Lise Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Year 2019, Volume: 27 Issue: 5, 1977 - 1990, 15.09.2019

Sinem Fariz , Safiye Sarıcı Bulut

https://doi.org/10.24106/kefdergi.3198

Cited By: 1

Abstract

Bu araştırmanın amacı lise öğrencilerinin internet
bağımlılığı düzeyleri ile cinsiyet, aile gelir düzeyi, anne ve baba öğrenim
durumu, algılanan sosyal destek düzeyi ve akademik başarı arasındaki ilişkiyi
incelemektir. Araştırma, 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Ankara’nın Sincan
ilçesinde dört faklı lisede (Anadolu Lisesi,Endüstri Meslek Lisesi,Ticaret
Meslek Lisesi ve Kız Meslek Lisesi) öğrenim görmekte olan 358 (175 kız, 183
erkek) öğrenciyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya katılan öğrenciler dört
farklı tür okuldaki 9, 10 ve 11.sınıf öğrencilerinden elverişli örnekleme
yöntemiyle seçilmişlerdir. Bu çalışmada, veri toplama araçları olarak
araştırmacı tarafından geliştirilen Katılımcı Bilgi Formu, Öğrencilerin
internet bağımlılık düzeylerini ölçmek üzere Young (1998) tarafından
geliştirilen “İnternet Bağımlılığı Ölçeği” (İBÖ), sosyal destek algılarını
değerlendirmek üzere Yıldırım (2004) tarafından revize edilen Algılanan Sosyal
Destek Ölçeği (ASDÖ-R) kullanılmıştır. Araştırma verileri Ki kare ve t-testi
kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre, lise öğrencilerinin
internet bağımlılığı puanlarının aile gelir düzeyi değişkenine göre ve
ASDÖ-R’nin “Öğretmen Desteği” ve “Aile Desteği” alt ölçek puan ortalamalarının
internet bağımlılık düzeyi değişkenine göre anlamlı olarak farklılaştığı
belirlenmiştir.

Keywords

akademik başarı, internet bağımlılığı, sosyal destek

References

• Ak, H. (2014). Mesleki ve teknik eğitim kurumları öğrencilerinin internet kullanım alışkanlıkları ile algıladıkları sosyal destek arasın-daki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Alaçam, H. (2012). Denizli bölgesi üniversite öğrencilerinde internet bağımlılığının görülme sıklığı ve yetişkin dikkat eksikliği hiperaktivite bozuklugu ile ilişkisi. Uzmanlık Tezi, Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi, Denizli. Aydoğdu, C. (2003). Televizyon ve bilgisayarın ( 18-24 yaş) gençler üzerindeki psikolojik etkileri: Hendek örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya. Balta, Ö.Ç. ve Horzum, M.B. (2008). Web tabanlı öğretim ortamındaki öğrencilerin internet bağımlılığını etkileyen faktörler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41, 185-203. Balcı, Ş. ve Gülnar, B. (2009). Üniversite öğrencileri arasında internet bağımlılığı ve internet bağımlılarının profili. Selçuk İletişim, 6, 1, (5-22). Banwari, G., Maniar, R., Parmar, C. & Yadav, P. (2013). İnternet addiction and it’s correlates among high school students: A prelimi-nary study from Ahmedabad, İndia. Asian Journal of Psychiatry, 6 (2013), 500-505. 3 Temmuz 2015 tarihinde http://www.asianjournalofpsychiatry.com/article/S1876-2018(13)00167-6/pdf sayfasından erişilmiştir. Batıgün, A. D. ve Kılıç, N. (2011). İnternet bağımlılığı ile kişilik özellikleri, sosyal destek, psikolojik belirtiler ve bazı sosyo-demografik değişkenler arasındaki İlişkiler. Türk Psikoloji Dergisi, 26 (67), 1–10. Bayraktar, F. (2001). İnternet kullanımının ergen gelişimindeki rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. Bayraktar, F. (2007). Olumlu ergen gelişiminde ebeveyn/akran ilişkilerinin önemi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 14(3), 157-166. Bayraktar, F. & Gün, Z. (2007). Incidence and correlates of internet usage among adolescents in North Cyprus. Cyberpsychology & Behavior,10, 191-197. Cao, F. & Su, L. (2007). Internet addiction among Chinese adolescents: prevalence and psychological features.Child Care Health Deve-lopment, 33(3), 275-81. Caplan, S. E. (2002). Problematic internet use and psychosocial well-being: Development of a theory-based cognitive-behavioral measurement instrument. Computers in Human Behavior, 18, 553–575. Caplan, S. E. (2007). Relations among loneliness, social anxiety, and problematic internet use. Cyber Psycehology and Behavior, 2(10), 234–242. Cengizhan, C. (2005). Öğrencilerin bilgisayar ve internet kullanımında yeni bir boyut: bağımlılık. VIII. Ulusal PDR Kongresi, Marmara Üniversitesi, İstanbul. Ceyhan, A. A. (2011). Ergenlerin problemli internet kullanım düzeylerinin yordayıcıları. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 18(2), 85–94. Duman, M. Z. (2008). İnternet kullanımının öğrencilerin sosyal ilişkileri ve okul başarıları üzerindeki etkisi. Toplum ve Demokrasi, 2(3), 93-112. Esen, E. & Siyez, D. M. (2011). Ergenlerde internet bağımlılığını yordayan psiko-sosyal değişkenlerin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma Rehberlik Dergisi, 4 (36), 127 138. Esen, E. (2010). Ergenlerde internet bağımlılığını yordayan psiko-sosyal değişkenlerin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Gökçearslan, Ş. & Günbatar, M.S. (2012). Ortaöğrenim Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığı. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama. Cilt:2 Sayı:2, 10-24 Gönül, A. S. (2002) Patolojik internet kullanımı (internet bağımlılığı / kötüye kullanım.). New Symposium, 40 (3), 105-110. Günüç, S. (2009). İnternet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi ve bazı demografik değişkenler ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkile-rin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van. Gürcan, N. (2010). Ergenlerin problemli internet kullanımları ile uyumları arasindaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya. Grohol, J.M. (2012). Internet addiction guide. http://psychcentral.com/netaddiction sayfasından erişilmiştir. Internet World Stats (2015). Internet in europe stats – internet user statistics/population for the 53th european countries and regions. 30 Ekim 2015 tarihinde http://www.internetworldstats.com/stats4.htm sayfasından erişilmiştir. Internet World Stats (2015). Internet usage statistics - the big picture/world internet users and population stats. 30 Ekim 2015 tarihinde http://www.internetworldstats.com/stats.htm sayfasından erişilmiştir. Internet World Stats (2016). Internet usage statistics - the big picture/world internet users and population stats. 20 Ağustos 2016 tarihin-de http://www.internetworldstats.com/stats.htm sayfasından erişilmiştir. Internet World Stats (2017). Internet usage statistics - the big picture/world internet users and population stats. 12 Haziran 2018 tarihin-de https://www.internetworldstats.com/stats.htm sayfasından erişilmiştir. Internet World Stats (2019). Internet usage statistics - the big picture/world internet users and population stats. 17 Ağustos 2019 tarihin-de https://www.internetworldstats.com/stats4.htm#europe sayfasından erişilmiştir. İmpraim, S. (2012). İnternet bağımlılığı, facebook kullanımı ve akademik başarı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. İnan, A. (2010). İlkögretim II. Kademe ve Ortaöğretim Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum. Jang, K.S. , Hwang, S.Y. ve Choi, J.Y. (2008). Internet addiction and psychiatric symptoms among Korean adolescents. Journal of School Health, 78, 165-171. Jöreskog, K.G. & Sörbom, D. (2004). LISREL 8.7 for Windows [Computer software]. Lincolnwood, IL: Scientific Software Internati-onal, Inc. Kang, M., Kim, E. & Park, s. (2014). Social relationship on problematic internet use among adolescents in South korea: a moderated mediation model of self esteem and self control. Computers in Human Behavior, 38 (2014), 349-397. Kıran-Esen, B. & Gündoğdu, M. (2010). The relationship between internet addiction, peer pressure and perceived social support among adolescents. The International Journal of Educational Researchers, 2(1):29-36. Kozaklı, H. (2006). Üniversite öğrencilerinde yalnızlık ve sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkilerin karşılaştırılması. Yayımlanma-mış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin. Kuran, E. (2018). Telgraftan Tablete. İstanbul: Destek Yayınları. Makas, Y. (2008). Lise öğrenimi gören gençlerin internet kullanımnın psikososyal durum ile ilişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Mitchell, M.E. , Lebow, J.R. , Uribe, R. , Grathouse, H. & Shoger, W. (2011). Internet use, happiness, social support and introversion: A more fine grained analysis of person variables and internet activity. Computers in Human Behaviour, 27 (2011), 1857–1861. Morahan-Martin, J. & Schumacher, P. (2000). Incidence and correlates of pathological internet use among college students. Computers in Human Behavior, 16, 13-29. Mossbarger, B. (2008). Is ınternet addiction addressed in the classroom? A survey of psychology textbooks. Computers in Human Behavior, 24, 468–474. Ögel, K. (2014). İnternet bağımlılığı, internetin psikolojisini anlamak ve bağımlılıkla başa çıkmak. İstanbul: Türkiye İş Bankası. Ulutaşdemir, N. , Verim, E. , Bakır, E. ve Deniz, E. (2017). Geleceğin sağlık profesyonellerinde internet bağımlılığının yaşam kaliteleri üzerine etkisi. Zeynep Kamil Tıp Bülteni, 42(2). Pawlak, C. (2002). Correlates of internet use and addiction in adolescents. Dissertation Abstracts International Section A: Humanities & Social Sciences, 63(5-A), 1727. Sanders, C., Field, T., Diego, M., & Kaplan, M. (2000). The relationship of internet use to depression and social isolation among adolescents. Adolescence, 35(138), 237-242. Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of psychological research online, 8(2), 23-74. Suhail, K. & Bargees, Z. (2006). Effects of excessive internet use on undergraduate students in Pakistan. CyberPsychology & Behavior, 9; 297-307 Suler, J. (1999). Healthy and pathological internet use. CyberPsychology and Behavior, 2, 385-394. Tanrıverdi, S. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinde internet bağımlılığı ile algılanan sosyal destek arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van. Toraman, M. (2013). İnternet bağımlılığı ve sosyal ağ kullanım düzeylerinin ortaöğretim öğrencilerinin akademik başarıları ile ilişkisi-nin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ. Tsai, C.C. ve Lin, S.S.J., Tsai, M.J. (2001). Developing an internet attitude scale for high school students. Computers & Education, 37(1), 41–51. TÜİK (2013). Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması. 20 Ağustos 2015 tarihinde http://tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13569 sayfasından erişilmiştir. TÜİK (2014). Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması. 20 Ağustos 2015 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16198 sayfasından erişilmiştir. TÜİK (2015) Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması. 27 Ağustos 2015 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18660 sayfasından erişilmiştir. TÜİK (2017) Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması. 10 Mayıs 2018 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1028 sayfasından erişilmiştir. TÜİK (2018) Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması. 26 Kasım 2018 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27819 sayfasından erişilmiştir. Üneri, Ö. Ş. ve Tanıdır, C. (2011) .Bir grup lise öğrencisinde internet bağımlılığı değerlendirmesi: kesitsel bir çalışma. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 24, 265- 272 Yalçın, C. (2003). Sosyolojik bir bakış açısıyla internet. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(1), 77-90. Yang, S. C. & Tung, C. J. (2007). Comparison of internet addicts and nonaddicts in Taiwanese high school. Computers in Human Behavior, 23: 79–96. Yıldırım, İ. (1997). Algılanan sosyal destek ölçeğinin geliştirilmesi güvenirliği ve geçerliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 81-87. Yıldırım, İ. (2004). Algılanan sosyal destek ölçeğinin revizyonu. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 17, 221-236. Young, K. (1998) Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. CyberPsychology & Behavior, 1, (3), 237–244 Zorbaz, O. (2013). Lise öğrencilerinin problemli internet kullanımının sosyal kaygı ve akran ilişkileri açısından incelenmesi. Yayım-lanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.