BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA KARADENİZ’DE OSMANLI KAYIK TAŞIMACILIĞI

Yıl 2007, Cilt: 1 Sayı: 2, 137 - 148, 10.05.2007

Önder Duman

Öz

Ağustos 1914 başında Almanya ile ittifak anlaşması yapan ve sefer-berlik ilân eden Osmanlı Devleti, doğu bölgesindeki askeri birliklere lojistik destek sağlamak üzere Karadeniz su yolundan yararlanmak istemiştir. Ağustos-Kasım 1914 döneminde büyük gemilerle askerî personel, erzak ve mühim-mat sevk edilmiş, ancak Rusya’nın savaşa girmesi ve Karadeniz’de Osmanlı gemilerini batırmaya başlamasıyla bu sevkıyata ara verilmiştir. Deniz yolunun kapanması üzerine 3. Ordu birliklerine karayoluyla lojistik destek sağlanmaya çalışılmışsa da pek yeterli olmamış ve birlikler erzak ve mühimmat sıkıntısı yaşamaya başlamıştır. Bu durumda Osmanlı Hükümeti çözümü kayıklarla sevkıyat yapmakta bulmuştur. 1915-1916 yılları arasında Kastamonu, Sinop ve Samsun’dan yüklenen kayıklar Rus savaş gemilerinin tehdidine rağmen sürekli olarak erzak ve mühimmat taşımıştır. Kayıklar savaş yıllarında lojistik unsurların yanı sıra Doğu Karadeniz’deki Rus işgaliyle birlikte kaçan sivil halkın batı kıyılarına taşınmasında da kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Karadeniz, Kayık, Birinci Dünya Savaşı, lojistik

Kaynakça

• Mübahat S. Kütükoğlu, “XIX. Yüzyılda Trabzon Ticareti”, Birinci Tarih Boyunca Karadeniz Kongresi Bildirileri (13-17 Ekim 1986), Samsun 1998.
• Bayram Kodaman, “XVIII. Yüzyıl Samsun Gümrüğü”, Ekinci Tarih Boyunca Karadeniz Kongresi Bildirileri (1-3 Haziran 1988), Samsun 1990.
• A. Üner Turgay, “Trabzon”, Doğu Akdeniz Liman Kentleri (1800-1914), Çev: Gül Çağalı Güven, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1994.