Kişisel Verilerin Çevrimiçi Mahremiyet İle İlişkisinin İçerik Analizi Yöntemiyle İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 39, 206 - 224, 30.12.2020

Murat Öz , Duygu Kılıç

Öz

Bu çalışmada kişisel verilerin çevrimiçi mahremiyet ile olan ilişkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda nitel yöntem olan içerik analizinden yararlanılmıştır. Araştırmanın örneklemini oluşturan 2012-2019 yılları arasında yayımlanan kişisel veriyi mahremiyet boyutu ile ele alan çalışmalar içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Sonuç olarak incelenen makaleler arasında en sık tekrar edilen kelimelerin mahremiyet ve veri olduğu anlaşılmıştır. Tüketici mahremiyeti konusunda bireylerin farkındalıkları üzerinde durulan çalışmalar olmasına rağmen farkındalık kelimesinin en az tekrar eden kelimeler arasında olduğu aynı zamanda mahremiyet endişesi ve kaygısı üzerinde çok fazla durmadığı anlaşılmıştır. Bu bağlamda kişisel verilerin ihlali konusunda tüketicilerin mahremiyet endişeleri, kaygıları ve farkındalıkları üzerine odaklanılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mahremiyet, Kişisel Veri, Çevrimiçi Mahremiyet, İçerik Analizi

Examining the Relationship between Personal Data and Online Privacy through Content Analysis Method

Öz

In this study, it is aimed to evaluate the relationship of personal data with online privacy. For this purpose, content analysis, which is a qualitative method, was used. The studies that dealt with the privacy aspect of personal data published between 2012-2019, which constitute the sample of the study, were evaluated using the content analysis method. As a result, it was understood that the most frequently repeated words among the articles examined were privacy and data. Although there are studies focusing on the awareness of individuals on consumer privacy, it has been understood that the word awareness is among the least repetitive words and does not focus too much on privacy concern and anxiety. In this context, it is necessary to focus on the privacy concerns, and awareness of consumers regarding the violation of personal data.

Anahtar Kelimeler

Privacy, Personal Data, Content Analysis, Online Privacy

Kaynakça

• Acılar, A. & Mersin, S. (2015). Üniversite öğrencilerinin Facebook kullanımı ile mahremiyet kaygısı arasındaki ilişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(54), 103–114.
• Acılar, A., Olgun, H., & Görür, A. (2015). Kamu Çalışanlarının İnternet’te Mahremiyet Kaygısı: Bursa İlinde Bir Çalışma. Research Journal of Business and Management, 2(3), 334-347.
• Aguirre, E., Mahr, D., Grewal, D., Ruyter, K., & Wetzels, M. (2015). Unraveling the Personalization Paradox: The Effect of İnformation Collection and Trust-Building Strategies on Online Advertisement Effectiveness. Journal of Retailing, 91(1), 34-49.
• Ağıralan, E. (2015). Bilgi Güvenliği, Kişisel Verilerin Korunması ve Mahremiyet Etki Değerlendirmesi. Yüksek Lisans Tezi, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akça, G. & Başer, D. (2011). “Karanlığın Yok Oluşu” Gelişen Teknolojinin Gizlilik ve Mahremiyet Üzerindeki Etkileri. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26), 20-42.
• Akıncı, A. N. (2019). Büyük Veri Uygulamalarında Kişisel Veri Mahremiyeti. Uzmanlık Tezi, Strateji ve Bütçe Başkanlığı Sektörler ve Kamu Yatırımları Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Alakurt, T. (2017). Çevrimiçi Mahremiyet Kaygısı Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 7(4), 611-636.
• Anic, I. D., Skare, V., & Milakovic, I. K. (2019). The Determinants and Effects of Online Privacy Concerns in the Context of E-Commerce. Electronic Commerce Research and Applications, 36, 100868.
• Aras, Ü. Y. (2010). İnsan Hakları Temelinde Özel Hayat Hakkının Ulusal ve Uluslararası Alanda Uygulamaları. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aslanyürek, M. (2016). İnternet ve Sosyal Medya Kullanıcılarının İnternet Güvenliği ve Çevrimiçi Gizlilik ile İlgili Kanaatleri ve Farkındalıkları. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 3(1), 80-106.
• Atasoy, K. (2016). Kişilik Hakkı Kapsamında Sosyal Medyada Kişisel Verilerin Korunması Ve Veri Sahibinin Rızası. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 269-301.
• Aydın, A. E. & Marangoz M. (2018). Tüketici Mahremiyetinin Korunması: Sorumlular ve Yöntemler Üzerine Nitel Bir Araştırma. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10 (19), 474-488.
• Ayözger, A. Ç. (2016). Elektronik Haberleşme Sektöründe Kişisel Verilerin Korunması. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bainbridge, D. I. (1997). Processing Personal Data and The Data Protection Directive. Information & Communications Technology Law, 6(1), 17-40.
• Barkuş, F. & Koç, M. (2019). Dijital Mahremiyet Kavramı ve İlgili Çalışmalar Üzerine Bir Derleme. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi, 3(1), 35-44.
• Bostancı, M. (2019). Dijital Ebeveynlerin Sosyal Medyada Mahremiyet Algısı. Online Academic Journal of Information Technology, 10 (38), 116-128.
• Civelek, D. Y. (2011). Kişisel Verilerin Korunması ve Bir Kurumsal Yapılanma Önerisi. Uzmanlık Tezi, Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• Çatak, A. (2015). Mahremiyet Kavramının Farklı Anlam Alanları veya “Fıkh-ı Batın” da Mahremiyet Algısı. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4(8), 94-111.
• Çaycı, B. & Karagülle, A. E. (2014). X kuşağından Z kuşağına değişen mahremiyet algısı. International Trends And Issues İn Communication & Media Conference (ss. 190–196). Dubai, UAE.
• Çekin, M. (2016). 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Hakkında Kanun’un Big Data (Büyük Veri) Ve İrade Serbestisi Açısından Değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 629-644.
• Çelik, Y. (2017). Özel Hayatın Gizliliğinin Yansıması Olarak Kişisel Verilerin Korunması Ve Bu Bağlamda Unutulma Hakkı. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 8(32), 391-410.
• Çetin, H. (2014). Kişisel Veri Güvenliği ve Kullanıcıların Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 86-105.
• Çiğdem, Ş., & Seyrek, İ. H. (2015). İşletmelerde Büyük Veri Uygulamaları: Bir Literatür Taraması. Ulusal Yönetim Bilişim.
• Dedeoğlu, S. G. (2014). Özgürlük, mahremiyet, demokrasinin değeri ve bilişim toplumunda maruz kaldığı tehditler. Journal Of Yasar University, 9(34), 5887–5897.
• Dinev, T., Belotto, M., Hart, P., Russo, V., Serra, I. & Colautti, C., (2006). Privacy Calculus Model in E-Commerce–A Study of Italy and the United States. European Journal of Information Systems, 15(4), 389-402.
• Doğan, D. (2013). Kişisel Verilerin Korunmasında Veri Madenciliği Etkisi: Online Mahremiyetin Sonunda Mıyız? XV. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri Antalya, 857-860.
• Dolnicar, S. & Jordaan, Y. (2007). A Market-Oriented Approach To Responsibly Managing İnformation Privacy Concerns İn Direct Marketing. Journal of Advertising, 36(2), 123-149.
• Ensari, A. B. (2014). Çevrimiçi Davranışsal Pazarlamanın Tüketici Davranışları Üzerindeki Etkileri ve Kişisel Verilerle İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Enyew, A. B. (2009). Regulatory Legal Regime on The Protection of Privacy and Personal Information in Ethiopia. Master's Thesis, University of Oslo, Faculty of Law.
• Eroğlu, Ş. (2018). Dijital Yaşamda Mahremiyet (Gizlilik) Kavramı ve Kişisel Veriler: Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Öğrencilerinin Mahremiyet ve Kişisel Veri Algılarının Analizi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 35 (2), 130-153.
• Eyüpoğlu, C., Aydın, M. A., Sertbaş, A., Zaim, A. H., & Öneş, O. (2017). Büyük Veride Kişi Mahremiyetinin Korunması. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 10(2), 177-184.
• Gökdemir, Ş. Ş., & Akıncı, S. (2019). Çevrimiçi Davranışsal Reklamcılığa Yönelik Tüketici Tutumları ve Mahremiyet Endişeleri. Erciyes İletişim Dergisi, (1), 21-38.
• Güldüren, C., Çetinkaya, L. & Keser, H. (2016). Ortaöğretim öğrencilerine yönelik bilgi güvenliği farkındalık ölçeği (BGFÖ) geliştirme çalışması. İlköğretim Online, 15(2), 682–695.
• Gülüm, Ş. (2013). Sosyal ağlarda mahremiyet ve yeni mahremiyet stratejileri. Yeni Medya Çalışmaları I. Ulusal Kongresi Yeni Medya Ve Gündelik Yaşam – II (ss. 396–405).
• Hekimoğlu, H. (2019). Sosyal Ağlarda Mahremiyetin Dönüşümü: Instagram Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Henkoğlu, T. (2017). Kişisel Verileriniz Ne Kadar Güvende? Bilgi Güvenliği Kapsamında Bir Değerlendirme. Arşiv Dünyası, 36-47.
• İsmayılov, E. K. & Sunal, G. (2012). Gözetlenen ve gözetleyen bir toplumda, beden ve mahremiyet ilişkisi: Facebook örneği. Akdeniz İletişim Dergisi, 21–41.
• Kaplan, İ. (2017). Üniversite öğrencisi sosyal medya kullanıcılarının mahremiyet algısı. Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Karaarslan, E., Eren, M. B., & Koç, S. (2014). Çevrimiçi Mahremiyet: Teknik ve Hukuksal Durum İncelemesi. XIX. Türkiye'de İnternet Konferansı. İzmir: Yasar Üniversitesi, İnternet Teknolojileri Derneği.
• Karabıyık, B. K., & Armağan, E. (2017). Tüketicinin Çevrimiçi Davranışsal Reklamlara Tıklama Kararını Etkileyen Faktörler. Journal of Yasar University, 202-215.
• Karagülle, A. E. (2015). Günümüzde değişen mahremiyet algısının sosyal ağlar bağlamında incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Karahisar, T. (2011). Özel Hayatın Gizliliği ve İnternette İşlenen Suçlar. Fırat Üniversitesi 2. Medya ve Etik Sempozyumu, Elazığ.
• Karahisar, T. (2015). Yeni Medya Mahremiyet ve Unutulma Hakkı. E. Ö. Tolga Kara içinde, Ağdaki Şüphe: Bir sosyal medya eleştirisi (s. 249-276). İstanbul: Beta Yayınları.
• Karlıdağ, S. (2013). Ekonomi Politik Açıdan Kisisel Verilerin Korunması. Amme İdaresi Dergisi, 46(1), 127-152.
• Karlıdağ, S., & Bulut, S. (2015). E-Ticarette Tüketici Gizliliğinin Korunması Üzerine Bir Araştırma. Journal of Business Research Turk, 7(4), 200-224.
• Ketizmen, M. & Kart, A., (2019). Kişisel Veri ve Rekabet Hukuku Kapsamında “Big Data”. Kişisel Verileri Koruma Dergisi, 1(1), 64-76.
• Kılınç, D. (2012). Anayasal Bir Hak Olarak Kişisel Verilerin Korunması. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 61(3), 1089-1172.
• Kırlıdoğ, M. (2013). Çevrimiçi Davranışsal Reklamcılık ve Kişisel Mahremiyet İhlalleri. Akademik Bilişim.
• Kişisel Verileri Koruma Kanunu, (2016). Resmi Gazete, 6698, 7 Nisan 2016.
• Kişisel Verileri Koruma Kurumu, (2018). 100 Soruda Kişisel Verilerin Korunması Kanunu. KVKK Yayınları, ISBN: 978-975-19-6883-8, Ankara.
• Korkmaz, A. (2014). İnsan Hakları Bağlamında Özel Hayatın Gizliliği ve Korunması. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(Özel Sayı 1), 99-103.
• Korkmaz, İ. (2013). Facebook ve mahremiyet: görmek ve gözetle(n)mek. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5), 107–122.
• Korkmaz, İ. (2016). Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Hakkında Bir Değerlendirme. TBB Dergisi, 124.
• Kutlu, Ö., & Kahraman, S. (2017). Türkiye’de Kişisel Verilerin Korunması Politikasının Analizi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 45-62.
• Külcü, Ö., & Henkoğlu, T. (2014). Sosyal Paylaşım Ağlarında Gizlilik: Facebook İncelemesi. Bilgi Dünyası, 231-252.
• Manso, C. G., Rekleitis, E., Papazafeiropoulos, F. & Maritsas, V., (2015). Information Security and Privacy Standards for SMEs. European Union Agency for Network and Information Security (ENISA), ISBN 978-92-9204-159-5, DOI 10.2824/829076.
• Oğuz, H. (2013). Elektronik Ortamda Kişisel Verilerin Korunması, Bazı Ülke Uygulamaları ve Ülkemizdeki Durum. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, (3), 1-38.
• Örs, Ö. D., (2018). Mahremiyet ve Instagram Mahremiyetinin İnsanın Yaşam Olgusuna Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Özdemir, S. S. & Doğanay, M. Z. (2019). Bir Mecra Olarak Sosyal Medyanın Reklam Hukuku Açısından Değerlendirilmesi. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, (13), 295-337.
• Öztürk, D., Eyüboğlu, G. & Baykara, Z. G. (2019). Mahremiyet Bilinci Ölçeği: Türkçe Geçerlilik ve Güvenirlilik Çalışması. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Ethics-Law and History, 27(1), 57-64.
• Polater, S., (2019). Kişisel Verilerin Reklam Amaçlı İşlenmesinde Hukuka Uygunluk Sebepleri. Kişisel Verileri Koruma Dergisi, 1(1), 1-20.
• Saeri, A. K., Ogilvie, C., Macchia, S. T. L., Smith, J. & Louis, W. R. (2014). Predicting Facebook Users’ Online Privacy Protection: Risk, Trust, Norm Focus Theory and the Theory of Planned Behavior. The Journal of Social Psychology, 154(4), 352-369.
• Salihpaşaoğlu, Y. (2013). Özel Hayatın Kapsamı: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatları Işığında Bir Değerlendirme. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 17(3), 227-266.
• Sarı, Ö. (2012). Türkiye’de Facebook kullanıcılarının mahremiyet algısı ve kimlik inşası üzerine bir çalışma. Yüksek lisans tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Sarıusta, K. (2018). Kişisel Verilerin Ceza Hukuku Yoluyla Korunması. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Savaş, S., Topaloğlu, N., & Yılmaz, M. (2012). Veri Madenciliği ve Türkiye'deki Uygulama Örnekleri. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 1-23.
• Sebetci, Ö., Topal, A., Hanaylı, M. C. & Dönük, G. G. (2018). Dijital Ortamda Kişisel Veri Güvenliği ve Sosyal Medya Reklamcılığı Üzerine Bir Değerlendirme. The Journal of Kesit Academy, 4(16), 389-409.
• Stevens, G. M. (2001). Online Privacy Protection: Issues and Developments. Congressional Research Service, The Library of Congress.
• Şener, G. (2013). Sosyal Ağlarda Mahremiyet ve Yeni Mahremiyet Stratejileri. Yeni Medya Çalışmaları-1. Ulusal Kongresi, Kocaeli, 7-8.
• Taşdelen, H., & Şentürk, Z. A. (2018). İnternet Reklamcılığında Davranışsal Hedeflemenin Tüketici Satın Alma Davranışına Etkisi. İNİF E-DERGİ, 3(2), 175-190.
• Taşkaya, M. & Talay, Ö. (2019). Dijital Gözetimin Pazarlama Amaçlı Aracıları: “Çerezler” ve Çerez Kullanımında “Açık Rıza”. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Haziran (31), 356-376.
• Tataroğlu, M. (2013). ‘‘Mahremiyet Sorunlarının Önlenmesinde Mahremiyet Etki Değerlendirmesi (MED)’’,Yönetim ve Ekonomi, 20(1), 263-289.
• Tekin, N. (2014). Kişisel Verilerin Korunması İle İlgili Türkiye’deki Kanun Tasarısının Avrupa Birliği Veri Koruma Direktifi Işığında Değerlendirilmesi . Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 222-262.
• Topbaş, H. & Gazi, M. A. (2016). Sosyal Ağlarda Gizlilik Kaygısının Ölçülmesi: İnönü Üniversitesi Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (1), 143-160.
• Tsai, J. Y., Egelman, S., Cranor, L. & Acquisti, A., (2011). The Effect of Online Privacy Information on Purchasing Behavior: An Experimental Study. Information Systems Research 22(2), 254-268.
• Tuğluk, A. (2017). Bir Mahremiyet Mekânı Olarak Servet-i Fünun Romanında “Oda”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(54), 170-179.
• Türk, G. D. & Demirci, E. (2016). Sanal Dünyada Dönüşen Mahremiyet Algısı; Instagram Örneği. Pegem Akademi, 518-525.
• Warren, S. D. & Brandeis, L. D. (1890). The Righ to Privacy. Harvard Law Review, 4(5), 194-220.
• Westin, A. F. (2003). ). Social and Political Dimensions of Privacy. Journal of Social Issues, 59(2), 431-453.
• Wu, K. W., Huang, S. Y., Yen, D. C., & Popova, I. (2012). The Effect of Online Privacy Policy on Consumer Privacy Concern and Trust. Computers in Human behavior, 28(3), 889-897.
• Yabancı, C., Akça, F. & Ulutaş, E. (2018). Çevrimiçi Mahremiyet Kaygısı ve Duygusal Zekâ Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, (54), 191-218.
• Yağar, F. & Dökme, S. (2018). Niteliksel Araştırmaların Planlanması: Araştırma Soruları, Örneklem Seçimi, Geçerlilik ve Güvenirlik. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 1-9.
• Yapraklı, T. Ş., Hoş, B. & Ünalan, M. (2018). Tüketici Karar Verme Tarzları İle Algılanan Mahremiyetin Online Tekrar Satın Alma Niyeti Üzerindeki Etkisi. IV. Uluslararası Mesleki ve Teknik Bilimler Kongresi, Erzurum.
• Yapraklı, T. S., & Unalan, M. (2017). Consumer Privacy in the Era of Big Data: A Survey of Smartphone Users’Concerns. PressAcademia Procedia, 4(1), 1-10.
• Yıldız, A. K. (2012). Sosyal paylaşım sitelerinin dijital yerlilerin bilgi edinme ve mahremiyet anlayışına etkisi. Bilgi Dünyası, 13(2), 529–542.
• Zengin, M., Zengin, G. ve Altunbaş, H. (2015). Sosyal medya ve değişen mahremiyet "Facebook mahremiyeti". Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 112–136
• İnternet Kaynakları: Biase, L. D., (2018). Personal Data Shouldn’t Be the New Oil. The OECD Forum Network, https://www.oecd-forum.org/users/42272-luca-de-biase/posts/31810-personal-data-shouldn-t-be-the-new-oil; (Erişim Tarihi: 27.11.2019).
• European Comission (2007). Kişisel Bilgilerin İşlenmesi Sırasında Gerçek Kişilerin Korunması ve Serbest Veri Trafiği Direktifi (95/46 /EC). https://ec.europa.eu/info/law/law-topic/data-protection/reform/what-personal-data_en; (Erişim Tarihi: 08.11.2019).
• Organisation for Economic Co-operation and Development (2013). Kişisel Alanın ve Sınır Aşan Kişisel Bilgi Trafiğinin Korunmasına İlişkin Rehber İlkeler. https://www.oecd.org/internet/ieconomy/oecdguidelinesontheprotectionofprivacyandtransborderflowsofpersonaldata.htm; (Erişim Tarihi: 08.11.2019).
• Resmi Gazete, (2017). Veri Sorumluları Hakkında Yönetmelik, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/12/20171230-7.htm- (Erişim Tarihi: 14.11.2019).
• Türkiye İstatistik Kurumu, (2020). http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist- (Erişim Tarihi: 09.01.2020).