Konumsal Orman Amenajmanı Planlaması: Temel Kavramlar ve Modelleme Teknikleri (Spatial Forest Management Plannıng: Basic Concepts And Modeling Techniques)

Year 2015, Volume: 15 Issue: 2, 197 - 213, 04.02.2015

Ali İhsan Kadıoğulları , Sedat Keleş , Emin Zeki Başkent Özkan Bingöl

https://doi.org/10.17475/kuofd.90967

Cited By: 1

Abstract

Ormanların ekosistem tabanlı çok amaçlı planlanması (ETÇAP) yaklaşımına uygun amenajman planların hazırlanması aşamasında, konumsal özelliklerin planlara yansıtılması ile farklı konumsal planlama alternatiflerin geliştirilmesi büyük önem arz etmektedir. Konumsal orman amenajman planlaması, karar vericilere bütünleşik planlama yaklaşımı çerçevesinde, stratejik ve taktiksel düzeyde seçenekler sunmakta ve konumsal analizler yaparak en iyi kesim düzenini oluşturmasına olanak vermektedir. Bu makalede öncelikle konumsal planlamanın ormancılıktaki önemi ile Türkiye ormancılığı açısından bir değerlendirmesi yapılmıştır. Daha sonra konumsal orman amenajmanı planlaması ile ilgili temel kavramlar ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Son olarak konumsal orman planlamasında yaygın olarak kullanılan önemli sezgisel karar verme teknikleri (modelleme teknikleri) ile dünya ormancılığında konumsal planlama kapsamında geliştirilmiş ve kullanılmakta olan konumsal karar destek sistemleri tanıtılmıştır. Sonuçta, konumsal orman planlamasının ekosistem tabanlı çok amaçlı planlamada yer alması gereken önemli bir planlama tekniği olduğu vurgulanmıştır.

Keywords

Konumsal orman planlaması, Modelleme, Karar destek sistemi

References

• Başkent E. Z., Köse S., Yolasığmaz H.A., Çakır G., Keleş S. 2002. Orman Amenajmanında Yeni Açılımlar Çerçevesinde Planlama Sürecinin Tasarımı Ve Yeniden Yapılanma. Orman Amenajmanında Kavramsal Açılımlar Ve Yeni Hedefler Sempozyumu, Nisan, Bahçeköy, İstanbul, Bildiriler Kitabı, 23–38.
• Baskent E. Z. 2001. Combinatorial Optimization in Forest Ecosystem Management Modeling. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 25, 187-194.
• Başkent E. Z., Keleş S., Sivrikaya F., Karahalil U. 2005. Sürdürülebilir Orman İşletmeciliği ve Planlaması İçin Karar Destek Sistemlerinin Geliştirilmesi, I. Çevre ve Ormancılık Şurası, Mart, Antalya.
• Boston K., Bettinger P. 2006. An Economic and Landscape Evaluation of The Green-up Rules for California, Oregon, and Washington (USA). Forest Policy and Economics, 8, 3, 251-266.
• Baskent E. Z. 1999. Controlling Spatial Structure of Forested Landscapes: A Case Study Towards Landscape Management. Landscape Ecology, 14, 83-97.
• Başkent E. Z., Yolasığmaz H.A., Mısır, M. 2001. Orman Ekosistem Amenajmanı, 1. Ulusal Ormancılık Kongresi, Türkiye Ormancılar Derneği Yayını, No, 1, 60–74.
• Bettinger P., Johnson D. L., Johnson K. N., 2003. Spatial forest Plan Development with Ecological and Economic Goals. Ecological Modelling, 169, 215-236.
• Bettinger P., Sessions J., Boston K. 1997. Using Tabu Search to Schedule Timber Harvests Subject to Spatial Wildlife Goals For Big Game. Ecological Modelling, 94, 111-123.
• Chen V. B. W., Gardow K. V. 2002. Timber Harvest Planning With Spatial Objectives, Using The Method of Simulated Annealing. Forstwissenschaftliches Centralblatt 121, 25-34.
• Church R. L., Murray A. T., Weintraub A. 1998. Locational Issues in Forest Management. Location Science, 6, 137-153.
• Coşkun A. 2007. Yapay Zeka Optimizasyon Teknikleri: Literatür Değerlendirmesi, Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları.
• Greer K., Meneghin B. SPECTRUM, An Analytical Tool for Building Natural Resource Management Models, Ecosystem Management Analysis Center, USDA Forest Service, Research Paper, http://ncrs.fs.fed.us/pubs/gtr/other/gtr-nc205/abstracts.htm/profiles/p53.pdf, 20 Ocak 2009.
• Gustafson E.J., Crow T.R. 1994. Modeling The Effects of Forest Harvesting on Landscape Structure and The Spatial Distribution of Cowbird Brood Parasitism, Landscape Ecology, 9, 237-248.
• Gustafson E.J., Crow T.R. 1999. HARVEST: Linking Timber Harvest Strategies to Landscape Patterns. In: Mladenoff, D.J., Baker, W.L. (Eds.), Spatial Modeling of Forest Landscapes: Approaches and Applications. Cambridge University Press, UK, s.309-332.
• Gustafson E., J., Rasmussen L.V. 2002. Assessing The Spatial Implications of Interactions Among Strategic Forest Management Options Using a Windows – Based Harvest Simulator, Computers and Electronics in Agriculture, 33, 179 – 196.
• Gustafson E. J., Roberts L. J., Leefers L. A. 2006. Linking Linear Programming and Spatial Simulation Models to Predict Landscape Effects of Forest Management Alternatives. Journal of Environmental Management, 81, 4, 339-350.
• Gustafson E.J., Shifley S.R.,, Mladenoff D.J., Nimerfo K.K., He, H.S. 2000. Spatial simulation of forest succession and timber harvesting using LANDIS, Canadian Journal of Forest Research, 31, 32 – 43.
• Gül U. A. 1990. Orman Amenajman Planlarının Bilgisayar Yardımıyla Hazırlanması, Yüksek Lisans Tezi, K.T.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Gülsün B., Tuzkaya G., Bildik E. 2008., Tersine Lojistikte Ağ Tasarımı: Bir Tavlama Benzetimi Yaklaşımı, Y.T.Ü. Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 26.
• Heinonen T., Kurttila M., Pukkala T. 2007. Possibilities to Aggregate Raster Cells Through Spatial Optimization in Forest Planning. Silva Fennica, 41, 1, 89-103.
• Jordan G. A., Baskent E. Z., 1992. A Case Study in Spatial Wood Supply Analysis. The Forestry Chronicle, 68, 503-516.
• Karahalil, U., 2003. Toprak Koruma ve Odun Üretimi Fonksiyonlarının Doğrusal Programlama ile Modellenmesi, Yüksek Lisans Tezi, K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Keleş S. 2003. Ormanların Su ve Odun Üretimi Fonksiyonlarının Doğrusal Programlama Tekniği ile Optimizasyonu (Karanlıkdere Planlama Birimi Örneği), KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Keleş S. 2008. Orman Amenajman Planlarının Hazırlanmasına Yönelik Karar Destek Sisteminin Tasarımı ve Prototip Modelinin Geliştirilmesi, Doktora Tezi, K.T.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Kirkpatrick S. 1984. Optimization by Simulated Annealing. Quantitative Studies, Journal of Statistical Physics, 34, 975-986.
• Köse S. 1986. Orman İşletmelerinin Planlanmasında Yöneylem Araştırması Yöntemlerinden Yararlanma Olanakları, Doktora Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Kurttila M. 2001. The Spatial Structure Of Forests in the Optimization Calculations of Forest Planning - A Landscape Ecological Perspective. Forest Ecology and Management, 142, 129-142.
• Lockwood C., Moore T. 1993. Harvest Scheduling with Spatial Constraints: A Simulated Annealing Approach. Canadian Journal of Forest Research, 23, 468-478.
• Longley P.A. Goodchild M.F. Maguire D.J., Rhind D.W. 2001. Geographic Information Systems and Science, Bath Press, London.
• Malchow-Moller N., Strange, N., Thorsen B. J. 2004. Real-Options Aspects of Adjacency Constraints. Forest Policy and Economics, 6, 261-270.
• McGarigal K., Marks B.J. 1994. Fragstats. Spatial Pattern Analysis Program For Quantifying Landscape Structure. Version 2.0. Corvallis: Forest Science Department, Oregon State University.
• Metropolis N., Rosenbluth A., Rosenbluth M., Teller A., Teller, E. 1953. Equation of State Calculations by Fast Computing Machines. Journal of Chemical Physics, 21, 1087-1092.
• MMFA. ECHO Planning System, Planner’s Under Guide. McGregor Model Forest Association, British Columbia, Canada, http://www.mcgregor.bc.ca, 25 Ocak 2009.
• Mısır M. 2001. Çok Amaçlı Orman Amenajmanı Planlarının CBS ve Amaç Programlama Yöntemiyle Düzenlenmesi, Doktora Tezi, K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Murray A. T., Church R. L., 1996. Analyzing Cliques for Imposing Adjacency Restrictions in Forest Models. Forest Science, 42, 2, 166-175.
• NCASI. HABPLAN User Manual. NCASI Statistics and Model Devlopment Group, http://ncasi.uml.edu, 25 Şubat 2009.
• Nelson J., Brodie, J. D. 1990. Comparison of A Random Search Algorithm and Mixed İnteger Programming for Solving Area-Based Forest Plans. Canadian Journal of Forest Research, 20, 934-942.
• Nelson J.D. 2000. ATLAS Operations Manual, Faculty of Forestry, University of British Columbia, Vancouver, Canada, http://www.forestry.ubc.ca/atlas-simfor /extension/docs.html#ATLAS, 15 Şubat 2009.
• Nelson J.D. 2003. FPS-ATLAS Database Manual: Version 6, Faculty of Forestry, University of British Columbia, Vancouver, Canada, (http://www.forestry.ubc.ca/atlas-simfor/extension/docs.html#ATLAS).
• Öhman K. 2001. Forest Planning with Consideration to Spatial Relationships. Doctoral Thesis, Swedish University of Agricultural Sciences, Umea.
• Öhman K., Eriksson L. O., 1998. The Core Area Concept in Forming Contiguous Areas for Long-Term Forest Planning. Canadian Journal of Forest Research, 28, 1032-1039.
• Sivrikaya F. 2008. Türkiye’de Orman Amenajman Planlama Model Yazılımının Geliştirilmesi, Doktora Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Soykan B. 1979. Aynıyaşlı Ormanların Aktüel Kuruluşlarının Optimal Kuruluşa Yaklaştırılmasında Yöneylem Araştırması Metotlarından Yararlanma Olanaklarının Araştırılması, KTÜ Orman Fakültesi Yayın No: 106, Orman Fakültesi Yayın No: 5, Trabzon.
• Perdue M., Nelson, J.D. ATLAS/FPS Tutorial Manual, Faculty of Forestry, University of British Columbia, Vancouver, Canada, http://www.forestry.ubc.ca/atlas-simfor/extension/docs.html#ATLAS, 14 Şubat 2009.
• Pukkala T., Heinonen T. 2006.Optimizing Heuristic Search in Forest Planning, Nonlinear Analysis: Real World Applications, 7, 1284-1297.
• Pukkala T., Heinonen T. 2006.Optimizing Heuristic Search in Forest Planning, Nonlinear Analysis: Real World Applications, 7, 1284-1297.
• Reeves C.R. 1993. Modern Heuristic Techniques for Combinatorial Problems, John Wiley&Sons, Inc. New York, Toronto.
• Ulusoy G. 2002. Proje Planlamada Kaynak Kısıtlı Çizelgeleme, Sabancı Üniv. Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Dergisi, 8,23-29.
• URL-1, http://www.bilgisayarkavramlari.com/2008/12/22/sezgi-ustu-algoritmalar-ustsezgisel-algoritmalar-meta-heuristic-algorithms, 16.01.2009.
• URL-2 http://www.sayisalyontemler.com/?q=içerik/metasezgisel-yöntemler, 18.09.2008.
• Walters K.R. 1993, Design and Development of a Generalized Forest Management Modeling System: WOODSTOCK. Proceedings of the International Symposium on Systems Analysis and Management Decisions in Forestry, Valdivia, Chile, 190-196.