HİKÂYE VE ŞİİRİN “GÖLGE”SİNDE CAHİT SITKI’NIN “ABBAS”I

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 71, 775 - 786, 15.09.2021

Tayfun Haykır

Öz

Bu çalışmada Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatının tanınmış ediplerinden Cahit Sıtkı Tarancı’nın “Abbas” müşterek başlığıyla yayımladığı hikâye ve şiirine odaklanılmıştır. Tarancı; kendi hayat hikâyesinden olayları, kişileri, nesneleri, mekânları vb. eserlerine yansıtan yahut doğrudan taşıyan bir ediptir. Onun bu özelliğini daha iyi ifade etmek için “yaşadıklarını yazan” sıfatını kullanmak mümkündür. Çalışmanın giriş bölümünde Cahit Sıtkı’nın bu yönü üzerinde durulmuş ve hayatı ile eserleri arasındaki güçlü bağ aydınlatılmaya gayret edilmiştir. Söz konusu ilişkiye dair dikkat çekici ayrıntılar ifade edildikten sonra hem şiirinde hem de hikâyesinde önemli bir tip olarak kurguladığı “Abbas” ve yine öne çıkarılan arzu nesnesi konumundaki “Beşiktaşlı”nın kimlikleri deşifre edilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda psikanalizimin imkânlarından faydalanılmış ve “Abbas”ın Cahit Sıtkı’nın çocukluk döneminden başlayarak yıllar içinde bilinçdışında oluşturduğu “gölge karakter”i, “Beşiktaşlı”nın da “hilebaz figür”ü olma ihtimali üzerinde durulmuştur. Bir sonraki başlık altında ise şiir ve hikâyenin kesişim alanında ortaya çıkan “şiir-hikâye” türüne değinildikten sonra “Abbas” başlıklı hikâyedeki ayrıntılardan yola çıkılarak yine aynı başlıklı şiirin, bir “şiir-hikâye” olarak değerlendirilmesi gerektiğine dair görüşler ortaya koyulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Cahit Sıtkı Tarancı, Psikanaliz ve Edebiyat, Gölge Karakter, Hilebaz Figür, Şiir-Hikâye

Kaynakça

• ÇIKLA, S. (2009). "Şiir ve Hikâye Çerçevesinde Oluşan İki Tür: Manzum Hikâye ve Öykü- Şiir". TÜBAR. 25: 51-85.
• DOĞAN, M. C. (2011a). "Cahit Sıtkı Tarancı'nın Adamları". Şiir Arkeolojisi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları: 211-223.
• DOĞAN, M. C. (2011b). "Beşiktaş'ta Abbas". Şiir Arkeolojisi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları: 224-228.
• JUNG, C. G. (2015). Dört Arketip. İstanbul: Metis Yayınları.
• KORKMAZ, R. (2009). "Metaforik Dönüştürme Biçimleri ve Efendi-Köle Diyalektiği Bakımından Beyaz Kale". Bilig. 50: 119-130.
• ÖZGÜL, M. K. (2003). "Edebiyatın Melez Güzelleri". Kandille İskandil. Ankara: Hece Yayınları: 231-250.