Kadim Bir Tartışma Olarak Allah Kelamının Neliği Sorunu ve İslam Kelamcılarının Tartışmaya Katkıları

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 7, 79 - 107, 05.07.2019

Bayram Çınar

Öz

İslam geleneğinde siyasal idarenin yetki ve görev sınırlarının net
çizilmemiş olması tarihin inşasında bazı sorunları da beraberinde getirmiştir.
Bu sorunlardan biri İslam inananları içerisindeki inanç gruplarının bazılarının
sapkın oldukları gerekçesiyle Mülki idare tarafından hizaya çekilmesidir.
Abbasi Halifesi Me’mun’un hilafetinin son birkaç ayında gerçekleşen; İslam
geleneği için tanıdık bir sindirme operasyonu benzerlerinden daha fazla ses
getirmiştir. Halku’l Kur’an konulu bu idari müdahalenin İslam geleneği
içerisinde savunucuları olmuşsa da, konu İslam öncesi evrede Hristiyan ve
Yahudi teolojisinde tartışılmıştır. Bu konuyu farklı biçimlerde ela alan birçok
çalışma daha önce yapılmıştır. Çalışmamızda bizim dikkat çekmeye çalıştığımız şey
bölgesel kültürel etkilerin bu tartışmada zannedilenden daha fazla bir etkiye
sahip olduklarıdır. İslam teologlarının konuya ilişkin sağladıkları veri ise
kavramsal donanımları ve yaklaşım tarzları ile sınırlı olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mihne, Kelimetullah, Kur’an’ın yaratılmışlığı, Kelam, Halku’l Kur’an

Kaynakça

• Ahmed b.Hanbel, er-Redd ale’l-Cehmiyye ve’z-Zenadıka, (thk.Sabrî İbn Salame). Daru Subât, Riyad, 2003. Baş Bilal, «Bir Hıristiyan Mezhebi Olarak Aryüsçülük.» Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: 1999. Bayraktutar Muammer, İmâm Şâfi'î’nin Hadis Yorum Metodolojisi, Ankara: Otto Yayınları, 2015. Bedevî Abdurrahman, et-Turâsu’l-Yûnânî fi’l-Haḍâreti’l-İslâmiyye, Beyrut, 1980. Bedevî Abdurrahman, min Tarihi’l-İlhad fi’l-İslam.: Muessestu'l Arabiye, Beyrut ,1980. Black Duncan Macdonald, Development of Muslim Theology, Jurisprudence,and Constitutional Theory, New York, 1903. Bryans Robert T., «Christian theological attitudes vis-a-vis Islam: the effect on West-Muslim relations.» Naval Postgraduate School Master’s Thesis, December 2002. Corbin Henry, History of Islamic philosophy, (trc. Liadain Sherrard ve Philip Sherrard) Kegan Paul International, London, 1993. Damascus Saint John of , Saınt John Of Damascus Wrıtıngs (The Fathers Of The Church A New Translation Vol 37). (trc. J.R Frederic H. Chase.) Fathers Of The Church İNG, New York, 1958. Ebu Gudde Abdu’l-Fettâh, «Halk-ı Kur’an Meselesi» (Raviler, Muhaddsiler Cerh ve Ta’dil Kitaplarına Tesiri) (trc. Mücteba Uğur). Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XX: 1 (1972): 307-321. Ebu Hanife Nu'man b. Sabit, el Fıkhu'l ekber. Haydarabad: Meclisu'd Dairetu Me'arif el Osmaniye, 1979. Ebu Hanife Nu'man b. Sabit,Vasiyyetu'l imam Ebu Hanifeti'n Numan (thk. Ebi Mu'az Muhammed b. Abdu'l Hay U'veyne) . Dar İbn Hazm, Beyrut: 1997. Ebu’l-Arab et-Temîmî Muhammed b. Ahmed b. Temîm, Kitâbu’l-mihen (thk. Yahya Vehîb el-Cebbûrî). Dâru’l-Garbi’l İslâmî, Beyrut, 1983. Ediwibowo Safrudin, «The Debates of the Createdness of the Qur’an and its Impact to the Methodology of Qur’anic Interpretation.» "Ulumuna"Journal of Islamic Studies Publish by State Islamic Institute Mataram IXX:2 (2015): 353-388.