Çağdaş Türk Sinemasına Filmozofik Bakış

Year 2021, Issue: 18, 8 - 33, 28.11.2021

Deniz Oğuzcan , Gizem Parlayandemir

Abstract

Sinema, başlangıcından itibaren düşüncelerin imajlara dönüştüğü bir sanat dalı olmuştur. Sinema ile felsefenin aynı düzlemde olduğu kabul edildiğinde aralarındaki ortak noktalardan birinin imgeler olduğu da görülecektir. Bu nedenle sinema bir sanat olarak daima filozofların ilgisini çeken bir alandır. Sinema felsefesinde kendine önemli bir edinen “filmler düşünür felsefesi” özellikle Daniel Frampton’un filmozofi kuramıyla yeni bir sayfa açmıştır. Frampton, filmlerin tıpkı felsefi metinler gibi felsefe yapabildiğini, bunu sinemaya özgü öğeler ile gerçekleştirdiğini iddia etmektedir. Düşünen filmler insan zihninden farklı olan film zihine sahiptir. Film zihin, film düşünme yoluyla film dünyayı yaratır ve bu dünya gerçek dünyadan farklı bir dünyadır. Filmozofi filmi bir düşünme biçimi olarak ele alırken film biçimine dair yeni bir kuram geliştirir. Aynı adlı yüksek lisans tezinden türetilen bu çalışmada öncelikle sinema felsefesi alanında düşünceler açıklanmış, filmler düşünür felsefesi incelenmiş ve Frampton’un filmozofi kuramının temelleri olan film zihin, film düşünme ve film dünya kavramları detaylı olarak irdelenmiştir. Ardından Çağdaş Türk Sineması’ndan amaçlı örneklem ile seçilen filmler Frampton’un filmozofik analizi ile incelenmiştir. Çağdaş Türk Sineması’nda film düşünme eylemini gerçekleştiren filmlerin hangi sinematik bileşenlerle ve nasıl felsefe yaptıkları tespit edilmeye çalışılmıştır.

Keywords

Çağdaş Türk Sineması, Film zihin, Filmozofi, Daniel Frampton

References

• Arnheim, R. (2007). Görsel Düşünme. Rahmi Öğdül (çev). İstanbul: Metis Yayınları.
• Badiou, A. (2014) Sinema ve Felsefe Hakkında Konuşması. https://www.youtube.com/watch?v=81gNHIH8aEI (Erişim Tarihi: 12.04.2020)
• Bollnow, O. F. (2004). Varoluş Felsefesi: Kierkegaard, Hiedegger, Jaspers. Medeni Beyaztaş (çev.). İstanbul: Efkar Yayınları.
• Botz-Bornstein, T. (2012) "Film Thinks!" What about Dreams? A Reading of Daniel Frampton's Filmosophy. Film and Philosophy 17, 2012, pp. 192–203. www.academia.edu/38658647/
• Carroll N. (1988). The Philosophy of Motion Pictures. London: Blackwell Publishing.
• Carroll N. (2004). The Power of Movies. (Ed: Peter Lamarque & Stein Olsen) Aesthetics and the Philosophy of Art: The Analytic Tradition. Oxford: Blackwell. pp:485-487.
• Colebrook, C. (2009). Gilles Deleuze. Cem Soydemir (çev). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Cox, D. & Levine, M. (2018). Filmle Düşünmek: Felsefe Yapmak ve Film İzlemek. Onur Orhangazi (çev). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Deleuze, G. & Guattari, F. (2000). Kafka: Minör Bir Edebiyat İçin. Özgür Uçkan & Işık Ergüden (çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Deleuze, G. (2003). İki Konferans. Ulus Baker. (çev.). İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Dorsay, A. (2020). Dünyaya Açılan Sinemamız ve Yeni Bir Kuşak: Türk Sineması 2010-2020. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Frampton, D. (2013). Filmozofi: Sinemayı Yepyeni Bir Tarzda Anlamak İçin Manifesto. Cem Soydemir (çev). İstanbul: Metis Yayınları.
• Goodchild, P. (2005). Arzu Politikasına Giriş. Rahmi Öğdül (çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Güğümcü, S. (2014a). Sinematik İmgenin Ontolojik Olanakları. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yüksek Lisans Tezi).
• Güğümcü, S. (2014b). 21. Yüzyıl Film Kuramı Tartışmalarında Film Felsefe İlişkisine Dair İki Tez: Sinematik Felsefe Mi Felsefi Sinema Mı? Sinecine Sinema Araştırmaları Dergisi. 5(2), s. 61-82.
• Herzogenrath, B. (2017). Introduction: Film and/as Philosophy. (Ed: Bernd Herzogenrath) Film As Philosophy. Minneapolis: University of Minnesota Press p: vii-1
• Kierkegaard, S. (2013). Aforizmalar. Nur Beier (çev.). İstanbul: Pinhan Yayıncılık
• Livingston, P. (2008). Recent Work on Cinema as Philosophy. Philosophy Compass 3, 1-14.
• McClelland, T. (2018). The Philosophy of Film and Film as Philosophy. (https://www.researchgate.net/publication/322931669)
• Mulhall, S. (2007). Film as Philosophy: The Very Idea. Proceedings of the Aristotelian Society V: l07 pp: 279-294
• Mulhall, S. (2002). On Film (Thinking in Action). London & New York: Routledge.
• Münsterberg, H. (1916). The Photoplay: A Psychological Study. New York: D. Appleton And Company.
• Oğuzcan, D. (2020). Çağdaş Türk Sinemasına Filmozofik Bakış. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yüksek Lisans Tezi).
• Öztürk, S. (2016). Sinefilozofi: Kurosowa’nın Düşlerine Sinefilozfik Bir Yolculuk. Ankara: Heretik Yayınları.
• Öztürk S. (2018). Sinema Felsefesine Giriş/ Film-Yapımı Felsefe. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Perkins V. F. (1993). Film as Film. London: Da Capo Press Edition.
• Smith M. (2006). Film Art, Argument, and Ambiguity. (Ed: Murray Smith and Thomas E. Wartenberg). Thinking Through Cinema: Film as Philosophy. Malden: Blackwell pp:33-42.
• Sobchack V. (1992). The Address of The Eye: A Phenomenology of Film Experience. New Jersey: Princeton University Press.
• Tarkovski A. (2007). Mühürlenmiş Zaman. Füsun Ant (çev). İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Türkgeldi K. S. (2019). Kaybolan Bir Bilincin Sinematografik Deneyimi: Kayıp Otoban Örneği. Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi. 1(1), 3-15. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/mekcad/issue/44849/551284
• Wartenberg T. E. (2007). Thinking on Screen: Film as Philosophy. New York: Routledge.
• Wartenberg T. E. (2011). On The Possibility of Cinematic Philosophy. (Ed: Havi Carel and Greg Tuck). New Takes in Film-Philosophy. New York: Palgrave Macmillan. pp:9-25.
• Yeşil, S. (2019). Türk ve Arap Mitolojisinde Ortak Hayvan Figürleri. Ardahan Üniversitesi Uluslararası Mitoloji Sempozyumu Bildiri Kitabı. pp. 833- 842.