkeler Mısır, Sırbistan ve Ukrayna’dır. Türkiye’nin makroekonomik performans endeksi sıralamasında yerine bakıldığında 19. sırada olduğu görülmüştür. Ayrıca Doğu ve Güneydoğu Asya ya da Latin Amerika bölgesindeki muhtemel ekonomik rakipleri ile karşılaştırıldığında Türkiye'nin tüm alt dönem endeks değerlerinde başarıyı istenen oranda yakalayamadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Makroekonomik Performans, Makroekonomik Performans Endeksi, Yükselen Piyasa Ekonomileri, Temel Bileşenler Analizi

Kaynakça

• Akın, Faruk. 2018. “MINT Ekonomilerinin Makroekonomik Performansı ve Sigortacılık Sektörünün Gelişimi Üzerine Bir Değerlendirme.” Maliye ve Finans Yazıları. 110: 71-94.
• Akküçük, Ulaş. 2009. “Bir Çok Boyutlu Ölçekleme Tekniği Olarak Torgersen Ölçekleme Yöntemi ve Temel Bileşenler Analizi İle Karşılaştırılması.” Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Aralık, Sayı:25, 311-322.
• Aras, Osman Nuri. 2010. “Son Ekonomik Krizin Türkiye’de Enflasyon Hedeflemesine Etkisi.” Ekonomi Bilimler Dergisi. Cilt:2, Sayı:2, 97-104.
• Anderson, Theodore, W. 1984. An İntroduction To Multivariate Statistical Analysis. New York: Wiley.
• Benlialper, Ahmet., Cömert, Hasan. ve Düzçay, Güney. 2015. “2002 Sonrası Türkiye Ekonomisinin Performansı: Karşılaştırmalı Bir Analiz.” ERC Working Papers in Economics. 15/04 May/2015: 1-45.
• Cherchye, Laurens 2001. “Using Data Envelopment Analysis to Assess Macroeconomic Policy Performance.” Applied Economics. 33, 407-416.
• Demireli, Erhan ve Özdemir, Aslı Yüksek. 2013. “Seçilmiş Avrupa Ülkelerinde Makroekonomik Performans Ölçümü: Şans Kısıtlı Veri Zarflama Analizi ile Bir Uygulama.” Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı 37.
• Dinçer, Bülent, Özaslan Metin ve Kavasoğlu, Taner. 2003. “İllerin ve Bölgelerin Sosyoekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması.” DPT Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Yayın no: DPT 2671.
• Ekren, Nazım, Alp, Elçin, Aykaç ve Yağmur, Mete Han. 2017. “Macroeconomic Performance Index: A New Approach to Calculation of Economic Wellbeing.” Applied Economics. 49: 53, 5462-5476, doi: 10.1080/00036846.2017.1310996.
• Ela, Mehmet ve Soysal, Halenur, Kurt. 2019. “Comparison of Macroeconomic Performances Of Sub-Saharan African Countries With TOPSIS Method.” Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi. 10(3), 547-555.
• Erarslan, Cemil ve Bayraktar, Yüksel. 2014. “Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’nin Geçiş Dönemi Ekonomik Performanslarının Karşılaştırmalı Bir Analizi.” II. Uluslararası Sosyal Bilimciler Kongresi.
• Firme, Vinícius de Azevedo, Couto. ve Teixeira, Joanílio, Rodolpho. 2014. “Index of Macroeconomic Performance For a Subset of Countries: A Kaldorian Analysis From The Magic Square Approach Focusing on Brazilian Economy in The Period 1997-2012.” Panoeconomicus. Vol. 61, 5, Special Issue, 527-542, doi: 10.2298/PAN1405527F.
• Huang, Yiping. Peng, Ken. ve Shen, Minggao. 2009. “Macroeconomic Performance Amid Global Crisis.” ANU Press., China's New Place in a World in Crisis, Editör: Ross Garnaut, Ligang Song, Wing Thye Woo, https://www.jstor.org/stable/j.ctt24hcrw.14.
• IMF. 2015. World Economic Outlook: Uneven Growth—Short- and Long-Term Factors. Washington (April).
• IMF. 2018. World Economic Outlook, Challenges to Steady Growth, Washington, DC, October.
• IMF. 2019. World Economic Outlook: Growth Slowdown, Precarious Recovery. Washington, DC, April.
• Johnson, Richard, A. and Wichern, Dean, W. 2002. Applied Multivariate Statistical Analysis. (5th. Ed). New Jersey: Prentice-Hall, Inc.
• Kalaycı, Şeref. 2008. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. (3th bs). Ankara: Asil Yayın Dağıtım AŞ.
• Koç, Selçuk. 2011. Yükselen Ekonomiler Ve Cari Denge Analizi, Bursa: Ekin Yayınevi.
• Kotan, Zelal. 2002. “Uluslararası Rekabet Gücü Göstergeleri Türkiye Örneği.” TCMB Araştırma Genel Müdürlüğü, 1 Aralık 219 tarihinde http://www.tcmb.gov.tr/ research/discus/dpaper53.pdf. adresinden erişildi.
• Lovell, Cnox, A. K., Pastor, Jesus, T. ve Turner, Judi, A. 1995. “Measuring Macroeconomic Performance İn The OECD: A Comparison Of European And Non-European Countries”. European Journal of Operational Research, 87, 507-518.
• Mohanty Ranjan, Kumar ve Sahoo, Biresh K. 2017. “Examining The Eco-Macroeconomic Performance Index of India: A Data Envelopment Analysis Approach.” National Institute of Public Finance and Policy, Working Paper No. 202.
• Narin, Müslüme ve Kutluay, Dilek. 2013. Değişen Küresel Ekonomik Düzen: BRIC, 3G ve N-11 Ülkeleri. Ankara Sanayi Odası Yayın Organı, Ocak/Şubat.
• OECD. 2008. Handbook on constructing composite Indicators: Methodology and user guide. Ispra: OECD Publishing. OECD. 2016. OECD Economic Surveys, 20 Kasım 2019 tarihinde www.oecd.org/eco/surveys/indonesia-2016-OECD-economic-survey-overview-english.pdf adresinden erişildi.
• OECD. 2019. Business insights on emerging markets 2019. OECD Emerging Markets Network, OECD Development Centre, Paris, 01 Kasım 2019 tarihinde http://www.oecd.org/dev/oecdemnet.htm. adresinden erişildi.
• Setterfield, Mark. 2009. “An Index of Macroeconomic Performance.” International Review of Applied Economics, 23:5, 625-649, doi: 10.1080/02692170903007680.
• Skare, Marinko ve Rabar, Danijela. 2017. “Measuring Sources Of Economic Growth İn OECD Countries.” Inzinerine Ekonomika-Engineering Economics, 28(4), 386–400.
• Taş, Seyhan ve İspiroğlu, Ferhat. 2017. “Yükselen Piyasa Ekonomileri Üzerine Bir Değerlendirme.” KSÜ, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:14, Sayı:2, 225-242.
• TCMB. 2009. Enflasyon Raporu 2009-III, Ankara: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, 2009.
• Toprak, Metin. 2004. “Latin Amerika’nın Dramı: Küresel Rekabete Uyum Sağlayamama.” Piyasa, s. 113. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract =2178941.
• World Bank. 2019. Europe and Central Asia economic update: Financial inclusion. April. Washington: DC: World Bank.