Finansal Tablo Kullanıcıları Açısından Enflasyon Muhasebesinin Önemi: BİST Enerji Sektörü Üzerine Örnek Bir Uygulama

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 45, 930 - 944, 29.12.2023

İlyas Yılmaz

Öz

Küreselleşme, uluslararası piyasaların ortaya çıkmasını sağladığı gibi uluslararası yatırımcıların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Böylelikle işletmelerin çevresini oluşturan kişi ya da kurum sayısı artmıştır. Bu durum işletmeler tarafından açıklanan finansal tabloların önemini artırmaktadır. İşletmelerin faaliyet ve performans sonuçları çevresini oluşturan çeşitli aktörler tarafından finansal tablolar üzerinden değerlendirilmektedir. Finansal tablolar içerisinde yer alan bilgiler niteliksel açıdan birtakım özellikleri içermekle birlikte bu özelliklerden biri de karşılaştırılabilir olma özelliğidir. Şirketlerin faaliyet gösterdikleri ülkelerde enflasyonun varlığı, finansal tabloların karşılaştırılabilirlik özelliğini ortadan kaldırmaktadır. Yapılan bu çalışma ile Borsa İstanbul enerji sektöründe faaliyet gösteren şirketlere ait 2008 birinci çeyrek ile 2022 dördüncü çeyrek dönemini kapsayan finansal tablolar incelenerek enflasyonun finansal tablolar üzerindeki etkileri tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar çerçevesinde enflasyon ortamında finansal tablolardaki bilgilerin, şirketlerin gerçek durumunu göstermesi açısından enflasyon muhasebesinin uygulanması gerekliliği sonucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Enflasyon, Enflasyon Muhasebesi, Finansal Tablo, Karşılaştırılabilirlik

The Importance of Inflation Accounting for Financial Statement Users: A Sample Application on Stock Istanbul Energy Sector

Öz

Globalization has resulted in the emergence of international markets and international investors. Thus, the number of people and institutions that constitute an enterprise's environment has increased. The importance of financial statements disclosed by enterprises increases as a result of this situation. Various actors in the environment evaluate the results of the activities and performance of enterprises through financial statements. Financial statements include certain qualitative characteristics, one of which is the ability to be compared. Inflation in countries where companies operate eliminates financial statement comparability. The purpose of this study is to analyze the impact of inflation on the financial statements of companies operating in the energy sector in Borsa Istanbul during the period between the first quarter of 2008 and the fourth quarter of 2022. It has been concluded, based on the results obtained, that inflation accounting should be applied in order for the financial statements to reflect the real financial situation of the companies.

Anahtar Kelimeler

Inflation, Inflation Accounting, Financial Statement, Comparability

Kaynakça

• Açık, S. (2006). Enflasyonun Finansal Tablolar Üzerindeki Etkilerini Giderici Bir Tedbir Olarak Enflasyon Muhasebesi ve Türkiye’deki Yasal Düzenlemeler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), s345-360.
• Akgün, A. İ. (2012). Muhasebede Küreselleşmenin Finansal Raporlama Standartlarına Etkisi. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 13 (1), 43-60.
• Aktaş R. (2009). Enflasyon Muhasebesi Uygulamasının KOBİ’ler ile SPK’ya Tabi İşletmelerin Finansal Tabloları Üzerindeki Etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0(23), 239-257.
• Akyol, M. (2023). Enflasyon ve Enflasyon Muhasebesi Çerçevesinde Bilançolara Etkiye Dair Genel Bakış. Mali Çözüm Dergisi, 32, 279-290.
• Arzova S.B. ve Şahin B. Ş. (2022). Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama Süreçleri ve Enflasyon Muhasebesinin Finansal Tablolara Etkisi. Mali Çözüm Dergisi, 32(170), 13-31.
• Bekçi, İ. ve Alkan, H. (2009). Finansal Bilgi Sisteminin Hisse Senetlerine Yatırım Kararı Üzerinde Etkisi: İMKB’de Bir Uygulama. Süleyman Demirel İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte Dergisi, 14, 1-20.
• Bilici, N. (2003). Enflasyonun Mali Tablolar Üzerindeki Etkilerini Azaltmak İçin Türkiye’de Uygulanan Önlemler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (1-2), 65-85.
• Economic Research Federal Reserve Bank of St.Lois, https://fred.stlouisfed.org/ (20.07.2023).
• Enflasyon, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/b62e1fb7-ebc1-4922- 99dc-b3ba23320b9f/enflasyon.pdf? MOD=AJPERES&CACHEID=ROO#:~:text=ENFLASYON%3A%20Fiyatlar%2 0genel%20seviyesinin%20s%C3%BCrekli,ve%20hizmetlerin%20fiyatlar %C4%B1ndaki%20de%C4%9Fi%C5%9Fiklikleri%20%C3%B6l%C3%A7er (22.07.2023).
• Erer, D. (2023). Enflasyon ve Enflasyon Belirsizliği Arasındaki Zamanla Değişen İlişkinin Analizi: Türkiye Örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 24(1), 255-272.
• Ersoy, M. (2012). Finansal Bilgilerin Yönetimi Sürecinde Muhasebe Bilgi Sistemi. The Journal of Financial Researches and Studies, 3(6), 9-21.
• Finansal Tabloların Hazırlanma ve Sunulma Esaslarına İlişkin Kavramsal Çerçeve Hakkında Tebliğ Sıra No:1, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/01/20050116- 3.htm#:~:text=24.,ihtiyaca%20uygunluk%2C%20g%C3%BCvenirlilik%2 0ve%20kar%C5%9F%C4%B1la%C5%9Ft%C4%B1r%C4%B1labilirliktir (25.07.2023).
• Gökten, S., Gökten, P. O. ve Mollaoğulları, B. F. (2023). Stoklar ve Enflasyon Muhasebesi Uygulaması: BIST30 İmalat İşletmeleri Üzerine Bir Değerlendirme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(1), 718-731.
• Han, A., Pehlivan, C. ve Konat, G. (2022). Covid-19 Pandemi Sürecinin Türkiye Ekonomisine Etkilerinin Ampirik Analizi. Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 32-49.
• Kantar, M. A., Hayri, A. ve Öndeş, T. (2021). Enflasyonun İşletmelerin Finansal Oranlarına Etkisi: BİST İmalat Sektöründe Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (90), 1-18.
• Karacaer, S. ve İbrahimoğlu, N. (2003). İşletme Yönetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi, İç Kontrol, Verimlilik İlişkisi ve Önemi. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21 (1), 211-228.
• Koçak, H., Kısakürek, M.M. ve Babacan, A. (2023). Enflasyon Düzeltme İşlemlerinin İşletme Performansına Etkisi BİST’te Bir Uygulama. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 58(2), 1525-1546.
• Köroğlu, Ç. ve Uçma, T. (2005). Enflasyonun Mali Tablolar Üzerine Etkisi ve Enflasyon Düzeltmesinin İşletmelere Uygulanması. Mevzuat Dergisi, 90, 1-14.
• Matriks Veri Terminali, https://www.matriksdata.com/website/ (25.06.2023).
• Özdemir, Ö. (2023). Enflasyon Muhasebesi Düzenlemelerinde Kullanılan Uygulamaların Değerlendirilmesi. Journal of Business Administration and Social Studies, 7(1), 56-68.
• Özdemir, F. S. ve Arslan, S. (2007). Enflasyon Muhasebesinde Kullanılan Yöntemlerin Karşılaştırılmalı Analizi. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 87-104.
• Özulucan, A. (2002). Enflasyonun Muhasebe Verileri Üzerindeki Etkileri, Türkiye Muhasebe Standardı-2 ve Sermaye Piyasası Kurulu Seri: XI-No: 20 Çerçevesinde Önerilen Enflasyon Muhasebesi Yöntemi ve Enflasyon Muhasebesine Geçişte Alınabilecek Önlemler. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 9(1), 25-42.
• TMS1 Finansal Tabloların Sunuluşu Standardı. https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TMS_TFR S_Setleri/2023/Mavi_Kitap/TMS/TMS%201.pdf (23.07.2023).
• TMS 29 Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama Standardı. https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TMS_TFR S_Setleri/2023/Mavi_Kitap/TMS/TMS%2029.pdf (25.07.2023).
• Yenisu, E. (2022). Enflasyonun Finansal Tablolara Etkisi ve Enflasyon Muhasebesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, İlkbahar, 14 (27), 717- 741.