AN EVALUATION OF ABDULHAMID IBN BADIS'S WORK "MECALISU'T-TAZKIR"

Year 2023, Volume: 10 Issue: 20, 602 - 627, 28.07.2023

Kadir İltir

https://doi.org/10.17050/kafkasilahiyat.1268194

Abstract

ABDÜLHAMİD İBN BADİS'İN MECALİSÜ’T-TEZKİR İSİMLİ ESERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Abstract

Günümüzün en önemli problemlerinden biri de döneminde siyasi fikri ve ameli yönden bedel ödemiş insanların ve eserlerinin çağımızdaki ilim talipleriyle buluşmamasıdır. Bu vesileyle ilmi ve ıslahatçı kimliğiyle ön plana çıkmış âlimlerden biri olan Abdülhamid b. Bâdîs ve “Mecâlisü’t-Tezkir” isimli eserini tanıtmak ihtiyacı hâsıl olmuştur. Çalışmada müellif ve söz konusu eseri farklı yönleriyle ele alınıp tanıtılmıştır. Birçok âlimin övgüsüne mazhar olan müellif, itikad, amel ve ahlak konularına ağırlık vererek sömürge toplumunu uyandırdığı ortaya çıkmıştır. İbn Bâdîs’in Tunus ve Müslümanların problemlerine her fırsatta ele aldığı Müslümanların birliğine zarar veren, onları sömürgeleştiren ve taassuba sevk eden konuların karşısında sert bir tavır takındığı görülmektedir.

Keywords

İbn Badis, Tezkir, Tefsir

References

• Ahmet Coşkun, “İbn Âşûr” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (Ankara: TDV Yayınları. 2001), 19/332-333.
• Buhârî, Alâüddîn Abdülazîz b. Ahmed b. Muhammed. Keşfü’l-esrar fi şehi usuli’l-Pezdevi, Mektebetü’l-Medine, 1997.
• Büzeyne, Muhammed. Ehdâsü’l-alem fi karni’l-işrîn. Tunus: La Prass, 1994.
• Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Tarihi. Ankara: Fecr Yayınevi 1996.
• Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir usulü. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2011.
• Cürcanî, Seyyid Şerîf. Ta’rifât. Lübnan: Mektebetü Lübnan, 1985.
• Dımaşkî. Siyeru a‘lâmi’n-nübelâ Beyrut: Müessetü’r-Risâle, 1980.
• Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî el-Müsned Beyrut: Müessesetü Risâle, 1948.
• Ebû Hacer, Ahmet Ömer. et-Tefsiru’l-ilmî li’l-Kur’an. Beyrut: 1991.
• Erdoğan, Mehmet. Fıkıh ve Hukuk Terimleri. İstanbul: Ensar Yayınları, 2013.
• Zehebî, Muhammed Hüseyin. et-Tefsîr ve’l-Müfessirûn. Kahire: Mektebetü vehbe, 1976.
• Filâli, Abdülaziz. el-Beytü’l-bâdîsî. Tunus: Müessesetü eş-Şeyh Abdulhamîd b. Bâdîs, 2012.
• Filâlî, Abdülazîz. Vesâiku cedîde an cevânibi hafiye fi hayati imam Abdülhamîd b. Bâdîs. Tunus: 2012.
• Fudala, Muhammed Hasan. Usûlü fıkhi’l-âyâti ve’l-ehâdisi ahkâm mine’l-emâli. Tunus: Kostantine, 1985.
• Gâlî, Belkâsım. Şeyhu’l-Câmi’i’l-A’zami Muhammed et-Tâhir İbn Âşûr; Hayâtüh ve Âsâruh. Beyrut: Dar-u İbn Hazm, 1996.
• Güllüce, Veysel. “Kur’ân’a Bilimsel Yaklaşımın Değerlendirilmesi”, Tarihten Günümüze Kur’ân’a Yaklaşımlar, (İstanbul: İlim Yayma Vakfı Kur’ân ve Tefsir Akademisi, 2010), 377.
• Hilmi Karslı, “Kur’ân’ın Bilimsel Tefsiri Üzerine Bazı Mülahazalar”, Diyanet İlmi Dergi, 46/3 (2011), 79-94.
• Hizmetli, Sabri. “Cezâyir’li Çağdaş Âlim İbn Bâdîs ve Yenilikçiliği” İslamî Araştırmalar, 7/3-4 (1994), 223-237.
• İbn Âşûr, Muhammed et-Tâhir b. Muhammed b. Muhammed et-Tâhir. Tahrîru’l-ma’ne’s-Sedîd ve tenvîru’l-akli’l-cedîd min tefsîri’l-kitâbi’l-mecîd, Tunus: Daru Tunusiye li’n-Neşr,1984.
• İbn Bâdîs, Abdülhamîd. “el-Vatanü ve’l-vataniyyetü/el-Hakkü fevka Külli Ehad ve’l-Vatanü Kable Külli Şey” eş-Şihâb, 7/14 (1937), 304-307.
• İbn Bâdîs, Abdülhamîd. “Usûlü’l-Velâye fi’l-İslâm”, eş-Şihâb, 4/14 (1938), 365-371.
• Kırca, Celal. “Kur’ân ve Modern Bilim” (İlişkisi-Sahaları-Sorunları), Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2/15 (2012), 23.
• Kuramer. Makasıdî Tefsir. İstanbul: Kuramer Yayınları, 2018.
• Lonisî, İbrahim. “şeyh Abdulhamid b. Bâdîs ve’l-amelü’s- siyâsi”, el-Mecelletü’t-tariye el-Cezairiyye, 4/1-2 (2020), 116-135.
• Mahfuz, Muhammed. Teracimü'l-müellifine’t-Tunusiyyin. Beyrut: Daru’l Ğarbi’l İslâmi, 1982.
• Mustafâ Muhammed, Hamîdâtû. Abdulhamîd b. Bâdîs ve Cuhûduhu’t-Terbeviyye. Katar: Vizâratü’l Evkâf ve’ş Şuûniyyeti’l-İslamiyye, 1997.
• Mutabbakânî, Mâzin Salâh. “İbn Bâdîs, Abdülhamîd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 19/352-356. Ankara: TDV Yayınları. 2001.
• Nessâc, Abdulhamîd Derviş. Abdulhamîd b. Bâdîs ve Arâuhü’l-Felsefiye. Mektebetü es-Sekâfetü’d-Diniyye.
• Pekcan, Ali. İslam Hukukunda Gaye Problemi. İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Ramazan, Muhammed Salih. el-Akâidü’l-islamiye mine’l-âyati’l-Kur’âniyye. Daru’l- Şarika.
• Sadrüşşerîa, es-Sânî Ubeydullāh b. Mes‘ûd b. Tâcişşerîa Ömer b. Sadrişşerîa el-Evvel Ubeydillāh b. Mahmûd el-Mahbûbî el-Buhârî. et-Tavzîh fî Halli Ğavâmizi’t-Tenkîh, Beyrut: Darü’l-Kutub-i ilmiyye, 1996.
• Sallâbî, Ali Muhammed. Kifacü’ş-şa’bi’l-Cezâiri zıdde’l-ihtilâli’l-Fransî. İstanbul: Darü’l-Ravda, 2017.
• Şahin, Tevfik Muhammed- Ramazan, Muahmmed es-Salih. Tefsîru ibn Bâdîs fî mecâlisi’t-teẕkîr min kelâmi’l-ḥakîmi’l-ḫabîr. Beyrut Darü’l-Kütübi’l-ilmiyye, 2003.
• Şâtıbî, Ebû İshâk İbrâhîm b. Mûsâ b. Muhammed el-Lahmî el-Gırnâtî el-Muvâfaḳât. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiye, 1971.
• Tâlibî, Ammâr. Âs̱âru İbn Bâdîs. Cezâir: eş-Şeriketü’l-Cezâiriyye, 1968.
• Teftâzâni, Sa‘düddîn Mes‘ûd b. Fahriddîn Ömer b. Burhâniddîn Abdillâh el-Herevî el-Horâsânî. el-Muḫtaṣar (Muḫtaṣarü’l-Muṭavvel, eş-Şerḥu’l-Muḫtaṣar, Muḫtaṣarü’l-meʿânî). Teftâzânî, Pakistan: el-Büşra, 2016.
• Tehânevî, Muhammed A‘lâ b. Alî b. Muhammed Hâmid el-Fârûkî. Keşşâfü ıstılâhâti’l-fünûn ve’l-ulûm Kahire: 1963. Topaloğlu, Bekir. Kelam İlmine Giriş. İstanbul: Damla Yayınevi, 2010.
• Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân et-Türkmânî el-Fârikî ed-
• Zerkeşî, Ebû Abdillâh Bedrüddîn Muhammed b. Bahâdır b. Abdillâh. el-Burhan fi ulumi’l-Kur’ân Beyrut: Dar-u Kutubi’l-İlmiyye, 2011.
• Zeydân, Abdulkerîm. el-Veciz fi usûl-i fıkh, Beyrut: Müessesetü Risâle, 2006.
• Zümerli, Sadık. A’lâmu Tunusiyyîn. Beyrut: Daru’l-garbi’l-İslâmi, 1986.