Orta Asya Tasavvuf Anlayışının Anadolu Halk İnançları Üzerindeki Etkisi

Year 2017, Volume: 4 Issue: 7, 107 - 128, 01.01.2017

Hüseyin Doğan

https://doi.org/10.17050/kafkasilahiyat.295281

Abstract

Bilindiği
üzere Orta Asya Tasavvuf kültürünün kaynakları Ebû Hanîfe’ye kadar
dayanmaktadır. Ebû Hanîfe’de ortaya çıkan insanlara karşı hoşgörülü ve
anlayışlı olma, onların sempatisini kazanma hatta zihin ve gönül dünyalarına
nüfuz etme geleneği Kufe Hanifî kelâm okulundan Horasan ve Maveraünnehir
topraklarına doğrudan sirayet etmiştir. Bu etkileşimin en belirgin yansıması
ise Kerrâmî zâhid ve bilim adamlarında ortaya çıkmıştır.

Kerrâmî
zâhid ve bilim adamlarının Türk-İslâm düşüncesine en büyük katkıları, Alevî-Bektâşî
anlayıştaki “ikrâr” kuramı ile gerçekleşmiştir. Diğer yandan Anadolu Türk-İslâm
kültüründe önemli bir yere sahip “fütüvvet” geleneğinin temelleri de yine
Kerrâmî din anlayışında gizlidir. Bu nedenle Kerrâmiyye, başta Alevî-Bektâşî
düşünce olmak üzere Anadolu halk inançlarının teşekkülünde hatta an itibariyle
devam etmesinde ana etkendir. 

Keywords

Ebû Hanîfe, Orta Asya, Kerrâmiyye, Anadolu, Alevî-Bektâşî, İnanç

References

• Abdal, Kaygusuz, Dil-Güşâ, haz.: Abdurrahman Güzel, (Alevî-Bektaşî Klasikleri 10), Türkiye Diyanet Vakfı Yay., Ankara, 2009.