Bireysel Otomobil Satın Alma Problemi için AHP Yöntemi ile Karar Verme: Bir Otomobil Firması Bazında İnceleme

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 64, 1551 - 1574, 31.10.2021

Ekin Akdeniz

https://doi.org/10.19168/jyasar.932276

Öz

Bu çalışmanın amacında, bireysel otomobil satın alma problemi ele alınmıştır. Çalışmada, problem çerçevesinde çeşitli kriterler ekseninde, alternatifler arasından seçim yapılması söz konusudur. Çalışmada kullanılan verilerin Ağustos 2020 kapsamında ele alınması, çalışmanın güncelliğini göstermektedir. Ek olarak, verilerin çözümlenmesinde bir Çok Kriterli Karar Verme yöntemi olarak AHP (Analitik Hiyerarşi Prosesi/Süreci) yöntemi kullanılmış, literatür taramasında yer alan yazarların çalışmalarının ötesinde yedi kriter ve on yedi alternatifle desteklenmiş, bir firmanın ürünleri çerçevesinde bireysel seçimi içeren farklı bir alanda bu yöntem uygulanmıştır. Bu bağlamda AHP yöntemi, Super Decisions yazılımı ile ele alınarak birey için problemin çözülmesine olanak tanımıştır. Çalışmaya konu olan bireyin karar verme kapsamındaki tercihlerinin belirlenmesi amacıyla, daha önce farklı yazarların çalışmalarında yer alan kriterler incelenmiş, bireyin tercihi olan otomobil firmasının resmî internet sitesinden elde edilen veriler karar verici birey tarafından değerlendirilmiş, özgün bir liste oluşturularak çalışma için yedi farklı kriter (literatür desteği ile) oluşturulmuştur. Bu bağlamda, çalışmanın sınırlarının tek bir birey üzerinden ele alınması mümkün olmaktadır. Bireyin otomobil satın alma problemi için alternatif otomobiller de yine satıcı firmanın ilgili internet sitesinden elde edilen veriler ile ortaya konmuş, üç ayrı binek modele ilişkin on yedi farklı versiyon ile seçim alternatifleri oluşturulmuştur. Bu doğrultuda, çalışmanın kapsamı ilgili satıcı firma ile ifade edilmiştir. Problem çözümlemelerinde yararlanılan yedi kriter ve on yedi alternatiflik geniş listenin, kriter ve alternatiflerin ele alınmasındaki özgünlük ile literatüre katkıda bulunulduğu söylenebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çok Kriterli Karar Verme, Otomobil, AHP (Analitik Hiyerarşi Prosesi/Süreci)

Decision Making With Ahp Method For Individual Car Purchasing Problem: Review On The Basis Of An Automobile Company

Öz

In the purpose of this study, the car purchase problem of an individual is discussed. In the study, there is a need to choose among the alternatives on the axis of various criteria within the framework of the problem. Handling the data used in the study within the scope of August 2020 represents the actuality of the study. Furthermore, the AHP (Analytic Hierarchy Process) method as a Multi Criteria Decision Making method was used to analyze the data, supported by seven criteria and seventeen alternatives beyond the studies of the authors presented in the literature review, and this method was applied in a different area involving individual’s selection within the framework of products of a company. In this context, the AHP method allowed the individual to solve the problem by addressing it with Super Decisions software. In order to determine the preferences of the individual subject to the study within the scope of decision making, the criteria previously included in the studies of different authors were examined. And the data obtained from the official website of the automobile company, which is the choice of the individual, were evaluated with the decision maker (individual), thus an original list with seven distinct criteria was created for the study with literature support. In this context, it is possible to address the boundaries of the study through a single individual. Alternative cars for the individual's car purchase problem were also revealed with the data obtained from the company's relevant website, and selection alternatives were formed of seventeen different versions for three distinct passenger car models. Accordingly, the scope of the study was explained with the relevant vendor company. A broad list of seven criteria and seventeen alternatives used in problem analysis contributes to the literature with the originality in dealing with the criteria and alternatives.

Anahtar Kelimeler

Multi Criteria Decision Making, Automobile, AHP (Analytic Hierarchy Process)

Kaynakça

• Akıncı, H., Özalp, A.Y. ve Kılıçer, S.T. (2015). Coğrafi Bilgi Sistemleri ve AHP Yöntemi Kullanılarak Planlı Alanlarda Heyelan Duyarlılığının Değerlendirilmesi: Artvin Örneği, Artvin Çoruh Üniversitesi Doğal Afetler Uygulama ve Araştırma Merkezi Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 1 (1-2), 40-53. DOI: 10.21324/dacd.20952
• Aytekin, A.G. ve Kuvat, Ö. (2018). Dizüstü Bilgisayar Seçiminde Değerlendirilen Kriterlerin Önem Düzeylerinin AHP ile Belirlenmesi: 1. ve 2. Sınıf Bilgisayar Mühendisliği Öğrencileri Uygulaması, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (4), 193-211.
• Cengiz, T. ve Çelem, H. (2003). Kırsal Kalkınmada Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) Yönteminin Kullanımı, Kafkas Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2003 (1-2), 144-153. Euro NCAP (2020), The European New Car Assessment Programme - Avrupa Yeni Araba Değerlendirme Programı, https://www.euroncap.com/ (Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020).
• Güner, H. (2005). Bulanık AHP ve Bir İşletme için Tedarikçi Seçimi Problemine Uygulanması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Denizli.
• Güngör, İ. ve İşler, D.B. (2005). Analitik Hiyerarşi Yaklaşımı ile Otomobil Seçimi, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (2), 21-33.
• Kazançoğlu, Y. ve Ada, E. (2010). Perakende Sektöründe Tedarikçi Seçiminin Bulanık AHP ile Gerçekleştirilmesi, Savunma Bilimleri Dergisi, 9 (1), 29-52.
• Ömürbek, N., Üstündağ, S. ve Helvacıoğlu, Ö.C. (2013). Kuruluş Yeri Seçiminde Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) Kullanımı: Isparta Bölgesinde Bir Uygulama, Yönetim Bilimleri Dergisi, 11 (21), 101-116.
• Ömürbek, N., Makas, Y. ve Ömürbek, V. (2015). AHP ve TOPSIS Yöntemleri ile Kurumsal Proje Yönetim Yazılımı Seçimi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2015/1 (21), 59-83.
• Öz, E., Kutbay, H. ve Buzkıran, D. (2014). Türk Servet Vergisi Sistemine Modern Bir Yaklaşım, Gümrük ve Ticaret Dergisi, 2014 (4), 86-99.
• Özdağoğlu, A. (2008). Bulanık AHP Yaklaşımında Duyarlılık Analizleri: Yeni Bir Hammadde Tedarikçisinin Çözüme Eklenmesi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7 (13), 51-72.
• Saaty, T.L. (1990). How to Make a Decision: The Analytic Hierarchy Process, European Journal of Operational Research, 48 (1), 9-26. DOI: 10.1016/0377-2217(90)90057-I
• Saaty, T.L. (1994). How to Make a Decision: The Analytic Hierarchy Process, Interfaces, 24 (6), 19-43.
• Saaty, T.L. (2006). Chapter 1: The Analytic Network Process, Saaty, T.L. and Vargas, L.G. (Ed.), Decision Making with the Analytic Network Process: Economic, Political, Social and Technological Applications with Benefits, Opportunities, Costs and Risks, New York, NY, Springer.
• Saaty, T.L. (2008). Decision Making with the Analytic Hierarchy Process, International Journal of Services Sciences, 1 (1), 83-98. DOI: 10.1504/IJSSCI.2008.017590
• Sözer, B., Kocaman, S., Nefeslioğlu, H.A., Fırat, O. ve Gökçeoğlu, C. (2019). Değiştirilmiş AHP (M-AHP) Yöntemi Kullanılarak Ankara için Taşkın Duyarlılık Haritası Üretimi, Harita Dergisi, 2019 (162), 12-24.
• SuperDecisions (2020), Super Decisions, http://www.superdecisions.com/ (Erişim tarihi: 15 Ağustos 2020).
• T.C. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (2020), Petrol Piyasası Bayi Satış Fiyatı Bülteni, https://bildirim.epdk.gov.tr/bildirim-portal/faces/pages/tarife/petrol/yonetim/bultenSorgula.xhtml (Erişim tarihi: 15 Ağustos 2020).
• T.C. Resmî Gazete (2019), Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliği, Seri No: 52, 27 Aralık 2019 Tarihli ve 30991 Sayılı Resmi Gazete, 2. Mükerrer, https://www.resmigazete.gov.tr/ (Erişim tarihi: 15 Ağustos 2020).
• Taherdoost, H. (2017). Decision Making Using the Analytic Hierarchy Process (AHP); A Step by Step Approach, International Journal of Economics and Management Systems, 2, 244-246.
• Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği (2020), Kasko Değer Listesi, Ağustos 2020, https://www.tsb.org.tr/kasko-deger-listesi.aspx?pageID=631 (Erişim tarihi: 15 Ağustos 2020).
• Velasquez, M. and Hester, P.T. (2013). An Analysis of Multi-Criteria Decision Making Methods, International Journal of Operations Research, 10 (2), 56-66.
• Yavaş, M., Ersöz, T., Kabak, M. ve Ersöz, F. (2014). Otomobil Seçimine Çok Kriterli Yaklaşım Önerisi, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 2 (4), 110-118.
• Yavuz, S. (2012). Öğretmenlerin Otomobil Tercihlerinde Etkili Olan Faktörlerin Analitik Hiyerarşi Yöntemiyle Belirlenmesi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2012 (32), 29-46.