Lev Nikolayeviç Tolstoy’un “Kıvılcımı Söndürmeyen Ateşi Zapt Edemez” Adlı Öyküsünün Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 1, 1 - 29, 30.04.2023

Zeynep Kantarcı Bingöl

https://doi.org/10.57115/karefad.1178299

Öz

İnsan yetiştirmek mühim bir mevzudur. Hele ki yetiştirilecek olan insanın nasıl olması gerektiği konusu daha çok önem arz etmektedir. Bu nedenle değerlerle harmanlanmış insan yetiştirmek her toplumun ve devletin temennisi haline gelmiş ve iyi insan yetiştirme eğitim çalışmalarının gündemine oturmuştur. Doğduğu andan ta ki ölene dek değerler ile örülü bir dünyada var olan insanın bu yöndeki gelişimi başta aile olmak üzere okullar, sosyal çevre, akran grupları, kitle iletişim araçları, sivil toplum örgütleri gibi kaynaklardan beslenmektedir. İçinde bulunulan çağın koşulları ve dünyanın gidişatı göz önünde bulundurulduğunda değerlere yönelik bir eğitimin olması kaçınılmaz görülmektedir. Böyle bir eğitimin nasihat vermekten öteye geçerek yaşantıya aktarılması, etkili ve kalıcı olması için çeşitli yöntem, teknik ve uygulamaya yer verilmesi gerekmektedir. Bu noktada insana ve yaşama dair birçok değerle yüklü edebi eserler gücünden faydalanılan bir kaynak haline dönüşebilir. Çünkü edebi eserlerin sadece estetik kaygıların eşlik ettiği bir anlatım olduğunu söylemek doğru olmaz. Sevgiyi, saygıyı, paylaşmayı, merhameti, yalan söylemek yerine doğru sözlü olmayı, düşmanlık yerine dostluğu, kıskançlık yerine sevgiyi, kin gütmek yerine affetmeyi, ümitsizlik yerine umut etmeyi ve daha birçok şeyi bu eserler öğretir. Hiç şüphesiz tüm dünyaya mal olmuş bir yazar olan Lev Nikolayeviç Tolstoy (1828-1910)’un eserlerinde bu bağlamın göz önünde tutulduğu fark edilmektedir. Bu çalışmada da onun öykülerinden biri olan Kıvılcımı Söndürmeyen Ateşi Zapt Edemez adlı öykü değerler eğitimi açısından incelenecektir. Bir hiç yüzünden nice yangınların yaşandığı günümüz dünyasından affetmenin ne kadar büyük bir erdem olduğunu göstermek adına bu öykü bizzat seçilmiştir. “Affetme”, öyküde kazandırılması beklenen temel değer olarak saptanmış ve öykünün ana fikri bu değer üzerine inşa edilmiştir. Öyküde kazandırılması hedeflenen diğer değerler “saygı”, “iyilik”, “yardımseverlik”, “çalışkanlık”, “sözünde durma”, “anne ve babaya itaat olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Lev Nikolayeviç Tolstoy, Kıvılcımı Söndüremeyen Ateşi Zapt Edemez, Değerler Eğitimi, Eğitim

An Analysis of Lev Nikolayevich Tolstoy’s Story “A Spark Neglected Burns The House” in Terms of Values Education

Öz

Cultivating of human is an important issue. Especially the issue of how the human to be cultivated should be is more important. For this reason, cultivating human blended with values has become the wish of every society and state, and cultivating good people has been on the agenda of education studies. The development of a human being, who exists in a world woven with values from the moment he is born until his death, is fed by sources such as families, schools, social environment, peer groups, non-governmental organizations and mass media. Considering the conditions of the current era and the course of the world, it seems inevitable to have an education for values. It is necessary to include various methods, techniques and practices in order for such an education At this point, literary works loaded with many values about human and life can turn into a source that can benefit from its power.to be transferred to life beyond giving advice and to be effective and permanent. Because it would not be correct to say that literary works are only expressions accompanied by aesthetic concerns. These works teach love, respect, sharing, compassion, being truthful instead of lying, friendship instead of enmity, love instead of jealousy, forgiveness instead of hatred, hope instead of despair and many other things. Undoubtedly, it is noticed that this context is taken into consideration in the works of Lev Nikolayevich Tolstoy (1828-1910), a world-renowned writer. In this study, one of his stories, called A Spark Neglected Burns The House, will be examined in terms of values education. This story has been personally chosen to show what a great virtue forgiveness is in today’s world where many fires are experienced because of nothing. “Forgiveness” was determined as the basic value expected to be gained in the story and the main idea of the story was built on this value. Other values aimed to be gained in the story were determined as “respect”, “benevolence”, “helpfulness”, “hardworking”.

Anahtar Kelimeler

Lev Nikolayevich Tolstoy, A Spark Neglected Burns The House, Values Education, Education

Kaynakça

• Ata, B. (2015). Bir eğitimci olarak Leo N. Tolstoy ve Yasnaya Polyana okulundaki uygulamaları. Pegem Akademi.
• Aydın, M. Z., & Akyol Güler, Ş. (2014). Okulda değerler eğitimi: Yöntemler etkinlikler-kaynaklar. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal bazı bilimlerde içerik analizi: Teknikler ve örnek çalışmalar. Siyasal Kitabevi.
• Birekul, M. (2021). Din, bilim ve sanata karşı: Ahlak arayışında sıra dışı bir yaşam, Tolstoy. Bilim name, 44, 371-389. https://doi.org10.28949/bilimname.842375
• Bozkurt, E. (2021). Karakter eğitimi ve değerler eğitimi ile ilgili temel kavramlar. B. Özer (Ed.), Karakter ve değerler eğitimi içinde (ss. 1-26). Pegem Akademi.
• Çetin, N. (2021). Değerler eğitimi. İmbik Yayınları.
• Demir, N. (2020). Lev Nikolayeviç Tolstoy’un anarşist eğitim kuramı ve Yasnaya Polyana Okulu (Tez No: 623629) [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Efil, Ş. (2020). Tolstoy’da sanatın din ve ahlakla ilişkisi. Flsf Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 473-496. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1276245
• Hökelekli, H. (2013). Psikoloji, din ve eğitim yönüyle insani değerler. Dem Yayınları.
• Ilıca, S. (2023). L. N. Tolstoy’un dinî- ahlaki felsefesinde kötülüğe karşı koymama ilkesi: Diriliş romanı örneğiyle. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 32, 1491-1504. https://doi.org10.29000/rumelide.1252900
• Kalfa, Z. (2015). Tolstoy’un sanat fikri: Rus yazar Tolstoy’un “Sanat Nedir?” isimli eseri üzerine inceleme. Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Yazıları Dergisi, 32, 111-124. http://sanatyazilari.hacettepe.edu.tr/img/1549591472015__9789544940i.pdf
• Kansu, N. A. (2016). Bir eğitimcinin kaleminden öğretmen Tolstoy. Telgrafhane Yayınları.
• Kaya, M., & Taşkın, O. (2019). Okulda değerler eğitimi. Mustafa Köylü (Ed.), Teoriden pratiğe değerler eğitimi içinde (ss. 89-114). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kaymakcan, R., & Meydan, H. (2020). Ahlak, değerler ve eğitimi. Dem Yayınları.
• Kolcu, A. İ. (2008). Edebiyat kuramları: Tanım-tenkit-tahlil. Salkımsöğüt Yayınları.
• Moran, B. (1998). Edebiyat kuramları ve eleştiri. Cem Yayınevi.
• Moulin, D. (2018). Eğitici Tolstoy. (Ö. Akçay, Çev.). Hece Yayınları.
• Nabokov, V. (2017). Rus edebiyatı dersleri. (Y. Yavuz, F. Özgüven & A. Nihal Akbulut, Çev.). İletişim Yayınları.
• Nazıroğlu, B., Gün, A., İnan Kılıç, A., & Kaya, F. (2019). Temel ahlaki değerler. M. Köylü (Ed.), Teoriden pratiğe değerler eğitimi içinde (ss. 137-210). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Pala, A. (2021). Lev Nikolayeviç Tolstoy’un “İnsan Ne İle Yaşar” adlı hikâyesinin değerler eğitimi açısından incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 18(44), 8420-8431. https://doi.org10.26466/opus.936472
• Şanlı, E. (2021). Değerler eğitimine yönelik öneriler. B. Özer (Ed.), Karakter ve değerler eğitimi içinde (ss. 281-301). Pegem Akademi.
• Tolstoy, L. N. (2021a). Kıvılcımı söndürmeyen ateşi zapt edemez. (K. Karasulu, Çev.), İnsan neyle yaşar? içinde (ss. 29-46). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Tolstoy, L. N. (2021b). Sanat nedir? (M. Beyhan, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Ulusoy, K., & Dilmaç, B. (2014). Değerler eğitimi. Pegem Akademi.
• Ulusoy, K., & Arslan, A. (2019). Değerli bir kavram olarak değer ve değerler eğitimi. R. Turan & K. Ulusoy (Eds.), Farklı yönleriyle değerler eğitimi içinde (ss. 1-16). Pegem Akademi.
• Ulusoy, K. (2021). Karakter, değerler ve ahlak eğitimi. Pegem Akademi.
• Uygur, N. (2009). İnsan açısından edebiyat. Yapı Kredi Yayınları.
• Üngüt Taşkın, S. (2021). Değerler eğitiminde edebi eserlerden yararlanma örneği: L. N. Tolstoy’a ait “İnsan Neyle Yaşar?” kitabının içerdiği değerlerin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi Dergisi, 3(1), 24-50. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tissejournal/issue/71197/1144276
• Wilson, A. N. (2019). Tolstoy. (N. Elhüseyni, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.