Yönetim Kurulu Üyelerinin Komite Üyeliklerinin Firma Performansı Üzerine Etkisi: Borsa İstanbul'da İşlem Gören Şirketlerin Analizi

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 74, 313 - 334, 30.04.2024

Gökhan Özer , Abdullah Kürşat Merter , Nagihan Aktaş , Ahmet Bolat

https://doi.org/10.19168/jyasar.1378597

Öz

Kurumsal yönetim, şirketlerin tüm paydaşlarının çıkarlarını dikkate alarak, şeffaf, hesap verebilir ve performans odaklı kararlar almasını teşvik eden bir yaklaşımdır. Etkili kurumsal yönetim, şirketlerin performansını artırmak, rekabet avantajı sağlamak ve sürdürülebilir büyüme elde etmek için kritik bir öneme sahiptir. Bu bağlamda, yönetim kurulu, şirketin stratejik yönetimine liderlik eden, paydaşlarının güvenini kazanmayı amaçlayan ve şirketin tüm paydaşlarına karşı sorumluluklarını yerine getiren kritik kurumsal yönetim mekanizması olarak öne çıkmaktadır. Yönetim kurulunun görevlerini ve sorumluluklarını başarılı bir şekilde yerine getirebilmesi için, üyelerinin geniş bir deneyim ve bilgi birikimine sahip olması ve aynı zamanda sektörel ve finansal alanlarda uzmanlık kazanmış olması gerekmektedir. Bu özelliklere sahip bireylerin yönetim kurulunda yer almasını sağlamanın en etkili yolu, yönetim kuruluna bağlı komitelerde görev almalarını sağlamaktır. Bu yaklaşım, yönetim kurulu üyelerinin, şirketin karar alma süreçlerinde etkin bir rol oynamalarını sağlayarak, kurumsal yönetim uygulamalarının şirket performansı üzerinde olumlu bir etki yapmasına yardımcı olur. Bunun yanı sıra, komitelerde görev almak, yönetim kurulu üyelerine, şirketin işleyişi ve stratejik hedefleri hakkında daha derin bir anlayış kazandırır. Öte yandan komitelerde görev almanın getirdiği ekstra iş yükü, yönetim kurulu üyelerinin temel görevlerine yeterince odaklanmalarını engelleyerek karar alma sürecini yavaşlatabilir. Aynı zamanda yönetim kurulu üyelerinin diğer görevlerini ihmal etmelerine ve şirketin diğer önemli alanlarında yeterli denetim ve gözetim sağlayamamalarına neden olabilir. Bu çalışma, Türkiye'de Borsa İstanbul’da işlem gören 139 finansal olmayan şirketin verilerini analiz ederek, yönetim kurulu üyelerinin komitelerde görev almasının firma performansı üzerindeki etkisini araştırmaktadır. Sonuçlar, komitelerde görev alan yönetim kurulu üyelerinin oranının firma performansı üzerinde negatif bir etki yarattığını göstermektedir. Bu bulgu, yönetim kurulu üyelerinin, komitelere görevlendirilmeleriyle birlikte daha fazla sorumluluk ve iş yüküyle karşı karşıya kaldıklarını ve bu durumun firma performansını olumsuz yönde etkilediğini ortaya koymaktadır. Aynı zamanda, yönetim kurulu üyelerinin komitedeki görevlendirmeleriyle birlikte temel görevlerinden uzaklaşabildikleri ve firma yönetimine gereken katkıyı yapmakta zorlandıkları da göstermektedir. Bu nedenle, şirketlerin etkili kurumsal yönetim uygulamaları belirlerken, yönetim kurulu üyelerinin komitelerdeki rolünü dikkatlice planlamaları ve dengeli bir yaklaşım benimsemeleri önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kurumsal Yönetim, Yönetim Kurulu, Komite Üyeliği, Firma Performansı, Panel Veri Analiz

Kaynakça

• Adams, R. B., Ragunathan, V., & Tumarkin, R. (2021). Death by committee? An analysis of corporate board (sub-) committees. Journal of financial economics, 141(3), 1119-1146.
• Al Lawati, H., & Hussainey, K. (2021). Do overlapped audit committee directors affect tax avoidance?. Journal of Risk and Financial Management, 14(10), 487.
• Al Lawati, H., Hussainey, K., & Sagitova, R. (2023). Busy audit committee directors and corporate narrative disclosure in Oman. Review of Accounting and Finance, 22(3), 374-398.
• Anderson, R. C., Mansi, S. A. and Reeb, D. M. (2004). Board characteristics, accounting report integrity, and cost of debt. Journal of Accounting and Economics, 37(3), 315–342.
• Aras, G. (2007). Kurumsal Yönetim Uygulamalarına Duyulan İhtiyaç ve İç Denetim Güvencesi. İç Denetim Dergisi, (19), 22-40.
• Beasley, M. (1996). An empirical analysis of the relation between the board of director composition and financial statement fraud. The Accounting Review, 71, 443–465.
• Berthelot, S., Francoeur, C. and Labelle, R. (2012). Corporate governance mechanisms, accounting results and stock valuation in Canada. International Journal of Managerial Finance, 8(4), 332-343. https://doi.org/10.1108/17439131211261251
• Bhagat, S. and Black, B. (2001). The non-correlation between board independence and long-term firm performance. Journal of Corporation Law, 27, 231-273.
• Carter, D., Simkins, B. and Simpson, G. (2003). Corporate Governance, Board Diversity, and Firm Value. The Financial Review, 38(1), 33-53. https://doi.org/10.1111/1540-6288.00034
• Chandar, N., Chang, H. and Zheng, X. (2012). Does overlapping membership on audit and compensation committees improve a firm’s financial reporting quality? Review of Accounting and Finance, 11(2), 141-165. https://doi.org/10.1108/14757701211228192
• Chen, L. Y., Lai, J. H. and Chen, C. R. (2015). Multiple directorships and the performance of mergers & acquisitions. The North American Journal of Economics and Finance, 33, 178-198.
• Coles, J. L., Daniel, N. D. and Naveen, L. (2015). Board groupthink. Unpublished working paper. Drexel University. Retrieved from: https://bpb-us-w2.wpmucdn.com/sites.udel.edu/dist/8/12944/files/2022/08/Paper-39_NAVEEN_gthink_Nov_2014.pdf
• Coles, J.L., Daniel, N.D. and Naveen, L. (2020). Director overlap: groupthink versus teamwork. Working Paper. Retrieved from: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3650609.
• De Kluyver, C. A. (2009). A Primer on Corporate Governance. New York: Business Expert Press.
• Ding, B. Y. and Wei, F. (2023). Overlapping membership between risk management committee and audit committee and bank risk-taking: Evidence from China. International Review of Financial Analysis, 86, 102501.
• Ersoy, E., Bayrakdaroğlu, A. ve Şamiloğlu, F. (2011). Türkiye’de kurumsal yönetim ve firma performansı (tobin-q ve anormal getiri) arasındaki ilişkinin analizi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 48(554), 71-83.
• Faleye, O., Hoitash, R. and Hoitash, U. (2011). The costs of intense board monitoring. Journal of Financial Economics, 101(1), 160-181.
• Fama, E. F. and Jensen, M. C. (1983). Separation of ownership and control. The journal of law and Economics, 26(2), 301-325.
• Fernandez Mendez, C., Arrondo Garcia, R. and Pathan, S. (2017). Monitoring by busy and overlap directors: An examination of executive remuneration and financial reporting quality. Spanish Journal of Finance and Accounting, 46(1), 28-62.
• Fernández-Temprano, M. A. and Tejerina-Gaite, F. (2020). Types of director, board diversity and firm performance. Corporate Governance, 20(2), 324-342.
• Furqaan, A., Annuar, H. A., Hamdan, H. and Rashid, H. M. A. (2019). Overlapping memberships on the audit and other board committees: Impacts on financial reporting quality. Asian Journal of Accounting Perspectives, 12(1), 49-77.
• Ghalke, A., Haldar, A. and Kumar, S. (2023). Family firm ownership and its impact on performance: evidence from an emerging market. Review of Managerial Science, 17(2), 493-512.
• Guest, P. M. (2009). The impact of board size on firm performance: evidence from the UK. The European Journal of Finance, 15(4), 385-404.
• Gujarati, D. N. (1995). Basic Econometrics, New York: McGraw-Hill.
• Habib, A. and Bhuiyan, M. B. U. (2016). Overlapping membership on audit and compensation committees and financial reporting quality. Australian Accounting Review, 26(1), 76-90.
• Harris, I. C. and Shimizu, K. (2004). Too busy to serve? An examination of the influence of overboarded directors. Journal of Management Studies, 41(5), 775-798.
• Hermalin, B.E. and Weisbach, M.S. (1998). Endogenously Cho-sen Boards of Directors and their Monitoring of the CEO. American Economic Review, 88(1), 96–118.
• Hoechle, D. (2007). Robust standard errors for panel regressions with cross-sectional dependence. The Stata Journal, 7(3), 281-312.
• Huang, S. and Hilary, G. (2018). Zombie board: Board tenure and firm performance. Journal of Accounting Research, 56(4), 1285-1329.
• Jensen, M.C. and Meckling, W.H. (1976). Theory of the firm: Managerial behavior, agency costs and ownership structure. Journal of Financial Economics, 3(4), 305-360.
• Jiraporn, P., Davidson III, W. N., DaDalt, P. and Ning, Y. (2009). Too busy to show up? An analysis of directors’ absences. The Quarterly Review of Economics and Finance, 49(3), 1159-1171.
• Kanfer, R., Ackerman, P.L., Murtha, T.C., Dugdale, B. and Nelson, L. (1994). Goal setting, conditions of practice, and task performance: a resource allocation perspective. Journal of Applied Psychology, 79(6), 826-835.
• Karayel, M. ve Doğan, M. (2014). Yönetim Kurulunda Cinsiyet Çeşitliliği ve Finansal Performans İlişkisi: BİST 100 Şirketlerinde Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19((2), 75-88.
• Kesner I. F. (1988). Directors' characteristics and committee membership: An investigation of type, occupation, tenure, and gender. Academy of Management Journal, 31(1), 66-84.
• Klein, A. (1998). Firm performance and board committee structure. The journal of law and Economics, 41(1), 275-304.
• Miller, T. and Del Carmen Triana, M. (2009). Demographic diversity in the boardroom: Mediators of the board diversity–firm performance relationship. Journal of Management studies, 46(5), 755-786.
• Özer, G., Merter, A. K. ve Aktaş, N. (2023). Yönetim Kurulu Deneyimi ve Firma Performansı: BİST100 Uygulaması. International Journal of Economic & Social Research, 19(1), 118-129.
• Rashid, A. (2018). Board independence and firm performance: Evidence from Bangladesh. Future Business Journal, 4(1), 34-49.
• Rediker, K. J. and Seth, A. (1995). Boards of directors and substitution effects of alternative governance mechanisms. Strategic Management Journal, 16(2), 85-99.
• Reeb D., A. and Upadhyay, A. (2010). Subordinate board structures. Journal of Corporate Finance, 16(4), 469-486.
• Spira, L.F. and Bender, R. (2004). Compare and Contrast: Per-spectives on Board Committees. Corporate Governance: An International Review, 12(4): 489–99.
• Sermaye Piyasası Kurulu. (2002). Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ, Seri: X, No: 19. 02/11/2002 tarihli ve 24924 sayılı Resmî Gazete.
• Sermaye Piyasası Kurulu. (2011). Sermaye Piyasası Kurulu’ndan Kurumsal Yönetim İlkelerinin Belirlenmesine ve Uygulanmasına İlişkin Tebliğ. Seri:IV, No:56. 30/12/2011 tarihli ve 28158 sayılı Resmi Gazete.
• Sermaye Piyasası Kurulu. (2014). Kurumsal Yönetim Tebliği ((II-17.1). 03/01/2014 tarihli ve 28871 sayılı Resmî Gazete.
• Sultana, N., Cahan, S. F., & Zhang, F. (2017). Board sub-committees and earnings quality. International Journal of Corporate Governance, 8(3-4), 205-235.
• Topak, M. S. (2011). The effect of board size on firm performance: Evidence from Turkey. Middle Eastern Finance and Economics, 14(1), 119-127.
• Ullaha, M. R., Chandb, A., Akramc, S. and Inam, A. (2021). Too Busy, Too Bad? Grey, Outside, Busy and Overlap Directors and Financial Performance in Pakistan. International Journal of Innovation, Creativity and Change, 15(5), 179-196
• Wan-Hussin, W. N., Fitri, H., & Salim, B. (2021). Audit committee chair overlap, chair expertise, and internal auditing practices: Evidence from Malaysia. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 44, 100413.