Hisse Senedi Getirileri Üzerinde Para ve Maliye Politikası Araçlarının Etkisi: Borsa İstanbul Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 60, 772 - 789, 31.10.2020

Serkan Unal

https://doi.org/10.19168/jyasar.725055

Cited By: 5

Öz

Araştırmada Türkiye’de uygulanan para ve maliye politikalarının Borsa İstanbul’da işlem gören hisselerin getirilerine etkisi incelenmiştir. Çalışmada bağımsız değişkenler olarak para politikasını ölçmek için M3 para arzı / GSYH, maliye politikasını ölçmek için ise faiz dışı bütçe dengesi / GSYH değişkenleri kullanılmıştır. Bağımlı değişken olarak ise Borsa İstanbul’un performansını ölçmek için BİST100 endeksinin getirisi belirlenmiştir. Çeyreklik dönem aralığının kullanıldığı veri setinde 2016.1Ç ve 2019.3Ç arasındaki zaman dilimi kapsanmıştır. Çalışmada durağanlığın tespiti için ADF birim kök testi, değişkenler arasındaki ilişkinin ve gecikme sürelerinin tespiti için ARDL sınır testi ve hata düzeltme modeli (ECM), yapısal kırılmaların sonuçlara etki edip etmediğini anlamak için ise CUSUM ve CUSUM x2 testleri uygulanmıştır. Araştırma bulgularına göre bütçe dengesindeki negatif yönlü değişimler ve M3 para arzındaki artış istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde BİST100 endeksi üzerinde pozitif etkiye sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Faiz Oranı, Parasal Genişleme, Para Politikası, Maliye Politikası, Hisse Senetleri Piyasasıi

Kaynakça

• Afonso, A. ve Sousa, R. M. (2012). The macroeconomic effects of fiscal policy. Applied Economics, 44(34), 4439-4454.
• Aktaş, Z., Alp, H., Gürkaynak, R., Kesriyeli, M. ve Orak, M. (2009). Türkiye'de para politikasının aktarımı: Para politikasının mali piyasalara etkisi. İktisat İsletme ve Finans, 24(278), 9-24.
• Ali, I., Rehman, K. U., Yilmaz, A. K., Khan, M. A. ve Afzal, H. (2010). Causal relationship between macro-economic indicators and stock exchange prices in Pakistan. African Journal of Business Management, 4(3), 312.
• Ardagna, S. (2009). Financial markets’ behavior around episodes of large changes in the fiscal stance. European Economic Review, 53(1), 37-55.
• Barbić, T. ve Čondić-Jurkić, I. (2017). Do fıscal variables affect stock market returns in EU countries?. Ekonomski Pregled, 68(3), 253-266.
• Barut, A., Karaoğlan, S. ve Karabayır, M. E. (2017). Faiz oranı-döviz kuru ve BİST100 etkileşimi: Makı eş-bütünleşme analizi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(16), 503-523.
• Bernanke, B. S. ve Kuttner, K. N. (2005). What explains the stock market's reaction to Federal Reserve policy?. The Journal of Finance, 60(3), 1221-1257.
• Bjørnland, H. C. ve Leitemo, K. (2009). Identifying the interdependence between US monetary policy and the stock market. Journal of Monetary Economics, 56(2), 275-282.
• Black, F. (1987). A gold standard with double feedback and near zero reserves. Business Cycles and Equilibrium, 115-20.
• Chatziantoniou, I., Duffy, D. ve Filis, G. (2013). Stock market response to monetary and fiscal policy shocks: Multi-country evidence. Economic Modelling, 30, 754-769.
• Croce, M. M., Nguyen, T. T., Raymond, S. ve Schmid, L. (2019). Government debt and the returns to innovation. Journal of Financial Economics, 132(3), 205-225.
• Conover, C. M., Jensen, G. R. ve Johnson, R. R. (1999). Monetary conditions and international investing. Financial Analysts Journal, 55(4), 38-48.
• Çayır, M., Erer, D., Erer, E. ve Altay, N. O. (2015). TCMB, FED ve ECB para politikalarının türk bankacılık sektörü performansı üzerindeki etkileri: Markov Switching Yaklaşımı (2002-2013). Maliye Finans Yazıları, 29(104).
• Darrat, A. F. (1990). Stock returns, money, and fiscal deficits. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 25(3), 387-398.
• Duran, M., Özlü, P. ve Ünalmis, D. (2010). TCMB faiz kararlarinin hisse senedi piyasalari üzerine etkisi. Central Bank Review, 10(2), 23.
• Durham, J. B. (2005). More on monetary policy and stock price returns. Financial Analysts Journal, 61(4), 83-90.
• Dücan, E. ve Şentürk, M. (2014). Döviz kuru ve petrol fiyati ilişkisi: Küresel Finans Krizi Sonrası Deneyimler. Business and Economics Research Journal, 5(3), 67-80.
• Erdoğan, S, Yıldırım, D . (2011). Türkiye’de döviz kuru kanalının işleyişi: var modeli ile bir analiz. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi , 0 (39) , 94-108.
• Eryüzlü, H., Bayat, T. ve Taşar, İ. (2019). Türkiye’de para politikası uygulamalarında döviz kurunun önemi parasal durum endeksi analizi. Maliye ve Finans Yazıları, (111), 51-78.
• European Central Bank (2020). Key ECB interest rates, Erişim adresi: https://www.ecb.europa.eu/stats/policy_and_exchange_rates/key_ecb_interest_rates/html/index.en.html
• Federal Reserve Bank of St. Louis (2020). Federal Funds Rate, Erişim Adresi: https://fred.stlouisfed.org/series/DFF
• Foresti, P. ve Napolitano, O. (2017). On the stock market reactions to fiscal policies. International Journal of Finance & Economics, 22(4), 296-303.
• Güngör, B. ve Kaygın, C. Y. (2015). Dinamik panel veri analizi ile hisse senedi fiyatini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(9), 149-168.
• Hsing, Y. (2013). Effects of fiscal policy and monetary policy on the stock market in Poland. Economies, 1(3), 19-25.
• International Monetary Fund (2019). Inflation rate, average consumer prices, Erişim Adresi: https://www.imf.org/external/datamapper/PCPIPCH@WEO/OEMDC/ADVEC/WEOWORLD
• Jansen, D. W., Li, Q., Wang, Z. ve Yang, J. (2008). Fiscal policy and asset markets: A semiparametric analysis. Journal of Econometrics, 147(1), 141-150.
• Kandır, S. Y. ve Yakar, S. (2012). Kurumlar vergisi oranındaki değişikliğin hisse senedi getirileri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Maliye Dergisi, 163, 170-186.
• Kaya, E. (2018). Para Politikası Şokları ve Hisse Senedi Getirileri İlişkisi. Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 4(3), 241-257.
• Kaya, V., Çömlekçi, İ. ve Kara, O. (2013). Hisse senedi getirilerini etkileyen makroekonomik değişkenler 2002–2012, Türkiye örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (35), 167-176.
• Kayhan, S., Bayat, T. & Uğur, A. (2013). Interest Rates and Exchange Rate Relationship in BRIC-T Countries, Ege Academic Review, 13(2), 227-236.
• Kılcı, E. N. (2019) Geç likidite penceresi faiz oranlarının kredi faiz oranları ve döviz kurları üzerindeki etkisinin analizi: Türkiye örneği. Uluslararasi Afro-Avrasya Araştirmalari Dergisi, 4(8), 13-26.
• Kredi Garanti Fonu (2018). 2017 Faaliyet Raporu, Erişim Adresi: https://www.kgf.com.tr/images/faaliyet_raporu/2017_kgf_faaliyet_raporu.PDF
• Kremers, J. J., Ericsson, N. R. ve Dolado, J. J. (1992). The power of cointegration tests. Oxford Bulletin of Economics And Statistics, 54(3), 325-348.
• Liu, Y. (2016). Government debt and risk premia. Available at SSRN 2870973.
• Neri, S. (2004). Monetary policy and stock prices: theory and evidence (Vol. 513). Banca d'Italia.
• Özer, A., Kaya, A. ve Özer, N. (2011). Hisse senedi fiyatlari ile makroekonomik değişkenlerin etkileşimi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 163-182.
• Özmen, M., Karlılar, S. ve Kıral, G. (2012). Türkiye için döviz kuru, faiz ve enflasyonun hisse senedi getirileri üzerine etkileri. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 107-120.
• Patel, S. (2012). The effect of macroeconomic determinants on the performance of the Indian stock market. NMIMS Management Review, 22(1), 117-127.
• Patelis, A. D. (1997). Stock return predictability and the role of monetary policy. The Journal of Finance, 52(5), 1951-1972.
• Pesaran, M. H., Shin, Y. ve Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
• Rozeff, M. S. (1974). Money and stock prices: Market efficiency and the lag in effect of monetary policy. Journal of financial Economics, 1(3), 245-302.
• Sayılgan, G. T. D. ve Süslü, C. Y. (2011). Makroekonomik faktörlerin hisse senedi getirilerine etkisi: Türkiye ve gelişmekte olan piyasalar üzerine bir inceleme. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 5(1), 73-96
• Shrestha, M. B. ve Bhatta, G. R. (2018). Selecting appropriate methodological framework for time series data analysis. The Journal of Finance and Data Science, 4(2), 71-89.
• Şit, M. ve Karadağ, H. (2019). Döviz kurunu belirleyen ekonomik faktörler: Türkiye ekonomisi için ARDL sınır testi uygulaması. International Journal of Economic & Administrative Studies, (23).
• Tekeli, R. (2007). Bütçe açıklarinin hîsse senedî fiyat hareketlerine etkisi: Türkiye örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 10(1-2), 215-230.
• Thanh, T. T. T., Thuy, L. P., Anh, T. N., Do Thi, T. ve Truong, T. T. H. (2017). Empirical test on impact of monetary policy and fiscal policy on Vietnam stock market.
• Thorbecke, W. (1997). On stock market returns and monetary policy. The Journal of Finance, 52(2), 635-654.
• Tian, G. G. ve Ma, S. (2010). The relationship between stock returns and the foreign exchange rate: the ARDL approach. Journal of the Asia Pacific economy, 15(4), 490-508.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. Erişim Adresi: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Temel+Faaliyetler/Para+Politikasi/Merkez+Bankasi+Faiz+Oranlari/1+Hafta+Repo
• Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim Adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1014 Yıldırım, H. H., Yazgan, K. F. ve Sakarya, Ş. (2019). Vergi oranlarindaki indirimin sektör endeksleri üzerindeki etkisi: BİST’de bir araştırma. Yeni Ekonomik Trendler ve İş Fırsatları, 408-420