Research Article
BibTex RIS Cite

Türkiye’de Alternatif Finansal Yatırım Araçları Arasındaki Dinamik Etkileşim: Uygulamalı Bir Analiz

Year 2020, Volume: 15 Issue: 60, 920 - 940, 31.10.2020

Mehmet Cihangir , Mehmet Ali Polat , Uğraş Çalışkan

https://doi.org/10.19168/jyasar.756338

Abstract

Bu çalışmada; Türkiye’de altın, borsa, döviz ve faiz getirileri arasındaki etkileşim, 2002:M01-2019:M11 dönemi için VAR yöntemiyle incelenmiştir. Etki-tepki fonksiyonlarına göre dövizin getirisi arttığında; borsa, altın ve faiz ilk dönemde artmış, sonra altın ve faiz azalmaya başlamıştır. Altının getirisi arttığında; borsa, altın ve faiz ilk dönemde artmış, sonra döviz ve altın azalmaya başlamıştır. Borsanın getirisi azaldığında; altın, döviz ve faiz ilk dönemde azalmış, sonra üçü de artmaya başlamıştır. Faizler arttığında; borsa, altın ve döviz azalmaya başlamıştır. Seriler arasındaki nedensellik ilişkileri Granger nedensellik testiyle incelenmiş ve dövizden altına; altın, borsa ve dövizden faize; borsadan dövize doğru tek yönlü nedensellik ilişkileri bulunmuştur.

Keywords

Alternatif Finansal Yatırım Araçları VAR Analizi Etki-Tepki Fonksiyonları Varyans Ayrıştırması Nedensellik Testi

References

  • Akaike, H. (1974). A New Look at the Statistical Model Identification. IEEE Transactions on Automatic Control, 19 (6), 716 – 723.
  • Akbaş, Y. E. (2013). Borsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği. Business and Economics Research Journal, 4(3), 21 - 40.
  • Balı, S. ve Cinel, M. (2011). Altın Fiyatlarının İMKB 100 Endeksi’ne Etkisi ve Bu Etkinin Ölçümlenmesi. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 25(3-4), 45 - 63.
  • Bhunia, A. and Mukhuti, S. (2013). The Impact of Domestic Gold Price on Stock Price Indices- an Empirical Study of Indian Stock Exchanges. Universal Journal of Marketing and Business Research, 2(2), 35 - 43.
  • Castro, T. B., Rodrigues, P. M. M. and Taylor, A. M. R. (2013). On the Behaviour of Phillips-Perron Tests in the Presence of Persistent Cycles. CEFAGE-UE Working Paper. No. 11.
  • Dickey, D. A. and Fuller, W. A. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74, 427 – 431.
  • Dickey, D. A. and Fuller, W. A. (1981). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Econometrica, 49, 1057 - 1072.
  • Doğan, N. (2018). Otomatik BES’ten Çıkan Yeniden Girecek. http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/noyan-dogan/otomatik-besten-cikan-yeniden-girecek-40998768, (Erişim Tarihi: 12.12.2019).
  • Dursun, F. (2018). Temel İstatistik İşlemleri. https://fatihdursunn.wordpress.com/tag/korelasyon-matrisi/, (Erişim Tarihi: 10.02.2020).
  • Dülger, F. ve Cin, M. F. (2002). Türkiye’de Döviz Kuru Dinamiklerinin Belirlenmesinde Parasalcı Yaklaşım ve Eşbütünleşme Yöntemiyle Sınama. ODTÜ Gelişme Dergisi, 29 (1 - 2), 47 – 68.
  • Elmas, B. ve Esen, Ö. (2011). Hisse Senedi Fiyatları ile döviz Kuru Arasındaki Dinamik İlişkinin Belirlenmesi: Farklı Ülke Piyasaları İçin Bir Araştırma. Muhasabe ve Finansman Dergisi, 52, 153 - 170.
  • Emeç, H. (2014). Doğrusal Zaman Serisi Modelleri. Durağan ARIMA Modelleri: Otoregresiv Modeller AR(p) Süreci. http://debis.deu.edu.tr/userweb//hamdi.emec/Ekonometri%20Semineri/Duragan_ARIMA_Modelleri-Otoregresiv_Modeller.pdf, (Erişim Tarihi: 10.02.2020).
  • EVDS (2019a). Dış Borçlar, Dış Borçlar-Brüt (Hazine ve Maliye Bakanlığı)(Üç Aylık). https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket, (Erişim Tarihi: 12.12.2019).
  • EVDS (2019b). Kurlar, Döviz Kurları, https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket, (Erişim Tarihi: 12.12.2019).
  • EVDS (2019c). Faiz İstatistikleri, Bankalarca Açılan Mevduatlara Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranları (Akım %) (Haftalık). https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket, (Erişim Tarihi: 12.12.2019).
  • EVDS (2019d). Altın Verileri, Altın Fiyatları (Ortalama) - Serbest Piyasa (TL)(Aylık). https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket, (Erişim Tarihi: 12.12.2019).
  • Göçer, İ. (2013). Türkiye’de Cari Açığın Nedenleri, Finansman Kalitesi ve Sürdürülebilirliği: Ekonometrik Bir Analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1), 213-242.
  • Granger, C. W. J. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and CrossSpectral Methods. Econometrica, 37, 424 - 438.
  • Granger, C. W. J. ve Newbold, P. (1974). Spurious regressions in econometrics. Journal of Econometrics, Volume 2, Issue 2, July 1974, 111-120.
  • Güney, S. ve Saka Ilgın, K. (2019). Yatırım Araçlarının BIST-100 Endeksi Üzerindeki Etkisinin Değerlendirilmesi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 53, 226 – 245.
  • Hannan, E. J., and Quinn, B. G. (1979). The Determination of the Order of an Autoregression. Journal of the Royal Statistical Society, Series B, 41, 190 – 195.
  • Levin, E. J., Montagnoli, A. and Wright, R. E. (2006). Short-Run and Long-Run Determinants of The Price of Gold. World Gold Council Research, No: 32.
  • Mishra, P. K., Das, J. R. and Mishra, S. K. (2010). Gold Price Volatility and Stock Market Returns in India. American Journal of Scientific Research, 9, 47 – 55.
  • Nemlioğlu, A. K. (2006). Birim Kök Analizinin Temelleri. Beşir Kitabevi, İstanbul.
  • Newey W. K. and West K. D. (1994). Automatic Lag Selection in Covariance Matrix Estimation. The Review of Economic Studies, 61(4), 631 - 653.
  • Özkan, T. ve Kolay, Ç. (2016). Türkiye’de Altın Fiyatlarına Etki Eden Temel Faktörlerin Analizi. International Conference on Eurasian Economies 2016, https://www.avekon.org/papers/1728.pdf, (Erişim Tarihi: 16.12.2019).
  • Phillips, P. C. B and Perron, P. (1988). Testing for a Unit Root in Time Series Regression. Biometrika, 75(2), 335 - 346.
  • Polat, M. A. (2019). Bankacılık Sektörü Yurtiçi Kredi Hacmindeki Değişimlerin Cari Açığa Etkileri: Makro İhtiyati Tedbirler Kapsamında Ekonometrik Bir Analiz. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 5(2), 73 – 89.
  • Schwarz, G. E. (1978). Estimating the Dimension of a Model. Annals of Statistics, 6 (2), 461 – 464.
  • Shaique, M., Aziz, A. and Herani, G. M. (2016). Impact of Gold Prices on Stock Exchange Market: A Case of Karachi Stock Exchange Market of Pakistan. International Journal of Accounting and Economics Studies, 4(1), 60 – 63.
  • Shahzadi, H. and Chohan, M. N. (2012). Impact of Gold Prices on Stock Exchange: A Case Study of Pakistan. https://docplayer.net/11162827-Impact-of-gold-prices-on-stock-exchange-a-case-study-of-pakistan.html, (Erişim Tarihi: 15.12.2019).
  • Sims, C. A. (1980). Macroeconomics and Reality. Econometrica, 48, 1 - 48.
  • Sims, E. (2013). Graduate Macro Theory II: Notes on Time Series. https://www3.nd.edu/~esims1/time_series_notes_sp13.pdf, (Erişim Tarihi: 10.02.2020).
  • TCMB (2015). Tasarruf – Yatırım Dinamikleri ve Cari İşlemler Dengesi Gelişmeleri. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, ISBN (elektronik): 978–605-4911–35-6.
  • Tursoy, T. ve Faisal, F. (2017). The Impact of Gold and Crude Oil Prices on Stock Market in Turkey: Empirical Evidences from ARDL Bounds Test and Combined Cointegration. Resources Policy, 55, 49-54
  • Zivot, E. (2011). Vector Autoregressive Models for Multivariate Time Series. https://faculty.washington.edu/ezivot/econ584/notes/varModels.pdf, (Erişim Tarihi: 10.02.2020).

Year 2020, Volume: 15 Issue: 60, 920 - 940, 31.10.2020

Mehmet Cihangir , Mehmet Ali Polat , Uğraş Çalışkan

https://doi.org/10.19168/jyasar.756338

Abstract

References

  • Akaike, H. (1974). A New Look at the Statistical Model Identification. IEEE Transactions on Automatic Control, 19 (6), 716 – 723.
  • Akbaş, Y. E. (2013). Borsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği. Business and Economics Research Journal, 4(3), 21 - 40.
  • Balı, S. ve Cinel, M. (2011). Altın Fiyatlarının İMKB 100 Endeksi’ne Etkisi ve Bu Etkinin Ölçümlenmesi. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 25(3-4), 45 - 63.
  • Bhunia, A. and Mukhuti, S. (2013). The Impact of Domestic Gold Price on Stock Price Indices- an Empirical Study of Indian Stock Exchanges. Universal Journal of Marketing and Business Research, 2(2), 35 - 43.
  • Castro, T. B., Rodrigues, P. M. M. and Taylor, A. M. R. (2013). On the Behaviour of Phillips-Perron Tests in the Presence of Persistent Cycles. CEFAGE-UE Working Paper. No. 11.
  • Dickey, D. A. and Fuller, W. A. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74, 427 – 431.
  • Dickey, D. A. and Fuller, W. A. (1981). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Econometrica, 49, 1057 - 1072.
  • Doğan, N. (2018). Otomatik BES’ten Çıkan Yeniden Girecek. http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/noyan-dogan/otomatik-besten-cikan-yeniden-girecek-40998768, (Erişim Tarihi: 12.12.2019).
  • Dursun, F. (2018). Temel İstatistik İşlemleri. https://fatihdursunn.wordpress.com/tag/korelasyon-matrisi/, (Erişim Tarihi: 10.02.2020).
  • Dülger, F. ve Cin, M. F. (2002). Türkiye’de Döviz Kuru Dinamiklerinin Belirlenmesinde Parasalcı Yaklaşım ve Eşbütünleşme Yöntemiyle Sınama. ODTÜ Gelişme Dergisi, 29 (1 - 2), 47 – 68.
  • Elmas, B. ve Esen, Ö. (2011). Hisse Senedi Fiyatları ile döviz Kuru Arasındaki Dinamik İlişkinin Belirlenmesi: Farklı Ülke Piyasaları İçin Bir Araştırma. Muhasabe ve Finansman Dergisi, 52, 153 - 170.
  • Emeç, H. (2014). Doğrusal Zaman Serisi Modelleri. Durağan ARIMA Modelleri: Otoregresiv Modeller AR(p) Süreci. http://debis.deu.edu.tr/userweb//hamdi.emec/Ekonometri%20Semineri/Duragan_ARIMA_Modelleri-Otoregresiv_Modeller.pdf, (Erişim Tarihi: 10.02.2020).
  • EVDS (2019a). Dış Borçlar, Dış Borçlar-Brüt (Hazine ve Maliye Bakanlığı)(Üç Aylık). https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket, (Erişim Tarihi: 12.12.2019).
  • EVDS (2019b). Kurlar, Döviz Kurları, https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket, (Erişim Tarihi: 12.12.2019).
  • EVDS (2019c). Faiz İstatistikleri, Bankalarca Açılan Mevduatlara Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranları (Akım %) (Haftalık). https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket, (Erişim Tarihi: 12.12.2019).
  • EVDS (2019d). Altın Verileri, Altın Fiyatları (Ortalama) - Serbest Piyasa (TL)(Aylık). https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket, (Erişim Tarihi: 12.12.2019).
  • Göçer, İ. (2013). Türkiye’de Cari Açığın Nedenleri, Finansman Kalitesi ve Sürdürülebilirliği: Ekonometrik Bir Analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1), 213-242.
  • Granger, C. W. J. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and CrossSpectral Methods. Econometrica, 37, 424 - 438.
  • Granger, C. W. J. ve Newbold, P. (1974). Spurious regressions in econometrics. Journal of Econometrics, Volume 2, Issue 2, July 1974, 111-120.
  • Güney, S. ve Saka Ilgın, K. (2019). Yatırım Araçlarının BIST-100 Endeksi Üzerindeki Etkisinin Değerlendirilmesi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 53, 226 – 245.
  • Hannan, E. J., and Quinn, B. G. (1979). The Determination of the Order of an Autoregression. Journal of the Royal Statistical Society, Series B, 41, 190 – 195.
  • Levin, E. J., Montagnoli, A. and Wright, R. E. (2006). Short-Run and Long-Run Determinants of The Price of Gold. World Gold Council Research, No: 32.
  • Mishra, P. K., Das, J. R. and Mishra, S. K. (2010). Gold Price Volatility and Stock Market Returns in India. American Journal of Scientific Research, 9, 47 – 55.
  • Nemlioğlu, A. K. (2006). Birim Kök Analizinin Temelleri. Beşir Kitabevi, İstanbul.
  • Newey W. K. and West K. D. (1994). Automatic Lag Selection in Covariance Matrix Estimation. The Review of Economic Studies, 61(4), 631 - 653.
  • Özkan, T. ve Kolay, Ç. (2016). Türkiye’de Altın Fiyatlarına Etki Eden Temel Faktörlerin Analizi. International Conference on Eurasian Economies 2016, https://www.avekon.org/papers/1728.pdf, (Erişim Tarihi: 16.12.2019).
  • Phillips, P. C. B and Perron, P. (1988). Testing for a Unit Root in Time Series Regression. Biometrika, 75(2), 335 - 346.
  • Polat, M. A. (2019). Bankacılık Sektörü Yurtiçi Kredi Hacmindeki Değişimlerin Cari Açığa Etkileri: Makro İhtiyati Tedbirler Kapsamında Ekonometrik Bir Analiz. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 5(2), 73 – 89.
  • Schwarz, G. E. (1978). Estimating the Dimension of a Model. Annals of Statistics, 6 (2), 461 – 464.
  • Shaique, M., Aziz, A. and Herani, G. M. (2016). Impact of Gold Prices on Stock Exchange Market: A Case of Karachi Stock Exchange Market of Pakistan. International Journal of Accounting and Economics Studies, 4(1), 60 – 63.
  • Shahzadi, H. and Chohan, M. N. (2012). Impact of Gold Prices on Stock Exchange: A Case Study of Pakistan. https://docplayer.net/11162827-Impact-of-gold-prices-on-stock-exchange-a-case-study-of-pakistan.html, (Erişim Tarihi: 15.12.2019).
  • Sims, C. A. (1980). Macroeconomics and Reality. Econometrica, 48, 1 - 48.
  • Sims, E. (2013). Graduate Macro Theory II: Notes on Time Series. https://www3.nd.edu/~esims1/time_series_notes_sp13.pdf, (Erişim Tarihi: 10.02.2020).
  • TCMB (2015). Tasarruf – Yatırım Dinamikleri ve Cari İşlemler Dengesi Gelişmeleri. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, ISBN (elektronik): 978–605-4911–35-6.
  • Tursoy, T. ve Faisal, F. (2017). The Impact of Gold and Crude Oil Prices on Stock Market in Turkey: Empirical Evidences from ARDL Bounds Test and Combined Cointegration. Resources Policy, 55, 49-54
  • Zivot, E. (2011). Vector Autoregressive Models for Multivariate Time Series. https://faculty.washington.edu/ezivot/econ584/notes/varModels.pdf, (Erişim Tarihi: 10.02.2020).
There are 36 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Articles
Authors

Mehmet Cihangir 0000-0002-3375-6408

Mehmet Ali Polat 0000-0001-9239-8228

Uğraş Çalışkan 0000-0002-4942-8732

Publication Date October 31, 2020
Published in Issue Year 2020 Volume: 15 Issue: 60

Cite

APA Cihangir, M., Polat, M. A., & Çalışkan, U. (2020). Türkiye’de Alternatif Finansal Yatırım Araçları Arasındaki Dinamik Etkileşim: Uygulamalı Bir Analiz. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 15(60), 920-940. https://doi.org/10.19168/jyasar.756338
AMA Cihangir M, Polat MA, Çalışkan U. Türkiye’de Alternatif Finansal Yatırım Araçları Arasındaki Dinamik Etkileşim: Uygulamalı Bir Analiz. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi. October 2020;15(60):920-940. doi:10.19168/jyasar.756338
Chicago Cihangir, Mehmet, Mehmet Ali Polat, and Uğraş Çalışkan. “Türkiye’de Alternatif Finansal Yatırım Araçları Arasındaki Dinamik Etkileşim: Uygulamalı Bir Analiz”. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi 15, no. 60 (October 2020): 920-40. https://doi.org/10.19168/jyasar.756338.
EndNote Cihangir M, Polat MA, Çalışkan U (October 1, 2020) Türkiye’de Alternatif Finansal Yatırım Araçları Arasındaki Dinamik Etkileşim: Uygulamalı Bir Analiz. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi 15 60 920–940.
IEEE M. Cihangir, M. A. Polat, and U. Çalışkan, “Türkiye’de Alternatif Finansal Yatırım Araçları Arasındaki Dinamik Etkileşim: Uygulamalı Bir Analiz”, Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, vol. 15, no. 60, pp. 920–940, 2020, doi: 10.19168/jyasar.756338.
ISNAD Cihangir, Mehmet et al. “Türkiye’de Alternatif Finansal Yatırım Araçları Arasındaki Dinamik Etkileşim: Uygulamalı Bir Analiz”. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi 15/60 (October 2020), 920-940. https://doi.org/10.19168/jyasar.756338.
JAMA Cihangir M, Polat MA, Çalışkan U. Türkiye’de Alternatif Finansal Yatırım Araçları Arasındaki Dinamik Etkileşim: Uygulamalı Bir Analiz. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi. 2020;15:920–940.
MLA Cihangir, Mehmet et al. “Türkiye’de Alternatif Finansal Yatırım Araçları Arasındaki Dinamik Etkileşim: Uygulamalı Bir Analiz”. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, vol. 15, no. 60, 2020, pp. 920-4, doi:10.19168/jyasar.756338.
Vancouver Cihangir M, Polat MA, Çalışkan U. Türkiye’de Alternatif Finansal Yatırım Araçları Arasındaki Dinamik Etkileşim: Uygulamalı Bir Analiz. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi. 2020;15(60):920-4.
 Download Cover Image