MINT Ülkelerinde Doğuşta Yaşam Beklentisinin Belirleyicileri: Ampirik Bir Analiz

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 43, 731 - 744, 30.12.2022

Dilek Atılgan , Tuba İspir , Sefa Özbek

Öz

Doğuşta yaşam beklentisi, bireyin hayatta kaldığı ortalama süre şeklinde tanımlanmakla birlikte bir toplumun sağlık statüsü ve refah seviyesinin önemli göstergelerinden biri olarak kabul edilmektedir. Çalışmanın amacı, MINT ülkeleri (Meksika, Endonezya, Nijerya ve Türkiye) için 2000-2019 dönemi esas alınarak panel veri analizi yöntemleri ile doğuşta yaşam beklentisi belirleyicilerini analiz etmektir. Bu amaç doğrultusunda doğuşta yaşam beklentisi bağımlı değişken olup kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH), kentleşme oranı ve kaba doğum oranı bağımsız değişken olarak analizlere dahil edilmiştir. Ekonometrik yöntem olarak Westerlund ve Edgerton (2008) panel eşbütünleşme testi kullanılmıştır. AMG ve CCE tahmincisinden elde edilen analiz bulguları panel genelinde, MINT ülkelerinde kişi başına gelirin ve kentleşmenin doğuşta yaşam beklentisi üzerindeki etkisinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu; kaba doğum oranının eşbütünleşme katsayısının ise istatistiksel olarak anlamsız olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Doğuşta Yaşam Beklentisi, MINT Ülkeleri, Panel Eşbütünleşme Testi

Teşekkür

İyi Çalışmalar..

Determinants Of Life Expectancy At Birth In Mint Countries: An Empirical Analysis

Öz

While life expectancy at birth is defined as the average time an individual survives, it is accepted as one of the important indicators of a society's health status and welfare level. The aim of the study is to analyze the determinants of life expectancy at birth with panel data analysis methods for MINT countries (Mexico, Indonesia, Nigeria and Turkey) based on the 2000-2019 period. For this purpose, life expectancy at birth is the dependent variable, and per capita gross domestic product (GDP), urbanization rate and crude birth rate are used as independent variables. Westerlund and Edgerton (2008) panel cointegration test was used as econometric method. The analysis findings obtained from the AMG and CCE estimator showed that the effects of per capita income and urbanization on life expectancy at birth were statistically significant in MINT countries; cointegration coefficient of crude birth rate shows that it is statistically insignificant.

Anahtar Kelimeler

Life Expectancy at Birth, Mint Countries, Panel Cointegration Test

Kaynakça

• Ağır, H. ve Tıraş. H. H. (2018). Türkiye’de Sağlık Harcama Türlerinin Değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (2), 643-670.
• Altıntaş, H., ve Alancıoğlu, E., (2021). Dış Borçlanma ve Ekonomik Büyüme: Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerine Yatay Kesit Bağımlılığı Altında Panel Veri Analizi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (1), 261–279.
• Arias, E. Xu. J,ve Jim., MA. (2014). Period Life Tables For The Non-Hispanic American Indian and Alaska Native Population 2007–2009. Am J Public Health 104 (3), 312-319.
• Aydemir, A.H. Atılgan, D. ve Türkmen, S. (2020). N11 Ülkelerinde Enerji Kullanımı ve Ekonomik Büyüme: Panel Nedensellik Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24 (2) , 1027-1037.
• Aydın, A. ve Bashimov, G. (2018). Tarım Sektöründe Uzmanlaşma ve Dış Ticaret: MINT Ülkeleri Üzerine Bir İnceleme. Alınteri Sosyal Bilimler Dergisi (ASOBİAD), 2(4), 261-282. doi: http://dx.doi.org/10.30913/alinterisosbil.373574.
• Aydın, B. (2020). İktisadi Göstergelerin Beklenen Yaşam Süresi Üzerindeki Etkileri: Panel Veri Analizi. İstanbul İktisat Dergisi, 70 (1), 163-181.
• Bayatı, M. Akbarıan, R. ve Kavosı, Z. (2013). Determinants of Life Expectancy in Eastern Mediterranean Region: A Health Production Function. International Journal of Health Policy and Management, 1(1), 57-61.
• Becker, G. S. Philipson, T. ve Soa, R. (2005). The Quantity And Quality Of Life And The Evolution Of World Inequality. The American Economic Review, 95 (1), 277-291 http://dx.doi.org/ 10.1257/0002828053828563.
• Breusch, T. S. ve Pagan, A. R. (1980). The Lagrange Multiplier Test And Its Applications to Model Specification In Econometrics. The Review of Economic Studies, 47 (1), 239-253.
• Büberkökü, Ö., (2016). Uluslararası Sermaye Hareketliliğinin İncelenmesi: Yükselen Piyasa Ekonomileri Üzerine Bir Uygulama. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 8 (15), 281-298, doi: http://doi.org/10.14784/marufacd.266060
• Çoban, N.M. (2020). Küreselleşme ve Yaşam Beklentisi Üzerine Bir Araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(5), 1395-1401.
• Eberhardt, M. ve Bond, S. (2009). Cross-section Dependence In Nonstationary Panel Models: A Novel Estimator. MPRA Paper No. 17692, 1-26.
• Ecevit, E. (2013). Türk Cumhuriyetlerinde Yaşam Beklentisinin Belirleyicileri ve Ampirik Bir Analiz. Yönetim ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 21, 349-363, doi: http://dx.doi.org/10.11611/JMER220.
• Enders, W., ve Lee, J. (2012). A Unit Root Test using a Fourier Series to Approximate Smooth Breaks. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 74 (4), 574-599.
• Günay, E. ve Atılgan, D. (2020). Seçilmiş OECD Ülkeleri İçin Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme: Yeni Nesil Panel Eşbütünleşme Analizi. BMIJ, 8 (3), 3640-3654, doi: http://dx.doi.org/10.15295/bmij.v8i3.1546
• Halıcıoglu, F., (2011). Modelling Life Expectancy in Turkey, Economic Modelling. MPRA(Munich Personal RePEc Archive ), 30840, 1-30.
• Karul, Ç. (2016). Esnek Fourier Fonksiyonlu Yeni Bir Panel Birim Kök Testi Önerisi ve OECD Örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Mahdian M, Fazel MR, Sehat M, Rahimi H ve Mohammadzadeh M. (2016). Life Expectancy at Birth In Aran-Bidgol Region, Iran, 2012: A Study Based on Corrected Health Houses Data. International Journal of Epidemiologic Research, 3 (3): 259-267.
• Monsef, A. ve Mehrjardı, S.A. (2015). Determinants Of Life Expectancy: A Panel Data Approach. Asian Economic and Financial Review, 5 (11), 1251-1257.
• Naimoğlu, M., ve Akal, M. (2021). Yükselen Ekonomilerde Enerji Etkinliğini Talep Yanlı Etkileyen Faktörler. Sosyoekonomi, 29 (49), 455-481. doi: https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi. 2021. 03. 23
• Nazlıoğlu, S., ve Karul, C. (2017). Panel LM Unit Root Test with Gradual Structural Shifts, 40th International Panel Data Conference, July 7-8, 2017, Thessaloniki-Greece, ss. 1–26.
• Nazlıoğlu, Ş. (2010). Makro İktisat Politikalarının Tarım Sektörü Üzerindeki Etkileri: Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Bir Karşılaştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). TC Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Özşahin, G. (2019). Türkiye’de Yaşam Beklentisinin Belirleyicileri: ARDL Eşbütünleşme Analizi. Toplumsal Değişim Dergisi, 1(2), 227-240.
• Pesaran, M. H. Ullah, A. ve Yamagata, T. (2008). A Bias-Adjusted LM Test of Error Cross-Section Independence. The Econometrics Journal, 11(1), 105-127.
• Pesaran, M. H. ve Yamagata, T. (2008). Testing Slope Homogeneity in Large Panels. Journal of Econometrics, 142(1), 50-93.
• Pesaran, M. H., (2006). Estimation and Inference in Large Heterogeneous Panels with A Multifactor Error Structure. Econometrica, 74 (4), 967-1012.
• Salomon, JA, Wang H, Freeman MK, Vos T, Flaxman AD, Lopez AD, et al. 2013. Healthy Life Expectancy for 187 Countries 1990–2010: A Systematic Analysis for The Global Burden Disease Study 2010. The Lancet, 380 (9859): 2144-2162. http://dx.doi.org/10.1016/S0140-6736(12)61690-0.
• Sey, N. ve Aydın, B. (2019). Beklenen Yaşam Süresinin Belirleyicileri: Japonya Örneği Üzerine Ekonometrik Bir İnceleme. The Determinants Of Life Expectancy: An Econometric Analysis For Japan, Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi, 3 (2), 151-170.
• Shahbaz, M. Loganathan, N. Mujahid, N. Ali, A. ve Nawaz, A. (2015). Determinants of Life Expectancy and its Prospects Under the Role of Economic Misery: A Case of Pakistan. MPRA(Munich Personal RePEc Archive), 67167, 1-28. Erişim tarihi: 06.08.2021. https://mpra.ub.uni-muenchen.de/67167/
• Şahin, D., (2018). Doğumda Yaşam Beklentisinin Belirleyicilerinin Analizi: APEC Ülkeleri Örneği. Ömer Halis Demir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11 (1), 1-7, doi: 10.25287/ohuiibf.303281http://dergipark.gov.tr/ohuiibf/.
• Şahin, G. ve Yalçınkaya, E. (2020). Ekonomik Büyüme ve Sağlık Harcamaları Arasındaki İlişki: MINT Ülkelerinden Ampirik Kanıtlar. Curr Res Soc Sci, 6 (1), 52- 69. doi: http://dx.doi.org/10.30613/curesosc.656961.
• Tıraş, H. H. ve Türkmen, S. (2020). Sağlık Harcamalarının Belirleyicilerine Yönelik Bir Araştırma; AB ve Türkiye Örneği. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (1), 107-139.
• Topalhan, T. Öztürk, M. Miçooğulları, Ü.S. ve Yeşilkaya, F. (2018). Ekonomik ve Sosyal Göstergelerin Kadınların Yaşam Beklentisi Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 8 (2), 9-21.
• Türkmen, S. ve Özbek, S. 2021. Yeni Küreselleşme Döneminde Finansal Gelişmenin, Gelir Eşitsizliği Üzerine Etkileri: E7 Ülkelerinden Yeni Kanıtlar. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 17 (2), 419-437. doi: https://doi.org/10.17130/ijmeb.806487
• WB (World Bank), (2021). Databank, World Development Indicators, https://databank.worldbank.org /source/world-development - indicators.
• Westerlund, J., ve Edgerton, D. L., (2008). A Simple Test for Cointegration in Dependent Panels with Structural Breaks. Oxford Bulletion of Economics and Statistics,70 (5), 665-704.